Voorbereiding toets H4 voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Voorbereiding op de toets H4

Het bestuderen van deze LessonUp gaat jou helpen bij het maken van de toets. Alle belangrijke punten die terugkomen op de toets worden hier behandeld. 

Dus leer naast je boek, ook deze LessonUp! 

Succes!

Primaire, secundaire  geslachtskenmerken

Puberteit

• In zaadballen ontstaan zaadcellen
• Bijballen slaan deze op
• Bij een zaadlozing vervoert de zaadleider zaadcellen
• Zaadblaasjes en prostaat voegen vocht toe. (daarna heet het sperma)

Voortplantingscellen man = zaadcellen

Voortplantingscellen vrouw = 

eicellen

Wanneer is een jongen vruchtbaar?

In de puberteit maken jongens voor het eerst zaadcellen

De hypofyse  maakt  hormonen aan. Deze geven de zaadballen het signaal om zaadcellen te maken.

De zaadcellen worden tot de volgende zaadlozing opgeslagen in de bijballen. 

Puberteit

• In de eierstokken liggen (onrijpe) eicellen
• De eileider vervoert eicellen naar de baarmoeder
• Een eicel rijpt in een follikel in de eierstok. Na 2 weken is die rijp en barst de follikel (= ovulatie of eisprong). De eicel komt in de eileider. 

Geestelijke veranderingen

Bijvoorbeeld

• vormen van eigen mening
  
• verliefd worden
• normen en waarden bepalen
  
• Interesse verandert
• Gevoelens 

Menstruatiecyclus

Een cyclus duurt ongeveer 28 dagen......

Menstruatie dus ook om de 28 dagen.

Eisprong (ovulatie) vindt plaats op dag 14, geteld vanaf de eerst dag van de ongesteldheid.

Menstruatiecyclus

1. Er rijpt een eicel in één van de eierstokken

2. Het baarmoederslijmvlies wordt dikker

3. Ovulatie

4. Menstruatie

In één plaatje

bs 4 menstruatie

0

Hoe komen zaadcellen bij de eicel?

De zaadcellen komen via de vagina in de baarmoeder.

Vandaar gaan ze een van de eileiders in. Deze zijn ong.

15 cm lang. Als de zaadcel in de eileider een rijpe 

eicel tegenkomt kan die deze bevruchten.

Zaadcellen kunnen zo'n drie dagen in leven blijven, 

in de vrouw. Een eicel is 12 tot 24 uur vruchtbaar. 

Wanneer ontstaat een baby?

Als de kern van de zaadcel en eicel samensmelten vindt er een bevruchting plaats.

van de eierstokken, via de eileider, naar de baarmoeder

Hoe voorkom je zwangerschap?

Als je juist niet zwanger wilt worden, moet je voorbehoedsmiddelen gebruiken.

Een voorbehoedsmiddel is goed als het aan de volgende voorwaarden voldoet:

1. Het voorkomt een zwangerschap
2. Het is gemakkelijk in gebruik
3. Het is niet schadelijk voor de gezondheid

Voorbehoedsmiddelen

Een condoom is een soort hoesje wat je om de penis schuift.

Het vangt de zaadcellen op, zodat ze niet in de vagina van de  vrouw komen.

Het condoom is het enige voorbehoedsmiddel wat ook beschermt

tegen SOA's!

Voorbehoedsmiddelen

De anticonceptiepil (de pil) bevat hormonen die de eisprong voorkomen.

Hierdoor rijpt er dus geen eicel en kan die ook niet bevrucht worden.

Daarnaast wordt het slijm in de baarmoedermond dikker, waardoor 

zaadcellen moeilijker naar binnen komen.

De meeste pilsoorten slik je 21 dagen, waarna je een stopweek hebt. In

die stopweek wordt je dan ongesteld.

De pil beschermt niet tegen SOA's!

Voorbehoedsmiddelen

In de anticonceptiepleister en het hormoonstaafje zitten hormonen 

die hetzelfde werken als de hormonen in de pil.

De pleister plak je op je huid, het hormoonstaafje wordt

onder de huid geplaatst.

Voorbehoedsmiddelen

Het spiraaltje wordt in de baarmoeder geplaatst. Om het steeltje van 

het spiraaltje zit koperdraad of er zitten hormonen in.

Het spiraaltje maakt de vrouw minder vruchtbaar en het voorkomt dat 

een bevruchte eicel zich kan innestelen.

Voorbehoedsmiddelen

Een niet-tijdelijk voorbehoedsmiddel is sterilisatie. Bij sterilisatie worden de zaadleiders bij een man en de eileiders bij een vrouw afgebonden en doorgesneden.

Mannen produceren wel gewoon nog hormonen in de teelballen, en vrouwen produceren nog gewoon hormonen in de eierstokken. De vrouw heeft ook nog gewoon haar menstruatiecyclus inclusief menstruatie. Er worden ook nog zaadcellen geproduceerd en er komen eicellen tot rijping, maar doordat de leiders onderbroken zijn, kunnen er geen zaadcellen meer bij de eicel komen en bij een gesteriliseerde man zitten er dus geen zaadcellen meer in zijn sperma. Hij kan nog wel gewoon klaarkomen. 

HIV

Hiv-remmers voorkomen dat hiv nieuwe cellen kan infecteren. Maar de afweercellen waarin hiv slapend aanwezig is worden niet aangepakt. 

HIV is overdraagbaar via bloed, sperma, voorvocht, vaginaal vocht en moedermelk

Onbetrouwbare methoden

Coïtus interruptus - trekt de man zijn penis terug uit de vagina voordat hij klaarkomt. (voorvocht bevat ook al zaadcellen)

Periodieke onthouding - dan heeft het stel geen geslachtsgemeenschap tijdens de vruchtbare periode. 

0

In de eierstok en baarmoeder

Geen bevruchte eicel:

- geel lichaam verdwijnt

- menstruatie treedt op

Wel bevruchte eicel:

- geel lichaam blijft bestaan

- baarmoederslijmvlies blijft intact

Hoe veranderen moeder en kind?

Bij een zwangerschap verandert er veel bij de moeder en het kind.

• In de eerste 12 weken noem je het ongeboren kind een embryo. Alle organen van het embryo worden gevormd.
  
• Na 12 weken noem je het ongeboren kind een foetus. Het kindje groeit nu vooral.

Hoe veranderen moeder en kind?

• De eerste 12 weken is de vrouw wat moe en eet ze meer.

• Pas na 20 weken wordt de buik dikker en kan ze het kind voelen bewegen. 

• Kind steeds groter, de organen van de moeder komen in de verdukkinng. o.a. de blaas,de vrouw moet vaker plassen.

• De melkklieren in de borsten groeien.

De vruchtvliezen

Het embryo maakt ook vruchtvliezen met vruchtwater aan, 

Dit beschermt tegen schokken of stoten. 

Ook houdt het de temperatuur constant

En beschermt het tegen uitdroging

Placenta

De placenta zorgt dat het kind voeding en zuurstof krijgt, dus kan groeien.

Het bloed van zowel de moeder als het kind loopt hier langs elkaar om stoffen uit te wisselen, ze hebben dus NIET hetzelfde bloed!

De foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via de placenta. Koolstofdioxide en afvalstoffen worden afgevoerd via de placenta. 

Navelstreng

De navelstreng brengt het bloed met afvalstoffen van het kind naar de placenta.

En bloed met voedingstoffen en zuurstof van de placenta naar het kind. 

PREnataal onderzoek

De baby laten onderzoeken

• Onderzoek aan de baby voor de geboorte heet prenataal onderzoek.

Er zijn verschillende soorten prenataal onderzoek:

• Echo (nekplooimeting)
• Vlokkentest en vruchtwaterpunctie

Wanneer ben je transgender?

Transgender: je geslacht is niet gelijk aan je gevoel en gedrag.

Wanneer een transgender zich laat opereren naar het andere

geslacht noem je dat transseksueel

Transgender is niet travestie.

Intersekse

Baby heeft dan beide geslachtskenmerken.

Gemiddeld één keer week wordt er een intersekse geboren