Basiszorg Les 3.3 Uitscheiding, feces

• Pers. Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Uitscheiding - Feces

Boek; Pers. Verzorging MZ

Thema 4

Hoofdstuk 16

16.1 inleiding

16.2 Feces

16.3 Feces observeren

16.4 Ondersteuning bieden bij defecatie

16.5 Defecatieproblemen

Herhalen

Normale urine kan bestaan uit negentig procent water en tien procent afvalstoffen en overbodige stoffen.

1. Juist
2. Onjuist

Per etmaal scheidt het menselijk lichaam gemiddeld twee liter vocht uit.

1. Juist
2. Onjuist

Normale urine bevat kleurstof.

1. Juist
2. Onjuist

Als urine naar ammoniak ruikt dan heeft de cliënt een blaasontsteking.

1. Juist
2. Onjuist

Het zoutgehalte in je lichaam bepaalt mee hoeveel je plast.

1. Juist
2. Onjuist

De rechternier ligt lager dan de linkernier.

1. Juist
2. Onjuist

De bijnieren helpen de nieren bij het filteren van het bloed.

1. Juist
2. Onjuist

Bij braken en diarree ga je ook vaker plassen.

1. Juist
2. Onjuist

16.1 Feces

Ontlasting bestaat uit:

• water, (ong. 75% )
• afgeschilferd darmslijmvlies
• zouten en slijm
• bacteriën
• afvalproducten van de voeding (ong. 10 %
• galkleurstof

16.3 Feces observeren

Observatiepunten;

• frequentie, 
• hoeveelheid, 
• kleur, 
• consistentie,
• geur
• samenstelling

Frequentie

verschilt per persoon, vraag altijd wat gebruikelijk is.

Verhoogde frequentie	Verminderde frequentie
- laxeren de voeding - maag-darm stoornis - psychische oorzaken - laxeermiddelen	- cellulosearme voeding - weinig lichaamsbeweging - neurologische aandoening - medicijnen - te weinig vochtopname

Hoeveelheid

afhankelijk hoeveel en wat men eet,

Normale hoeveelheid van een volwassenen is ong. 

100 - 200 gr. per dag

Vezelrijke/Celluloserijke voeding geeft meer ontlasting.

Kleur

Kleur afwijkingen	Oorzaak
stopverfkleur	- afsluiting in de galwegen
zwart	- bep. medicijnen, Norit en ijzer preperaten - Bij bloeding hoog in spijsverteringskanaal
helder rood	- bloeding in laatste deel Spijsverteringskanaal
andere kleur	- kleurstoffen in voeding, rode biet of drop

Consistentie

de vastheid van ontlasting.

Normaal is halfvast, 

hangt ook af van wat iemand eet.

Bij obstipatie is de ontlasting hard, verminderde frequentie

Bij diarree is de ontlasting vloeibaar, hoge frequentie

Geur

zeer onaangenaam

is niet objectief, 

door geur ontlasting vermijd je verspreiding van ziekten

door gisting en bloed in ontlasting wordt de geur zeer onaangenaam

door veel alcohol en peper versterkt de gisting in de ontlasting.

Samenstelling

Afwijkende samenstelling van de ontlasting

blote oog	m.b.v. microscoop
- wormen, maden -ingeslikte onverteerbare voorwerpen	- ziekteverwekkende micro-organismen - sporen van bloed

Rapporteren

bij;

• te vaak of te weinig ontlasting,
• om medische redenen
• op verzoek van een arts
• bij geheugenstoornis van cliënt

op een defecatie lijst.

https:

Feces bestaat voor het merendeel uit water.

1. Juist
2. Onjuist

Afvalproducten van de voeding vormen ongeveer 5 procent van de feces.

1. Juist
2. Onjuist

Als je feces observeert, let je op de frequentie, hoeveelheid, kleur, vastheid, geur en samenstelling

1. Juist
2. Onjuist

Zwarte feces is altijd ongezond.

1. Juist
2. Onjuist

Feces is een ander woord voor ontlasting.
Welke relatie heeft feces tot de spijsvertering?

1. Er is geen relatie tussen feces en spijsvertering.
2. Feces is het eindproduct van de spijsvertering.
3. Feces is het product dat in de maag gevormd wordt tijdens de spijsvertering.
4. Feces wordt gevormd aan het begin van de spijsvertering.

16.4 Ondersteuning bieden bij defecatie

Een beroepskracht MZ kan meewerken aan het opstellen en uitvoeren van zelfredzaamheidsprogramma's,

b.v. een cliënt te leren zindelijk te zijn.

- cliënt informeren en adviseren, relatie voeding - ontlasting

- helpen bewaken v/d gezondheid

- de zelfredzaamheid v/d cliënt stimuleren en/of behouden,

- begeleiden tijdens de toiletgang,

- zorgen voor vold. hygiëne en/of verzorging van het genitale gebied, 

- verschonen van een cliënt, b.v. incontinentiemateriaal

16.4 Ondersteuning bieden bij defecatie

Zelfredzaamheid behouden door inzetten van hulpmiddelen.

Hulpmiddelen voor; - houding en bewegen, - aankleden, - lichamelijke verzorging

postoel, die je over de toiletpot kunt schuiven

toiletverhoger, problemen om op te lage toilet te zitten

draaiplank, wanneer iemand slecht ter been is

sta-oplift,  Po in bed,

klittebandsluitingen, ritsen met grote ringen, broekje of panty met klep,

Verzorging bij Fecesincontinentie

gevolg van;- Neurologische stoornissen, dementie, bewusteloosheid en beschadiging van de sluitspieren.

-minder mogelijkheden om de ontlasting op te vangen.

-onmogelijk om de onaangename geur op te vangen.

-gebruik van absorberende verbanden, 

-gebruik van incontinentieonderleggers.

16.5 Defecatieproblemen

Veel voorkomende Darmklachten;

- diarree,

- obstipatie,

- winderigheid,

- prikkelbaredarmsyndroom,

- aambeien, en aarsmaden

Diarree

- te vaak een brijachtige tot waterige ontlasting, veroorzaakt door:

• spanningen en emoties - verhoogde peristaltiek
• irritatie van het maag-darmkanaal - ontstekingen
• darminfectie,
• medicijnen - antibiotica
• laxerende voeding 

Diarree

Uitdrogingsverschijnselen, 

- verminderde aandacht en spierkracht, - droge mond, tong, lippen en huid, - ,groeven in de tong -> eerder verslikken 

Schakel arts in bij;

- bloed of slijm in ontlasting, - weinig plassen, - hevige aanhoudende buikkramp, - hoge koorts, - sufheid, - klachten die na 48 uur niet afnemen.

Obstipatie

minder dan 3 keer per week ontlasting of bij hard persen.

Oorzaak;

Leefstijl, - te weinig bewegen, bij bedlegerige, oudere, of clienten met ernstige lichamelijke beperking is dat een uitdaging

Voeding. - te weinig vocht en vezels

Ziektes, Diabetes, CVA, ziekte van Parkison

Zwangerschap

Medicijnen

Winderigheid (flatulentie)

Oorzaak;

- aandoening, - prikkelbare darm

- overbelaste maag, (indigestie)

- veel lucht naar binnen happen, 

- stress,

- bepaalde voedingsstoffen

Prikkelbaredarmsyndroom PDS

Chronische aandoening

Klachten; aanvalsgewijs of continu

Buikpijn met onregelmatige ontlasting, verstopping, diarree of combinatie van beide.

Syndroom, omdat het om meerdere ziekteverschijnselen gaan

- buikpijn, - hevige krampen, - een opgeblazen gevoel, - winderigheid, - problemen met de stoelgang.

Darmkolieken

zijn krampen van het gladde spierweefsel van de wand van de holle organen, zoals de slokdarm, maag, darmen, galwegen, en galblaas, urinewegen en urineblaas.

- krampen worden ook wel spasmen genoemd

- koliekpijn gaat gepaard met bewegingsdrang, kronkelt letterlijk van de pijn, kan leiden tot misselijkheid braken,

- vooral nierstenen of galstenen geven kolieken.

- In combinatie met diarree geen koliek, maar andere aandoening

Aambeien (hemorroïden)

Knobbelachtige, opzwellingen van de aderen rond de anus, onderste gedeelte van de endeldarm

Oorzaak, persen bij ontlasten, bij obstipatie

Klachten, jeuk, pijn, bloeden, ontstoken raken

Behandeling, Koude kompressen kunnen verlichting geven, ontlasting zacht houden

Arts kan zalf en zetpillen voorschrijven.

Aarsmaden

- witte puntjes in de ontlasting, 1 cm lang en bewegen

- kind/cliënt met laag verstandelijk niveau, kan besmet raken door eitjes van aarsmaden in de mond, via speelgoed, zand, eigen vinger of die van een ander in de mond te stoppen.

- Klachten, jeuk in het gebied van de anus, vooral 's nachts, slapeloosheid, prikkelbaarheid, buikpijn, (bij meisjes) ontsteking vande vagina

-behandelen met medicijnen en hygiëne - korte nagels, regelmatig handen wassen met zeep, eigen handdoeken, nauwsluitende onderbroek, wassen op 60 graden, ,

Een zelfredzaamheidsprogramma kan bruikbaar zijn om een cliënt te leren zindelijk te zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Veel drinken geeft een zachtere ontlasting. Bij diarree moet je daarom minder drinken dan normaal.

1. Juist
2. Onjuist

Schrokken tijdens het eten en te veel lucht naar binnen happen kunnen leiden tot winderigheid.

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer is het nodig om bij diarree een arts in te schakelen?

1. Als de cliënt weinig plast
2. Als de klachten na 24 uur niet afnemen
3. Bij verhoging
4. Bij hevige, aanhoudende rugpijn

Aambeien zijn ....................(1)
bloedvaten die voorkomen aan de anus of aan het onderste gedeelte van de ...............(2) .
.

1. 1 afgeknapte 2 dikke darm
2. 1 uitgezette 2 endeldarm
3. 1 afgestorven 2 dikke darm
4. 1 ingegroeide 2 endeldarm

Huiswerk

Maak uit boek

Pers, Verzorging MZ

Thema 4

Hoofdstuk 16

De verwerkingsopdrachten  1 - 5c