TH 5.3 - HV - deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5 - Erfelijkheid en evolutie

BS 3: Variatie in genotypen

Leerdoelen en planning

Terugblik vorige les

- Opdrachten bespreken

Uitleg BS 3

- Je kunt omschrijven wat een mutatie is

- Je kunt omschrijven wat kanker is

Start huiswerk

Dit leerdoel wordt aan het begin van de les besproken om de leerlingen te laten weten wat ze kunnen verwachten.

DNA

DNA is opgebouwd uit basen.

De basen vormen basenparen.

A met T

C met G

Gen

Een gen is een stukje DNA en bestaat uit een groot aantal basenparen.

De volgorde van deze basenparen is een 'code' voor een erfelijke eigenschap.

Voor elke eigenschap zijn meerdere genen betrokken.

Allel

Een allel is een variant van een gen. 

Een gen bepaald een erfelijke eigenschap -> Oogkleur 

De uitvoering van een gen is een allel -> Blauw, bruin, groen

Allelenpaar = 2 allelen op 2 chromosomen met info voor 1 gen 

Opdrachten bespreken

Opdracht 1-5 van BS 5.3

Eiwitten

Genen bevatten informatie voor het aanmaken van veel verschillende eiwitten in het lichaam.

Eiwitten bepalen hoe je lichaam werkt en eruit ziet, bijv.:

- In spiercellen -> eiwit voor spiersterkte

- In huidcellen -> pigment

- In maagcellen -> enzymen

Mutaties

Verandering in genotype. Het DNA van de chromosomen raakt beschadigd.

Een organisme waarbij de mutatie in het fenotype te zien is, noem je een mutant

Laat aan de hand van afbeeldingen en voorbeelden zien hoe variatie ontstaat.

Mutaties

Bij een mutatie verandert de volgorde van de basenparen in één of meerdere allelen.

Een allel is dan gemuteerd.

Vaak pas een probleem in geslachtscellen.

Laat aan de hand van afbeeldingen en voorbeelden zien hoe variatie ontstaat.

Hoe ontstaan mutaties?

Door mutagene invloeden.

- Invloeden die mutaties in DNA
veroorzaken

Laat aan de hand van afbeeldingen en voorbeelden zien hoe variatie ontstaat.

Kanker

- Mutaties in genen die celdeling regelen

- Cellen gaan ongeremd delen, er ontstaat een tumor

- Uitzaaiien: kankercellen gaan via het bloed naar andere organen

Aan de slag!

Wat?  Opdracht 2-3-6-7-8

Hoe?  In het boek 

Eerst 5 minuten allen

Daarna overleggen op fluistertoon

Vragen?  Steek je hand op

Klaar?  Leren BS 1 en 2