de taal verandert

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Taal is net als de mensen, het verandert in de loop van de tijd.

hebban olla vogala 

nestas hagunnan

hinase hic enda thu 

wat unbidan we nu

dit is (bijna) de oudste tekst in het Nederlands, 

die we ooit gevonden hebben

Taal verandert!

Van (1075):

Hebban olla vogala nestas hagunan kinase hic ens thu wat unbidan we nu.

naar (nu):

Alle vogels hebben al nestjes gemaakt, behalve jij en ik, waar wachten we nog op?

Waarom verandert taal?

Hoe zei je in 1900 dat je iemand moest 'appen'? 

Wisten we vijf jaar geleden wat een 'coronatest' of een 'lockdown' was? 

Bedoel je als je gaat 'shoppen' net iets anders dan als je zegt dat je gaat winkelen?

Kijk het volgende filmpje eens.. Wat vind jij hiervan?

Hoe komt het dat taal verandert?

Zoek de herkomst van de woorden op de volgende dia op. 

Hoe komt het dat taal verandert?

Zoek de betekenis van de woorden op de volgende dia op. 

deze woorden komen al voor in de 19e en 20e eeuw

deze woorden zijn er pas sinds het begin van de 21e eeuw

 Restaurant

Shoppen

Überhaupt

E-mail

Sowieso

Paraplu

Agenda

Bureau

Fatoe

Patta

Osso

Skeer

Doekoe

Fittie

Fissa

Loesoe

uit onze buurlanden:

het Frans, het Duits 

en het Engels

uit de talen van nieuwkomers: het Turks, het Marokkaans en    het Surinaams

 Restaurant

Shoppen

Überhaupt

E-mail

Sowieso

Paraplu

Agenda

Bureau

Fatoe

Patta

Osso

Skeer

Doekoe

Fittie 

Fissa

Loesoe

Taalcontact?

Even vergelijken

Nederlands      vader      broer         naam

Oud-Indisch     pitar       bhratar      naman 

Grieks               pater     phrater       onoma 

Latijn                pater      frater          nomen 

Frans                père       frère           nom 

Duits                 Vater     Bruder        Name 

Engels              father     brother       name 

Stamboom 

van de talen

Wat vind jij ervan dat de Nederlandse taal verandert?

Bekijk het volgende filmpje. 

Schrijf op: welke uitspraak past het beste bij jou mening?

Waarom gebruiken sommige mensen straattaal en sommige mensen niet?

Koelkast of ijskast?

Plee of toilet?

Taartje of gebakje?

Pantalon of broek?

Pak of kostuum?

Eet smakelijk

of

Bon Appetit?

Straattaal of corpsbal?

Andere woorden, wat nog meer?

Kijk het volgende filmpje eens, wat valt je op aan de uitspraak?

tweede deel van de les

hoe geef je een antwoord?

dat hangt ook af van de vraag

is het 

een open vraag

of

een gesloten vraag?

https:

Loop je even mee naar huis?

1. Open vraag
2. Gesloten vraag

Wil jij later profvoetballer worden?

1. Gesloten vraag
2. Open vraag

Wanneer beginnen de Olympische Spelen?

1. Gesloten vraag
2. Open vraag

Waarom doe jij zo boos vandaag?

1. Gesloten vraag
2. Open vraag

Wat zijn open en gesloten vragen?

• Open vragen beginnen met woorden als 'wie', 'wat', 'wanneer', 'waarom' en 'hoe' en nodigen uit om uitgebreid te antwoorden. 
  
  
• Gesloten vragen hebben vaak als antwoord 'ja' of 'nee' of een ander kort antwoord.

Geef de definitie en leg kort uit wat het verschil is tussen open en gesloten vragen.

Voorbeeldvragen

Gesloten vraag

Hou je van de natuur?

Open vraag

Waarom hou je van de natuur?

Geef voorbeeldvragen van open en gesloten vragen.

Wanneer een open of een gesloten vraag?

Open vragen: gebruik je als je meer informatie wilt krijgen

Gesloten vragen: gebruik je als je snel bepaalde informatie wilt krijgen of om het gesprek te sturen.

Leg uit wanneer het handig is om open vragen te stellen.

Open - gesloten vragen

Open vraag

lang antwoord: 

de persoon die de vraag beantwoord bepaalt zelf wat hij zegt

vb: Wat zijn jouw hobby's?

Gesloten vraag

kort antwoord: 

ja of nee.

vb: Vind je sport leuk?

Is dit een open of gesloten vraag?
Wil je iets drinken?

1. open
2. gesloten

Is de volgende vraag een open of gesloten vraag?

Wat heb je tijdens je vakantie gedaan?

1. Open
2. Gesloten

Is de volgende vraag een open of gesloten vraag?

Hoe kom je aan je blessure?

1. Open
2. Gesloten

Geef een voorbeeld van een gesloten vraag.

Geef een voorbeeld van een open vraag.

snap je een open en gesloten vraag?

0100

Presentatieopdracht

In groepjes onderzoek doen naar een thema dat met taalverandering te maken heeft en hierover presenteren. 

Onderzoeksverslag

In jouw onderzoeksverslag beantwoord je in ieder geval de volgende vragen:

- Wat is taalverandering? Je geeft hierbij verschillende voorbeelden van taalverandering. 

- Wat zijn verklaringen voor het ontstaan van taalverandering? 

-  Wat vind jij ervan dat de Nederlandse taal verandert?

Om antwoord te geven op deze laatste vraag mag je best eens met je klasgenoten discussiëren? Is taalverandering taalverloedering of juist broodnodig?

maar eerst..

Cursus 4 Taal - § 3 Taalverandering

Opdracht 1 t/m 3