7.4 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Kenmerkend aspect

Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme 

Slavernij

Leg uit hoe de driehoekshandel werkte.
Benoem in ieder geval: de werelddelen - goederen in het ruim - trans-Atlantische slavenhandel

Verdween de slavernij in Europa gedurende de middeleeuwen? 

Portugal: Sao Tomé en de eerste suikerplantages

Spanje: Indiaanse bevolking

Bartholomeo de las Casas, onbedoeld gevolg....  

‘Ik ben de stem van Christus die roept in de woestijn van dit eiland. Deze stem zegt dat jullie allemaal in doodzonde verkeren wegens jullie ongerechtigheid en uitbuiting van onschuldige mensen. Zegt me: met welk recht houden jullie deze Indianen in zulke wrede en gruwelijke slavernij? Zijn jullie dan niet verplicht hen net zo lief te hebben als jezelf? Verstaan jullie dat dan niet?…’

Abolitionisme 

Discussie: 'Is mensenhandel wel toelaatbaar voor christelijke, beschaafde Europeanen?'

Predikanten: 'slavenhandel is wel toelaatbaar, mits de slaven maar in een rechtvaardige oorlog krijgsgevangen zijn gemaakt, voor de aankoop een redelijke som is betaald en de slaven behoord worden behandeld'.  

Abolitionisme 

GB eerste grote beweging streefde naar afschaffing 

Waarom? GB heer en meester op zee (konden het economisch aan) + verlichtingsidealen 

Slavernij is een ouderwets systeem van dwang, veruit inferieur aan vrije loonarbeid en het is niet te rijmen met de natuurrechten van de mens.'

Britse parlement besloot uiteindelijk... 

1807 verbod slavenhandel gehele Britse Rijk

Pogingen om Frankrijk en Nederland over te halen: 1814

1833: Abolitiewet

Frankrijk: 1848, Nederland: 1863, Portugal: 1878, Brazilië: 1888, VS: 1865 

Bron 1 

‘Toen de weerspannige Negers op de Plantagie Sante Crux kwamen, voegden de slaven van deze zich bij hen, en kort daarna ook die van de omliggende tuinen. Zij braken nu het distilleerhuis open, waarin zij eene aanzienlijke hoeveelheid rum vonden, en gaven zich aan een onmatig gebruik daarvan over. De rum deed zijne gewone werking: hij wekte op, verhitte en bedwelmde. De Negers kwamen nu tot besluiten, waaraan zij waarschijnlijk vroeger niet gedacht hadden. Zij namen nu voor, den blanken de gewone titels niet meer te geven; dezen alle gehoorzaamheid te weigeren; zich zelven vrij te verklaren; en zelven opperhoofden aan te stellen, die hen regeren zouden. Naarmate zij voortgingen met rum te drinken, vermeerderden ook hun moed en hunne kracht. Zij waren nu noch voor hunne meesters, noch voor de soldaten in het fort, noch voor de regering des eilands meer bevreesd, en gevoelden zich in staat, om alles te doen, wat zij wilden.’

 

Artwell Cain (red.), Tula. De slavenopstand van 1795 op Curaçao (NiNsee/Amrit, 2009), blz.

44.

Herschrijf de bron vanuit het tegenovergestelde perspectief 

Bron 2 

‘De Negers werden stoutmoediger, omdat zij eene zegepraal over eene militaire magt behaald hadden, en zagen zich in bezit gesteld van goede geweren, waaraan zij gebrek hadden. Het vuur des opstands had zich weldra verspreid over de geheele westelijke helft des eilands. Het getal van sterk gespierde en wel gevormde mannen bedroeg omtrent 2000. De oproerlingen zonden heimelijk afgevaardigden naar de stad en het oostelijk gedeelte des lands, om ook daar het smeulend vuur te doen ontvlammen. Hoewel de vrij Negers en gekleurden zich niet bij het oproer voegden, konden zij echter meer als vijanden, dan als vrienden van de blanken beschouwd worden, want zij verleenden dezen, in geenerlei opsigt, eenige hulp, terwijl zij daarentegen aan de opstandelingen alle mogelijke diensten bewezen.’

Artwell Cain (red.), Tula. De slavenopstand van 1795 op Curaçao (NiNsee/Amrit, 2009), blz. 51.

Bron 2 

‘Het plan, om zich vrij te verklaren, veranderde nu ook in een besluit, om alle blanken, zonder onderscheid te vermoorden. Zulks werd door het drinken van een nieuw aqua di juramento [letterlijk: water van bezwering] bevestigd, thans tot een drank gemaakt, waardoor zij door zekere kruiden er in te doen, niet slechts dronken, maar ook woedend en uitzinnig werden. Met de schrikkelijkste eeden bezwoeren zij hunne plannen; en de ijsselijkste vervloekingen spraken zij uit over dengenen, die ontrouw worden mogt.’

Artwell Cain (red.), Tula. De slavenopstand van 1795 op Curaçao (NiNsee/Amrit, 2009), blz.

51.