Herhaling markt en overheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Economie

havo 5

heterogeen <=> homogeen

homogeen = in de ogen van de consument is er geen onderscheid

heterogeen = in de ogen van de consument is er wel onderscheid

marktvormen

Vraag en Aanbod

Invoer van maximumprijs

Huur van een huis

Evenwichtsprijs = €600

De vrije markt faalt.

Invoer van maximumprijs

Overheid voert een maximum

huur in van €400.

Wat betekent dit? 

Qv= -0,2P + 200
Qa= 0,2P - 40
Wat is de evenwichtsprijs?

1. 96
2. 240
3. 600
4. 400

Antwoord

Qv=Qa

-0,2P + 200 = 0,2P -40 

-0,4P = -240

P = -240 / -0,4 = 600

Qv= -0,3P + 350 en Qa= 0,5P - 325
Er is een maximumprijs van 800

Wat is het vraagoverschot?

1. 110
2. 35
3. 185
4. Er is geen vraagoverschot

Antwoord

 Qv - Qa

De prijs is 800. Deze kunnen we voor de P invullen:

Qv= -0,3P + 350 wordt dan: Qv= -0,3 x 800 + 350

Qv= 110

Qa= 0,5P - 55 wordt dan: Qa= 0,5 x 800 - 325

Qa= 75

Qv - Qa = 110 - 75 = 35 aan overschot

Break-evenanalyse in grafiek

Break-evenanalyse

Algemene economie: berekenen met behulp van TO = TK

Totale opbrengst = Totale kosten

Totale kosten = Totale constante kosten + Totale variabele kosten

Break-evenafzet = (𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 𝑘𝑜𝑠𝑡𝑒𝑛 )/(𝑣𝑒𝑟𝑘𝑜𝑜𝑝𝑝𝑟𝑖𝑗𝑠−𝑣𝑎𝑟𝑖𝑎𝑏𝑒𝑙𝑒 𝑘𝑜𝑠𝑡𝑒𝑛 )

Berekenen dekkingsbijdrage, BEA en BEO 

De constante kosten zijn € 100.000. De verkoopprijs is € 11 en de variabele kosten zijn € 3 per stuk 

• Bereken de break-evenafzet: BEA = (𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 𝑘𝑜𝑠𝑡𝑒𝑛)/𝑑𝑒𝑘𝑘𝑖𝑛𝑔𝑠𝑏𝑖𝑗𝑑𝑟𝑎𝑔𝑒 
• Bereken de break-evenomzet: BEO = BEA x verkoopprijs

BEA = (€ 100.000)/(€ 8) = 12.500

Let op: komt de BEA niet uit op een rond getal en heb je te maken met stuksproductie? Rond het getal dan af naar boven. 

BEO = BEA x verkoopprijs = 12.500 x € 11 = € 137.500

Berekenen variabele kosten en constante kosten

Bij een productie van 40.000 stuks zijn de totale kosten € 245.000

Bij een productie van 45.000 stuks zijn de totale kosten € 260.000

• Bereken de variabele kosten per product
  
• Variabele kosten per product = verandering TK / verandering productie = (260.000 – 245.000)/ (45.000 – 40.000) = € 3

• Bereken de totale constante kosten
  

• TCK = € 245.000 – 40.000 x € 3 = € 125.000
  

Uitleg MK

Marginale kosten => extra totale kosten voor het maken van 1 extra product.

• In § 2.4 hoe we de MK gaan gebruiken om te bepalen hoeveel er gemaakt wordt.

Marginale kosten

De MK zijn de extra totale kosten bij het produceren van 1 extra product (1 extra hoeveelheid, q). 

Als de totale kosten steeds harder stijgen, stijgen de marginale kosten dus steeds.

Bij de volgende afbeelding:

Je ziet de prijs, gemiddelde opbrengst (GO) en marginale opbrengst (MO) bij verschillende hoeveelheden productie. Waardoor zijn deze drie aan elkaar?

Weet je het nog?

Waarom verschillen de opbrengstenfuncties per marktvorm?

Hoeveel bedraagt de maximale winst?

Maximale winst bij MO = MK, P op vraaglijn => P = € 50

GTK (€ 25) eraf. 50 - 25 = € 25 winst per product.

Hoeveel producten q = 25. TW = 25 x 25 = € 625

Waar is de winst maximaal?

1. Bij een hoeveelheid waarbij MO > MK
2. Bij een hoeveelheid waarbij MO < MK
3. Bij die hoeveelheid waarbij MO = MK

P = MO = GO

Producentensurplus

• Verschil tussen wat producenten ontvangen voor product en waarvoor ze bereid waren het te leveren.
• Als prijs hoger is dan waarvoor ze wilden leveren => krijgen ze meer middelen dan ze nodig hadden. 
• Maatstaf voor hoe goed de situatie is voor producenten => welvaart voor producenten.

Consumentensurplus

• Verschil tussen wat consumenten bereid zijn te betalen en wat ze echt moeten betalen. 
• Als prijs lager is dan betalingsbereidheid => hoeven ze dus minder middelen te besteden dan ze ervoor over hadden. 
• Maatstaf voor hoe goed de situatie is voor consumenten => welvaart voor consumenten.

Bedrag waarvoor producenten bereid zijn te leveren => Qa lijn 

Qa = 50p - 500 en Qv = -200p + 3000
Wat is de evenwichtsprijs?

Marktevenwicht

Aanbodlijn: Qa = 50p - 500

Vraaglijn: Qv = -200p + 3000

• Marktevenwicht: prijs waarbij de vraag precies gelijk is als het aanbod => Qa = Qv
• 50p - 500 = -200p + 3000
• 250p - 500 = 3000
• 250p = 3500 => p = 3500 / 250 => p = 14

Qa = 50p - 500 en Qv = -200p + 3000
Wat is de evenwichtshoeveelheid?

Marktevenwicht

Aanbodlijn: Qa = 50p - 500

Vraaglijn: Qv = -200p + 3000

• 250p = 3500 => p = 3500 / 250 => p = € 14
• p = 14 invullen in Qa of in Qv
• Qa: 50 x 14 - 500 = 200 of 
• Qv: -200 x 14 + 3000 = -2800 + 3000 = 200
• In evenwicht: prijs is € 14, hoeveelheid is 200 stuks

Kartel vs Fusie

gevangene dilemma

Zou je verwachten dat de vraag naar benzine op de korte termijn elastisch of inelastisch is?

1. Elastisch
2. Inelastisch

Welke van deze Ev (prijselasticiteit van de vraag) is NIET inelastisch maar elastisch?

1. -2,0
2. -0,5
3. 0
4. 0,99

Welk verband bestaat er normaliter tussen de prijs van een product (P) en de gevraagde hoeveelheid (Qv)?

1. Een positief verband (P↑ ⇒ Qv↑ & P↓ ⇒ Qv↓)
2. Een negatief verband (P↑ ⇒ Qv↓ & P↓ ⇒ Qv↑)
3. Beiden zijn mogelijk en komen evenveel voor.
4. Er is geen verband, P heeft geen invloed op Qv.

Zou je verwachten dat de vraag naar Mars-repen elastisch of inelastisch is?

1. Elastisch
2. Inelastisch

Hoe hoog is de subsidie?

Hoe hoog is de subsidie?

1. €0,25
2. €0,50
3. €0,75
4. €1,00

Een onderneming die naar maximale totale winst streeft, maakt 20.000 producten en heeft dan winst. De totale constante kosten bedragen €250.000 en de variabele kosten zijn €65 per product. Er is nog overcapaciteit. De ondernemer krijgt een eenmalige order en vraagt zich af of hij deze moet aannemen. De klant is bereid om €60 per product voor deze order te betalen.

1. Ja, want de extra opbrengst van de order is groter dan de extra kosten.
2. Ja, want de extra order levert per product winst op.
3. Nee, want de extra order levert verlies op omdat de marginale kosten van de order groter zijn dan de marginale opbrengst.
4. Nee, want de constante kosten worden niet terugverdiend.

Bij een minimumprijs ontstaat een ...

1. aanbodtekort
2. aanbodoverschot
3. vraagtekort
4. vraagoverschot

monopolie

volkomen concurrentie

oligopolie

monopolistische concurrentie

veel aanbieders

één aanbieder

weinig aanbieders

veel invloed op de prijs

geen invloed op de prijs

heterogeen product

moeilijk toe te treden

makkelijk toe te treden

Deze monopolist wil maximale totale winst. Hoeveel moet hij dan produceren?

Deze monopolist wil maximale totale winst. Hoeveel moet hij dan produceren?

Hier zie je gearceerd ...

1. het consumentensurplus
2. het producentensurplus

De prijs stijgt met 20%, hierdoor daalt de vraag met 10%. De prijselasticiteit van de vraag is ...

1. -0,5
2. 0,5
3. -2
4. 2

Een negatief extern effect van vliegreizen is milieuvervuiling.

1. Onjuist
2. Juist

Een positief extern effect van vleesproductie is het mestoverschot.

1. Onjuist
2. Juist

Door een verschuiving van de vraaglijn naar links...

1. Er gaat niets van het consumentensurplus af, er komt alléén wat bij.
2. Er komt niets bij het consumentensurplus, er gaat alléén wat van af.
3. Er komt iets bij het consumentensurplus en er gaat óók wat van af.

Als de inflatie 6% is en de gemiddelde loonstijging 2%, dan ...

1. daalt de koopkracht met 3,9%
2. stijgt de koopkracht met 3,9%
3. daalt de koopkracht met 3,8%
4. stijgt de koopkracht met 3,8%

ric = nic / pic x 100

ric = 102 / 106 x 100 = 96,2

100 - 96,2 = 3,8

Een koopkrachtdaling van 3,8%

Welk verband bestaat er normaliter tussen de prijs van een product (P) en de gevraagde hoeveelheid (Qv)?

1. Een positief verband (P↑ ⇒ Qv↑ & P↓ ⇒ Qv↓)
2. Een negatief verband (P↑ ⇒ Qv↓ & P↓ ⇒ Qv↑)
3. Beiden zijn mogelijk en komen evenveel voor.
4. Er is geen verband, P heeft geen invloed op Qv.

Zou je verwachten dat de vraag naar benzine op de korte termijn elastisch of inelastisch is?

1. Elastisch
2. Inelastisch

Welke van deze Ev (prijselasticiteit van de vraag) is NIET inelastisch maar elastisch?

1. -2,0
2. -0,5
3. 0
4. 0,99

Zou je verwachten dat de vraag naar Mars-repen elastisch of inelastisch is?

1. Elastisch
2. Inelastisch