Straling en risico's

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

13.5 Straling en risico's

Activiteit

Activiteit = aantal kernen dat per seconde verandert.

Activiteit wordt gemeten in becquerel (Bq)

Activiteit kun je meten met een geigerteller. 

radioactief verval

Geigerteller

Ioniserende straling kun je met een geigerteller meten.

Hij geeft klikjes als er straling aanwezig is, hij verklikt dus eigenlijk de straling.

Geigerteller

De Geigerteller bestaat uit een buis met daarin een gas. Als ioniserende straling het gas binnenkomt, dan worden een aantal atomen van het gas geïoniseerd. 

De daarbij vrijgemaakte elektronen 

zorgen voor een kleine stroom en 

dat zorgt in een luidspreker voor 

een hoorbaar kraakje. Hoe meer 

kraakjes je hoort, hoe 

meer straling er in de buurt is.

Geigerteller

Bron

Achtergrond-straling

Geigerteller

Afstand

Dode tijd

Badge en dosimeter

Mensen die met radioactieve stoffen werken moeten een dosimeter bij zich hebben omdat je radioactieve straling niet kunt zien, horen of voelen. Een dosimeter is een soort van moderne Geigerteller waarbij je zelf niet hoef te tellen.

Minder modern zijn badges: een badge met fotomateriaal verkleurd (zwart) meer als daar waar de straling het ioniseert.

Besmetting en bestraling

• Bij besmetting kom je in aanraking met de radioactieve bron
• Bij bestraling alleen met de uitgezonden straling
  

Besmetting

Als radioactieve stoffen terecht komen in de bodem, het grondwater of de lucht, is er radioactieve besmetting. Je kunt dan die radioactieve stoffen in je lichaam krijgen.

Inwendige radioactieve besmetting

Dosis

De mate waarin je bent blootgesteld aan de straling van een radioactieve bron, wordt weergegeven met de dosis -->

De eenheid van dosis is J/kg of Gray (Gy)

Wanneer rekening wordt gehouden met het type straling, spreek je van de equivalente dosis -->

De eenheid van equivalente dosis is ook J/kg of Sievert (Sv).

Ook kun je naar de effectieve totale lichaamsdosis kijken -->

In de BINAS kan je diverse stralingsdosislimieten vinden die zijn vastgesteld voor de veiligheid.

H=w​R​​⋅D

D=​m​​E​str​​​​

L=w​t​​⋅H

In de spieren van een mens bevindt zich kalium, dat voor een klein deel uit K-40 bestaat dat bèta-straling uitzendt. Geef de vervalvergelijking voor K-40

Antwoord

Toon aan dat 1,00 gram K-40 uit 1,51*10^22 atomen bestaat

Antwoord

Activiteit van K-40 in de spieren van een mens is ongeveer 3,1*10^3 Bq. Het kalium in die spieren bestaat uit 0,0012% uit K-40. Uit hoeveel massa kalium bestaan de spieren?

Antwoord

De stralingsenergie van K-40 is per bèta-deeltje 0,44 MeV. Een volwassene heeft gemiddeld 30 kg spierweefsel. Bereken de stralingsdosis voor dit weefsel per jaar.

Antwoord