Mediawijsheid - Informatie uit bronnen halen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Mediawijsheid

Welkom bij deze les! We gaan vandaag aan de slag met de volgende onderwerpen:

• nieuws / nepnieuws
  
• Complottheorieën
  
• brononderzoek
  
• actuele voorbeelden

Lesplanning

1. Wat is nieuws en wat is nepnieuws?

2. Bekende verspreiders

3. Waarom wordt nepnieuws verspreid?

4. Complottheorieën

5. Actuele voorbeelden

Lesdoelen

1. Je kunt aangeven wie sinds 2016 de term 'Fakenews' heeft verspreid.
2. Je kunt bekende complottheorieën opnoemen.
3. Je kunt actuele voorbeelden geven van nepnieuws.
   

1. Het Nieuws

Via het nieuws worden we op de hoogte gehouden van wat er in de wereld gebeurt en krijgen we informatie binnen. Echter is niet al het nieuws even betrouwbaar... Zo wordt er ook veel nepnieuws verspreid.

2. Bekende verspreiders
Klassiek voorbeeld:

Spaanse prins Filips II zou voor zijn 12e verjaardag een aap hebben gekregen en die zou hij gelijk levend hebben verbrand. Verzonnen door: Willem van Oranje

Waarom? Filips II zo zwart mogelijk maken -> minder populair

Sinds 2016 is de term Fakenews weer volop in gebruik. Wie zou hiervoor hebben gezorgd?

1. Mark Rutte
2. Donald Trump
3. Geert Wilders
4. Vladimir Poetin

Wat viel je op aan Trump en de journalisten in dit filmpje?

Verspreiden van nepnieuws

Na Willem van Oranje zijn er nog een aantal historische figuren geweest die nepnieuws hebben verspreid. Zo zette Bismarck het in als machtsmiddel en dit leverde hem de bijnaam Nepnieuwskanselier op.

3. Waarom denk je dat mensen nepnieuws verspreiden?

4. Complottheorieën

Door het verspreiden van nepnieuws of informatie die niet klopt kunnen er complottheorieën ontstaan. Zo zijn er al verschillende spannende verhalen de wereld in geslingerd die niet op waarheid zijn gebaseerd.

Waar zullen tot nu toe de meeste complottheorieën over bekend zijn?

1. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
2. De Qr code voor corona.
3. Aanslagen 9/11 in 2001.
4. Aantreden van kabinet Rutte IV.

Het Complot

De doelen

• Twin Towers (economisch)
• Pentagon (militair / defensie)
• Het Witte Huis (politiek)

Kern van het complot: de Amerikaanse overheid, CIA en de president zouden er zelf achter zitten. De aanslagen zouden een aanleiding geweest om de oorlog tegen Afghanistan en Irak te starten. Maar er is nooit voldoende bewijs gevonden. Aanslagen en aanleidingen zijn twee verschillende dingen.

5. Noem een actueel voorbeeld waar nu veel
nepnieuws over verspreid wordt:

Wat zou je kunnen doen om echt nieuws van nepnieuws te onderscheiden?

1. Kritisch onderzoek doen.
2. Nieuwsbronnen opzoeken en met elkaar vergelijken.
3. Vragen stellen - wat wil je weten?
4. Een combinatie van A, B en C.

Hoe kritisch onderzoek jij?

Hoe pas jij de stappen uit de vorige slide toe?

Welke bronnen van informatie gebruik je?

Wat is jouw voornaamste bron van informatie? Kies degene die je het meest gebruikt:

Nieuws-uitzendingen

Social Media

Mensen uit mijn omgeving

Docenten op school

Ouders / familie

Kranten / tijdschriften

Televisie

Radio

Internet

Mediatheek of bibliotheek

Zou je een stappenplan willen gebruiken om informatie op te zoeken?

Ja

Nee