5.4 Nederland bezet

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Introduction

Aan het einde van deze les ken je de begrippen Wederopbouw, Marshallplan, Koude Oorlog en NAVO en kan je uitleggen welke gevolgen de Koude Oorlog had voor Nederland

Tijdvak 9

Wereldoorlog

5.4 Nederland bezet

Leerdoel

Aan het einde van deze les ken je de begrippen bezetting, bevrijding, hongerwinter, Nationaalsocialistische Beweging, collaboreren en verzet en kan je uitleggen hoe het dagelijkse leven in Nederland was tijdens WO-II

De bezetting

• 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland binnen. Het Nederlandse leger was slecht bewapend, maar kon de Duitsers wel vertragen
• Op 14 mei vluchtten een groot deel van de regering en koningin Wilhelmina het land uit naar Engeland toe.

Willem Pieter Landzaat

Willem Pieter Landzaat probeert op de Grebbeberg de Duitsers tegen te houden. Hij houdt lang stand, maar overleeft dit niet. Zijn vrouw moest hem uiteindelijk identificeren aan zijn trouwring

Nederland was van plan om het gebied tussen Amersfoort en Rhenen onder water te zetten. Hiermee zouden ze de Duitsers enorm kunnen vertragen. Helaas waren de stoomgemalen te laat klaar, waardoor dit plan mislukte. 

Bombardement van Rotterdam

• Het duurde Hitler allemaal veel te lang. Hij stuurde vliegtuigen naar Rotterdam toe om de stad te bombarderen. 
• De Nederlandse legertop was op dat moment in overleg met de Duitse legerleiding. 
• Hitler dreigde om ook Amsterdam, Utrecht, Den-Haag en Haarlem te bombarderen. Nederlang gaf zich over. Vanaf dat moment spreken we over bezetting

Anti-Joodse maatregelen

• Nov 1940: Joodse ambtenaren worden ontslagen
• 1941: Iedereen vanaf 15 jaar een persoonsbewijs
• Joodse kinderen naar Joodse scholen
• Parken, zwembaden, bioscopen verboden voor Joden
• Begin 1942: Iedereen vanaf 6 jaar een Jodenster
• 1942: Joden naar doorvoerkamp Westenbork
• 100.000 Joden doorgestuurd naar vernietigingskampen

Overige maatregelen

• Alle politieke partijen verboden, behalve NSB
• Een avondklok, na 19.30 uur niet meer op straat.
• Geen straatverlichting, huizen verduisteren
• 1942: Arbeitzseinsatz. Duitse mannen moesten allen het leger in, mannen uit bezette landen moesten werken in Duitse fabrieken
• Kranten alleen maar pro-Duits
• Voedsel kwam op de bon

Verzet & Collaboratie

• In de oorlog waren er mensen die samenwerkten met de bezetter. Deze groep noem je collaborateurs. Dit waren leden van de NSB, maar ook mensen die op zoek gingen naar ondergedoken Joden.
  
• Ook de moffenhoeren vallen onder deze categorie

Heb je het gesnapt?

Sleep in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

VOC start kleine kolonie

Modern Imerialisme: ontstaan Nederlands-Indië

Soekarno richt zijn eigen partij op

Soekarno wordt gevangen gezet

Japan bombardeert Pearl Harbor

Japan bezet Nederlands-Indië en laat Soekarno vrij

Wat is nationalisme?

1. De inwoners van Nederlands-Indië in de 19e eeuw
2. Mensen die de baas willen zijn over een kolonie
3. Mensen die goed zijn opgeleid
4. Mensen die willen dat buitenlandse bestuurders verwijderen

Welke uitspraak over de nationalisten is juist?

Zij wilden het Engels als taal gebruiken

Zij wilden hun land zelf besturen

Zij streden tegen Soekarno en zijn aanhangers

Zij noemden hun land Nederlands-Indië

Wat was de reden dat veel Indonesiërs de Japanner zagen als bevrijders?

1. De Japanners betaalden voor hun grondstoffen
2. De Japanners gaven hun weer vrijheid
3. De Japanners waren al lang hun bondgenoten
4. De Japanners versloegen de koloniale overheerser

Wat?
Maken §5.5 Van Nederlands-Indië naar Indonesië

Hoe?

Zelfstandig 1 t/m 15

Waarom

Omdat je uit moet kunnen leggen waarom Nederland Nederlands Indië kwijt raakte

Hoe lang?
De rest van dit lesuur

Hulp?
Werk rustig in stilte

Rood: Werken in stilte, geen vragen

Oranje: Stel vragen aan je docent/buur

Groen: Je mag praten

Klaar?

Opdracht museum inrichten

Begrippen uit deze les

• Nationalisten
• Dekolonisatie
• Onafhankelijkheid

Jaartallen uit deze les

• 17e eeuw: VOC sticht kleine kolonie in Azie
• 19e eeuw: Modern Imperialisme
• 1927: Soekarno richt eigen partij op
• 1929: Soekarno wordt gevangen gezet
• 1942: Japan bezet Nederlands-Indië en laat Soekarno vrij
• 1945: Japan geeft zich over, Soekarno roept Republiek Indonesie uit
• 1950: Indonesië een onafhankelijk land

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.