KA 35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

KA35 - Emancipatiebewegingen

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Terugblik

Op 24 maart 1848 probeert een grote groep mannen

het gemeentehuis van Amsterdam binnen te

dringen. Geef aan:

- wat hiervoor de aanleiding was, 

-wat het gevolg was van deze actie

• 1848 was een waar revolutiejaar in westerse landen; overal eisten burgers meer inspraak in het bestuur. Ook in Nederland, zo blijkt uit de bron, waarbij demonstranten de Dam bestormen.
• Het gevolg was dat burgers ook daadwerkelijk meer inspraak kregen in het bestuur en er in 1848 een nieuwe, liberalere grondwet werd aangenomen.

Gezicht op den Dam in Amsterdam op het oogenblik van het uiteendrijven en arresteren der oproerige belhamels op den 24 maart 1848

This video is no longer available

Welke video was dit?

Arbeiders

fabrieks)arbeiders; nieuwe groep sinds industrialisatie.

Vooral laaggeschoolde mannen, maar ook vrouwen en kinderen.

Het streven van arbeiders naar gelijke rechten richtte zich op het verbeteren van de sociale en economische positie:

• inkomen
• arbeidsomstandigheden
• woonomstandigheden

De slechte leefomstandigheden van de arbeiders werden door de liberalen aangeduid als de sociale kwestie (KA32).

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Arbeiders

De arbeiders hadden ook geen stemrecht. 

In Nederland bestond het censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaald bedrag aan belasting betaalden, mochten stemmen. (zo'n 11% van de mannen in 1848).

Om toch hun doelen te kunnen bereiken organiseerden arbeiders zich in vakbonden en politiek getinte bewegingen. 

Het socialisme (KA36) was bij uitstek de stroming die opkwam voor de arbeiders.

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Vrouwen

Door de industrialisatie werden wonen en werken sterk van elkaar gescheiden.

Voorheen werd er vaak thuis gewerkt (huisnijverheid)

Ongetrouwde vrouw mocht werken. Van getrouwde vrouwen werd verwacht dat ze thuisbleven om voor het gezin te zorgen (alleen als het niet anders kon, werkte de getrouwde vrouw).

Vrouwen hadden niet dezelfde rechten als mannen: 

• Geen stemrecht
• handelingsonbekwaam; mocht niet zelfstandig beslissingen nemen. (tot 1956!)

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Vrouwen

OOk vrouwen kwamen in de loop van de 19e en het begin van de 20e eeuw op voor hun rechten (feminisme KA 36).

Richtten zich op verkrijgen stemrecht (vanaf 1870) - suffragettes.

Aandacht voor rol vrouw in de samenleving; betaald werk.

Richtte verenigingen op:

• Arbeid Adelt
• Nationale tentoonstelling van Vrouwenarbeid

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Katholieken

In de Republiek was het calvinisme de officiële godsdienst.

Katholicisme werd gedoogd, zolang uitoefening onzichtbaar was. Het verkrijgen van een functie in het bestuur was voor een katholiek lastig.

Tijdens de Franse tijd (1795-1813) werden de ideeën van de verlichting en revolutie toegepast in Nederland.

Gevolg, Scheiding tussen kerk en staat. Welke in 1848 in de nieuwe grondwet werd bevestigd.

Hebben zichzelf niet geëmancipeerd, maar waren dankzij sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in een betere positie terechtgekomen.

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

(Orthodoxe) protestanten

Met de ideeën van de verlichting kwam de bevoorrechte positie van de protestanten juist onder druk te staan.

Door de grondwet van 1848 was Nederland geen protestantse natie meer. Maar de protestanten wilden niet dat de liberale overheid bepaalde hoe de maatschappij eruitzag.

Ook zij richtten allerlei organisaties op, onder leiding van dominee Abraham Kuyper.

Kuyper voorstander van ;soevereiniteit in eigen kring'. 

Niet de overheid, maar het gezin bepaalden de normen en waarden (ook in het onderwijs!)

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Vragen

34.1 Wat bedoelen we in het vak geschiedenis met de restauratie en waarom speelde dit niet echt in Nederland?

• De restauratie is het herstel van de macht van het ancien régime. In de Republiek lag de meeste macht bij de regenten. En die regenten waren voor het grootste deel rijke burgers. Nederland had feitelijk geen ancien régime waarin adel en geestelijkheid de baas waren.

34.2 Van 1815 tot 1830 hoorde België bij Nederland. Waarom werden de landen samengevoegd? 

• Na de Napoleontische oorlogen wilde men op de conferentie van Wenen graag een sterk land boven Frankrijk hebben liggen. Er was nog steeds veel wantrouwen ten opzichte van Frankrijk. Door de samenvoeging zou zo een sterker land ontstaan

KA35 - De opkomst van emancipatiebewegingen