Theorieles 3 (paragraaf 5 t/m 7), Nederland breidt zijn invloed uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

PLANNING

Deze les:

• Theorie paragraaf 5 t/m 7, Nederland breidt zijn invloed uit.

Nederlands-Indië was niet zomaar een kolonie (link)

Kritiek op het cultuurstelsel (herhaling)

Welke producten werden in het cultuurstelsel verbouwd?

1. koffie, thee en indigo
2. specerijen, tabak en indigo
3. koffie, thee en specerijen
4. tabak, koffie en zout

Hoe groot was het percentage dat de boeren van hun land moesten gebruiken voor het cultuurstelsel?

1. 20
2. 30
3. 40
4. 50

Goed of fout?

In het cultuurstelsel draaide het om de levering
van cultuurproducten aan de Nederlanders.

1. Goed
2. Fout

Op welke manier gingen de Nederlanders met het bestuur van Java om?

1. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Javaanse vorsten voor in de plaats.
2. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Nederlandse ambtenaren voor in de plaats.
3. Ze lieten het grotendeels intact en plaatsen er een Nederlandse bestuur naast en boven.
4. Ze haalden het hele inheemse bestuur weg en plaatsten er een Nederlands bestuur.

Herhaling: Liberalen in Nederland aan de macht (1848)

• Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

• Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

• Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

De liberalen waren dus een voorstander van het cultuurstelsel

1. Goed
2. Fout

Herhaling

Liberalen willen persoonlijke vrijheid: het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid

Herhaling: Max Havelaar

• Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.
  

• Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

• Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel
  

Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden?

Omdat de boeren

1. minder geld gingen verdienen.
2. steeds minder zin kregen om te werken.
3. veel producten voor de export moesten leveren

Ondernemers in Indië 

• Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit
• Ondernemen: 

• Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)

Deze wetten vallen samen met een periode in de geschiedenis welke periode is dit?

1. De Middeleeuwen
2. De renaissance
3. De Industriële Revolutie
4. De twee Wereldoorlgen

Ondernemers in Indië 

• Steeds meer Europese ondernemers gaan naar Indië

• Niet alleen op Java en Sumatra maar ook in de Buitengewesten

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Rubber

• Belangrijke nieuwe grondstof.
• In de Industriële revolutie belangrijk bij het bouwen van auto's en nieuwe machines. 

https:

Waarom werd olie en rubber zo belangrijk?

1. Er werd elk jaar meer van gevonden in Nederlands-Indië
2. De rubber was nodig om olie te maken
3. De prijs van rubber en olie bleef stijgen door veel bosbranden
4. De vraag naar olie en rubber groeide door de industriële revolutie

Werken op de plantages

• Plantages hebben arbeiders nodig;

• Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt);

• Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald;

• Deze contractarbeiders worden koelies genoemd.

Behandeling van de koelies

• Werken keihard voor een laag loon

• Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)
  

• Opstanden worden keihard neergeslagen
  

Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit

• Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

• Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

• Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen.

Nederlands Imperialisme 

• Nederlandse versie van het modern imperialisme
  

• Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermt plantage-eigenaren
  

• Begint met de harde acties na aanval op KNIL (1894: Lombok)

Wat was voor Nederland een reden om rond 1870 zijn grondgebied in Indonesië uit te breiden?

1. Nederland wilde de slavenhandel uitbreiden.
2. Nederland wilde er gevangenen naar toe kunnen sturen.
3. Nederland wilde het Cultuurstelsel uitbreiden.
4. Nederland wilde meer macht en aanzien krijgen in de wereld.

Nederlands Imperialisme 

• Conflict met Atjeh (op het eiland Sumatra) wordt erger (1873-1904)
  

• In 1910: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland
  

Na de afschaffing van het Cultuurstelsel kwamen er meer particuliere ondernemingen in Indonesië. Op deze ondernemingen ontstond een tekort aan arbeidskrachten.

Op welke wijze werd dat tekort aan arbeidskrachten opgelost?

1. Door het aannemen van blanke Europeanen
2. Door het inhuren van contractarbeiders
3. Door het kopen van slaven

Rond 1870 vestigden steeds meer zelfstandige ondernemers zich in Indonesië.

Zij hielden zich vooral bezig met:

1. landbouw en industrie
2. landbouw en mijnbouw
3. mijnbouw en industrie

Zelfstandig werken

Noteer voor jezelf:

• Deadline Max Havelaar 7 Maart
• Nu --> Verder werken aan opdrachten in je leerpad.