3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Regenten en vorsten

        §3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

Leerdoel

In deze paragraaf leer je hoe de welvaart in Nederland leidde tot een bloeiende cultuur

§3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

Welvaart en cultuur

• De Republiek was anders dan andere landen... waarom?
  
  

- Politiek

- Handelsmacht

- Cultuur

- Religieuze tolerantie

- Innovatie/wetenschap

§3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

Welvaart en cultuur

• De Republiek was anders dan andere landen...
•  
• - Weinig adel en geen vorst
• - Katholicisme verboden
• - Geen schilderijen in de kerk
  
•  
• -->  kunst ging over dagelijks leven

Bron 1

Een schilderij van Frans Hals met de titel De rommelpotspeler. Een rommelpot was een muziekinstrument. Frans Hals werd in 1582 of 1583 geboren in Antwerpen. In 1586 verhuisden zijn ouders naar Haarlem. Frans Hals bleef in Haarlem wonen en overleed daar in 1666.

2p 4 Inzichtvraag. Gebruik bron 1.

 Leg uit dat:

- Het leven van Frans Hals een typisch voorbeeld is van migratie tijdens de Gouden Eeuw;

- Het werk van Frans Hals een typisch voorbeeld is van de schilderkunst tijdens de Gouden Eeuw.

Katholieke kunst

https://www.google.com/search?q=church+art+inside&tbm=isch&ved=2ahUKEwiXvte4oejzAhWBC-wKHW26D4AQ2-cCegQIABAA&oq=church+art+inside&gs_lcp=CgNpbWcQAzIGCAAQCBAeMgYIABAIEB46BAgAEBM6CAgAEAgQHhATULQJWK4jYJkkaABwAHgAgAFGiAH8ApIBATeYAQCgAQGqAQtnd3Mtd2l6LWltZ8ABAQ&sclient=img&ei=LQ14YdfzJ4GXsAft9L6ACA&bih=657&biw=1280&rlz=1C1GCEB_enNL801NL871&safe=active&ssui=on

§3.4 De stedelijke cultuur van Nederland

Calvinistische invloed

• - De Republiek had zich los gevochten van het katholieke Spanje
   - De Republiek werd een christelijk land: calvinisme
• - Dit was de staatsgodsdienst
•  
• Andere manieren van geloven werden gedoogd.
• 
  

Filmpje Calvinisme

https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-is-het-calvinisme/#q=calvinisme

De stedelijke cultuur van Nederland

Herhaling

1. Waarin verschilde de kunst van de Republiek met andere landen? 

2. Welk geloof was de staatsgodsdienst in de Republiek? 

3. Andere godsdiensten werden gedoogd, wat is dat?

Welvaart en cultuur

Nederland in de Gouden Eeuw: 

1. Soberheid (eenvoud) door het calvinisme (protestanten) 

2. Rijke burgers met veel geld (welvaart)

Bloeiende cultuur: 

- De kunst bloeide in de Nederlandse steden doordat rijke burgers veel schilderijen lieten maken en ook veel schilderijen kochten.

- De schilderkunst werd hierdoor het beroemdste/belangrijkste kenmerk van de stedelijke cultuur in Nederland. Ondanks het feit dat de Republiek geen koning had om opdrachten te geven en ook de kerk  gaf weinig opdrachten.

- Literatuur en bouwkunst bloeide ook in de Gouden Eeuw. 

Interieur katholieke kerk

Interieur protestantse kerk

Welvaart en Cultuur

Beroemde Literatuur in de Republiek: 

Jacob Cats (Hier is het Catshuis naar vernoemd). 

Literatuur: verhalen en gedichten die zijn bedoeld als kunst. 

Burgers in de Republiek beschikten over een Statenbijbel en over een boek van Cats. 

Het Catshuis is nu eigenlijk de ambtswoning van de premier, maar Mark Rutte koos liever voor een dubbele benedenwoning in Benoordenhout. Tegenwoordig wordt het Catshuis dus alleen gebruikt als ontvangstruimte voor de minister-president en het kabinet. Onder andere de Amerikaanse president Barack Obama is hier geweest.

Cats schreef werken over: 'Hoe te leven'

’T zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen

Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel

Al draagt de aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding

Gewetensvrijheid in de Republiek

Gewetensvrijheid

Religieuze vrijheid

Er is meer religieuze vrijheid in de Republiek dan in andere Europese landen.

Wel gewetensvrijheid, maar geen godsdienstvrijheid. Wat is precies het verschil?

Staatsgodsdienst is het Calvinisme. Alleen deze mensen kunnen belangrijke functies krijgen.

Rechten van andere geloven werden gedoogd (toegelaten/geaccepteerd). Er werden schuilkerken gebouwd.

Was er nu wel of geen godsdienstvrijheid in de Republiek tijdens de Gouden Eeuw?

Migranten naar de Republiek

Pushfactoren: armoede, oorlog en geloofsvervolging.

Pullfactoren: welvaart, veiligheid, werkgelegenheid, geloofsvrijheid.

Migranten waren positief voor de economie:

ze namen kennis, kracht en aantallen mee.

Dus ze namen bijvoorbeeld kennis over lakens mee of namen zwaar werk over.

Migratie in de Gouden Eeuw

Veel migratie naar Holland om twee redenen:

1.  Vluchtelingen die vanwege hun geloof in een protestants land wilden wonen (bijvoorbeeld uit Antwerpen)

2. Arme mensen uit het buitenland of andere delen van de Republiek, die in het rijke Holland werk hoopten te vinden

Gouden Eeuw wordt gekenmerkt door een snelle urbanisatie, veelal als gevolg van migratie. 

Grootschalige migratie (honderdduizenden tijdens de Gouden Eeuw).

Pushfactoren:

• Oorlogsgeweld
• Geloofsvervolging

Pullfactoren:

• Geloofsvrijheid
• Welvaart
• Werkgelegenheid

Leerdoel

In deze paragraaf leer je hoe de welvaart in Nederland leidde tot een bloeiende cultuur

Noem 3 kenmerken van het handelskapitalisme

Was de gouden eeuw voor iedere burger een gouden eeuw?

Hoe past het begrip handelskapitalisme bij het oprichten van de VOC/WIC?

In de bron zie je het oudste nog bewaarde aandeel van de VOC.

Waarom gaf de VOC aandelen uit?

Gebruik de bron

Welk woord weg? Leg uit.
VOC - WIC - Oostzeehandel

Wat wordt bedoeld met "vrijheid van geweten"?