JCL lesbrief kopen en werken 5

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Begroting

Programma

bespreken bouwsteen 1.1

Uitleg rijksbegroting

Opgaven maken 1.18 tot en met 1.24

SO 16 maart H1

Afsluiting: wat heb je geleerd? 

Lesdoelen

• je weet wat Prinsjesdag is
• je weet wat de miljoenennota is
• je kunt de belangrijkste uitgaveposten van de overheid benoemen
• je kunt uitleggen welke inkomsten de overheid heeft

Uitleg

Pak pen & papier om aantekeningen te maken.

Regering

De regering bestuurt een land, de regering bestaat uit ministeries (afdelingen); ministers zijn verantwoordelijk voor hun ministerie.

Prinsjesdag

• 3e dinsdag van september
• De rijksbegroting = een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk
• de miljoenennota = de toelichting op de rijksbegroting

Miljoenennota

Een toelichting op de rijksbegroting. De Miljoenennota beantwoordt vragen zoals:

• wat zijn de belangrijkste plannen?
• wat gaan die plannen kosten?

Ministers

• krijgen elk een eigen budget
• elk budget is bedoeld voor bepaalde uitgaven
• elk minister verdedigt zijn of haar begroting in het parlement

parlement kan rijksbegroting afkeuren

• CBS: Centraal bureau voor de Statistiek: verzamelt informatie ( kijkt terug)
  
• CPB: Centraal Planbureau: bekijkt gevolgen van plannen ( kijkt vooruit)
  
• SER: Sociaal Economische Raad: adviseert over zaken als werkgelegenheid, lonen en uitkeringen
  

Adviseurs van de overheid

Staatsschuld

• een begrotingstekort - toename staatsschuld
• een begrotingsoverschot- afname staatschuld

Ministerie van Financiën gaat hierover

Staatsschuldquote 

Staatsschuld / BBP x 100 

• Norm EU: 60% Van de totale Nederlandse Productie
• Begrotingstekort: Max. 3% van totale nederlandse productie

Inkomsten overheid

Belastingen

1. directe belastingen= worden geheven over de inkomens van burgers en bedrijven.

bijvoorbeeld:

loon- en inkomstenbelastingen

vennootschapsbelasting: belasting op winst grote bedrijven

2. indirecte belastingen=Een kostprijsverhogende belasting.

Inkomsten overheid

2. indirecte belastingen=Een kostprijsverhogende belasting.

a. belasting toegevoegde waarde (BTW) (omzetbelasting)

b. Accijns=Een indirecte belasting die wordt geheven op producten met als doel het gebruik van die producten af te remmen. Bijvoorbeeld: accijns op tabak, sigaretten, benzine

c. overige indirecte belastingen = bijvoorbeeld invoerrechten of BPM

Zelf aan de slag!   

Iedereen:

Lezen: paragraaf 1.4 huishoudboekje overheid

Maken: de vragen 1.18 tot en met 1.24 

Versnellers:

Klaar?:

Nakijken: vraag 1.10. tm 1.18

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Lesdoelen

• je weet wat Prinsjesdag is
• je weet wat de miljoenennota is
• je kunt de belangrijkste uitgaveposten van de overheid benoemen
• je kunt uitleggen welke inkomsten de overheid heeft

Huiswerk: 

volgende les

doornemen paragraaf 1.3 en 1.4

maken opdracht 1.18 tot en met 1.24

Pak je agenda!!

Wat staat er in de miljoenennota?

1. Hoeveel geld er dit jaar binnenkomt en hoeveel geld er wordt uitgegeven: de begroting.
2. Waaraan het geld wordt uitgegeven: een toelichting op de begroting.
3. Antwoord A en B zijn allebei goed.
4. Antwoord A en B zijn allebei niet goed.

Wat is een rijksbegroting?

1. Overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van de rijk
2. Het grote romeinse rijk
3. Toelichting op de inkomsten en uitgaven
4. Inkomsten en uitgaven van Dhr.Lyahyaoui

Rijksbegroting

Een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk voor het komende jaar.

Wat is een begrotingstekort?

1. Als je meer uitgaven hebt dan inkomsten
2. Als je meer inkomsten hebt dan uitgaven

schoolgebouwen

leesboeken

schoolreisjes

Stel het ministerie van onderwijs krijgt geld om het onderwijs te verbeteren. Hoe zouden jullie het geld verdelen? 

Sleep de bedragen naar wat jullie belangrijk vinden.

speeltoestellen

schooltuin

gymles

theaterles

dansles

spelletjes

computers en tablets

2 miljoen

2 miljoen

3 miljoen

3 miljoen

4 miljoen

5 miljoen

5 miljoen

5 miljoen

5 miljoen