Taalvariatie: dialect, standaardtaal en tussentaal

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Waarom is voorlezen voor alle leeftijden?

• positief effect op taalontwikkeling en woordenschat
• beter taalgevoel en taalbegrip
•  beter luisteren en trainen hun concentratievermogen
• rust
• Boeken geven kinderen inzicht in de – soms complexe – wereld om hen heen
• Fantasie stimuleren

Er was eens...
Welke verhaal lees ik voor?

De dag dat het vissen regende

De ridder die de friet uitvond

De man die een vliegtuig at

De gefloten taal

Waar of niet waar?

Waar

Niet waar

Taalvariatie

In hoeveel landen is het Nederlands een officiële taal?

1. 2
2. 4
3. 6
4. 8

In welke landen is het Nederlands een officiële taal?

stutje, stutte, stuute

boke

boke

stutje, stutte

Dialectwoorden: boterham

https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=boterham

Hoe noemt men in Oost- en West-Vlaanderen een 'spin'?

1. spenne
2. pisse
3. kobbe
4. delle

Op naar het Antwerps. Hoe noemt men een spin daar?

1. achtpoot
2. webbenkop
3. kobbebeest
4. spinnenkop

Wat is géén dialectisch woord voor 'vlinder'?

1. venijnvogel
2. fladderaar
3. schoenlappertje
4. boterschijter

Dialect

= plaatselijke, lokale vorm van het Nederlands

• een eigen tongval (uitspraak) en een eigen woordenschat
• in beperkte situaties gebruiken: familie, streek
• moeilijk om een dialect dat niet het jouwe is te ontcijferen
• steeds minder gesproken door Vlamingen in zuivere vorm

ABN

•  'Algemeen Beschaafd Nederlands' --> prioriteit jaren '50 20ste eeuw
• ABN: een accentloze standaardtaal die voor iedereen hetzelfde is, met dezelfde uitspraak en woordenschat
• Aangeleerd op school en verspreid via de BRTN (nu VRT)
• Het doel = iedereen moet elkaar begrijpen

Standaardnederlands

= de neutrale standaardvariant van het Nederlands

• formele, officiële en zakelijke situaties
• door iedereen begrepen
• zonder woorden of klanken uit een bepaalde streek
• sociale afstand tussen sprekers groot

Tussentaal/Verkavelingsvlaams

= mix van Standaardnederlands en dialect 

• Verstaanbare omgangstaal
• Meer en meer TT in het onderwijs, de politiek en de media
• Vooral gebaseerd op Brabants-Antwerpse kenmerken
• Typische kenmerken: 'gij' en 'ge', verbuigen van lidwoorden ('den auto') en verkleinwoorden op '-ke' ('een bloemeke')
  
  

Welke variant spreek jij thuis?

tussentaal

dialect

standaardtaal

andere taal

Welke variant spreek jij met vrienden?

tussentaal

dialect

standaardtaal

andere taal

Wat spreek je op school?

tussentaal

dialect

standaardtaal

En nu naar de cursus

luisteroefening p. 134