2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.3 Toenadering, hereniging en integratie

In de SU gaat het ondertussen steeds slechter...

Al het geld gaat op aan de wapenwedloop en de spacerace. De SU kan het tempo van de VS niet bijhouden en gaat failliet.

In 1985 krijgt de SU een nieuwe partijvoorzitter: Michael Gorbatsjov en hij wil de zaken anders gaan aanpakken.

Michael Gorbatsjov

1985: Gorbatsjov nieuwe leider SU

Zijn doel: de SU hervormen om de achterstand op het westen in te halen

Gorbatsjov wilde de SU hervormen omdat het land steeds verder achterliep op het Westen. Door economische problemen konden ze de wapenwedloop met de VS niet volhouden. De planeconomie werkte niet goed, er was machtsmisbruik en corruptie. De productie van de industrie en de landbouw was veel te laag. Gorbatsjov kwam met plannen om de stagnerende economie te stimuleren en het communisme te hervormen....................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Hervormingen

Hervorming door:

glasnost ( persoonlijke vrijheid en openheid) 

en 

perestrojka (economische verandering, meer marktwerking)

De SU stond op instorten. Om het communisme overeind te houden besloot de nieuwe leider van de SU, Gorbatsjov in 1985 om ingrijpende maatregelen door te voeren.

De belangrijkste maatregelen waren:

1. Glasnost (meer persoonlijke- en persvrijheid en openheid van zaken vanuit de communistische partij) en perestrojka (economische veranderingen, meer marktwerking)

2. Betere relatie met het Westen realiseren om de geldverslindende wapenwedloop te beëindigen.

3. Einde maken aan de gewelddadige overheersing van het Oostblok. 

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Theorie

In 1985 werd Gorbatsjov leider van de Sovjet-Unie. Zijn land had grote economische problemen, en om die op te lossen moest de Sovjet-Unie moderniseren. 

Er kwamen politieke en economische hervormingen!

Welke waren dit ook alweer? 

Theorie

Glasnost:

Letterlijk vertaald: openheid. 

Denk hierbij aan de vrijheid van meningsuiting. 

Perestrojka:

Economische en politieke veranderingen. 

Bedrijven mochten weer winst maken - vrijemarkteconomie. 

Theorie

Ook de Oostbloklanden schrokken van het beleid van Gorbatsjov.  Ze konden niet langer meer rekening houden met de hulp van de Sovjet-Unie om hen aan de macht te houden. 

Gorbatsjov waarschuwde hen ook dat hij van plan was de Breznjevdoctrine af te schaffen. Wie weet ook alweer wat dit was? 

Theorie

Breznjevdoctrine:

Volgens de Breznjevdoctrine, in 1968 ingesteld door toenmalige leider Breznjev, was het de plicht om van communistische landen om elkaar te helpen als het communisme wordt bedreigd. 

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

Onrust in Oost-Europa

Gorbatsjov haalde de Sovjettroepen uit Oost-Europa. Dit was te duur.

Gevolg: grote demonstraties
voor democratie in Oost-Europa.

Het besluit de Russische troepen terug te trekken uit de satellietstaten zorgde voor grote demonstraties in Oost-Europa. De burgers grepen hun kans om te demonstreren voor democratie en merkten dat de Russen niet ingrepen. In Polen kwamen vrije verkiezingen en in Hongarije werden in 1989 grensversperringen doorgeknipt. Tienduizenden mensen vluchtten naar het Westen. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

0

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR, in oktober 1989

Gorbatsjov is eregast...

...hij komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties in Berlijn

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, 

terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

Eind goed, 

al goed?

Nee, in sommige delen van het voormalige Oost-blok ontstaan grote en kleine problemen

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen, niet alleen Oost-Duitsers, moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)

Die Wende

1 okt 1990 worden de twee Duitslanden weer één. Met Berlijn als hoofdstad. Dit gaat uiteraard niet zonder slag of stoot. De verschillen tussen oost en west zijn groot en het gaat jaren kosten voor die achterstand is ingehaald.