NOVA H5_1 les 2 Alkanen en Isomeren

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H5.2 Koolstofverbindingen

LES 2 ALKANEN EN ISOMEREN

VWO 3

NOVA H5 Brandstoffen en kunststoffen

Programma

• Leerdoelen check van de vorige les: 5.1 aardolie

• Bespreken 5.2: alkanen en isomeren

Het proces waarbij door middel van warmte grote alkaanmoleculen gebroken worden in kleinere moleculen, noem je

1. thermisch kraken
2. katalytisch kraken
3. gefractioneerde destillatie

Bij gefractioneerde destillatie scheid je stoffen op basis van kookpunt. De stoffen met het hoogste kookpunt komen ....

1. bovenin de kolom, want de moleculen hebben een sterke vdW-binding
2. onderin de kolom, want de moleculen hebben een sterke vdW-binding
3. onderin de kolom, want daar is het het koudst
4. bovenin de kolom, want daar is het het warmst

Leerdoelen 

In deze les leer je:

• welke moleculen alkanen zijn
• een isomeer van een alkaan herkennen en tekenen 

Aardolie is een mengsel van koolstofverbindingen. Aan de soort atomen in het molecuul kun je zien tot welke groep stoffen de koolstofverbindingen behoren.

NOVA  Hoofdstuk 3

NOVA  Hoofdstuk 3

Koolstofverbindingen die alléén bestaan uit koolstof- en waterstofatomen, noem je

KOOLWATERSTOFFEN                      NOTEER&LEER

Welke atoomsoorten komen voor in moleculen van koolwaterstoffen?

1. C en H
2. C en H2O
3. C en H2
4. C, H, O en N

koolwaterstoffen behoren dus tot de groep van

1. metalen
2. zouten
3. edelgassen
4. moleculaire stoffen

Welk type bindingen komen voor bij koolwaterstoffen?

1. uitsluitend atoombinding
2. uitsluitend vanderWaalsbinding
3. atoombinding en vanderWaalsbinding
4. atoombinding, vanderWaalsbinding en ionbinding

Alkanen

Teken de structuurformule van de volgende vier koolwaterstoffen:

met 1 C-atoom (met H-atomen)

met 2 C-atomen (met H-atomen)

met 3 C-atomen (met H-atomen)

met 4 C-atomen (met H-atomen)

Maak van elk molecuul een ruimtelijke tekening in je schrift

Zet de structuurformule ernaast (lees evt blz 80 in je boek)

Alkanen

De groep koolwaterstoffen die uitsluitend C- en H-atomen bevatten die verbonden zijn door enkele atoombindingen, zijn de alkanen.

Alkanen

De groep koolwaterstoffen die uitsluitend C- en H-atomen bevatten die verbonden zijn door enkele atoombindingen, zijn de alkanen.

ruimtelijke structuur

structuur formule

CH4

molecuulformule

Alkanen - vul de tabel in

	aantal H's	molecuulformule	ruimtelijk	structuur formule	naam
1 C
2 C's
3 C's
4 C's

De moleculen vormen een regelmatige reeks. Dat noem je een homologe reeks.

Ze voldoen allemaal aan de formule CnH2n2 en heten de alkanen

wat zijn de namen van de alkanen die je hebt gebouwd?

methaan

ethaan

propaan

butaan

Wat valt je op aan de formule?

	aantal H's	molecuulformule	ruimtelijk	structuur formule	naam
1 C
2 C's
3 C's
4 C's

Kan je een algemene molecuulformule afleiden?

CnH...

alkanen

• de algemene formule van een alkaan is C_nH_2n+2
  --> je ziet in de structuurformules dat ieder C-atoom via atoombindingen gebonden is aan 2 H-atomen
  --> en dan zijn er nog 2 H-atomen extra aan de uiteinden van het molecuul

methaan

ethaan

propaan

butaan

alkanen

Noteer & Leer

De moleculen vormen een regelmatige reeks. 

Dat noem je een homologe reeks.

Alkanen voldoen allemaal aan de formule C_nH_2n+2 

Schrijf de molecuulformules op van de vier moleculen die je hebt gebouwd. Welke regelmaat zie je?

Leer de namen van de eerste 10 alkanen (5.2 tabel 5)

Je kunt de volgende ezelsbrug gebruiken om ze te onthouden:

Ma                    meth-aan

En                     eth-aan

Pa                     prop-aan

Blowen          but-aan

Perfecte       pent-aan

Hasj                hex-aan

Heel                hept-aan

Ongezond    oct-aan

Niet                 non-aan

Doen               dec-aan

Wat is de formule van heptaan?

1. C6H12
2. C6H14
3. C7H14
4. C7H16

Wat is de naam van de stof met de molecuulformule C5H12 ?

1. propaan
2. pentaan
3. butaan
4. ethaan

Welk van de volgende stoffen is een alkaan?

1. C​21​​H​42​​
2. C​18​​H​38​​
3. C​7​​H​14​​

Wat zijn de molecuulformules
van deze moleculen?

Isomerie

NOTEER en LEER

Isomerie

              stoffen van isomeren

hebben verschillende

chemische eigenschappen

Isomeren

In de figuur staan de koolstofketens van een C5 molecuul getekend.
--> welke koolstofketens geven
        hetzelfde molecuul weer?
        (noteer je antwoord in je schrift
          bijv. als P = Q = R en X = Y)
--> hoeveel isomeren zijn er
       getekend? 

Isomerie

Welke uitspraak is juist?
De moleculen ... en ... zijn
isomeren van elkaar.

1. A en G
2. F en H
3. E en C
4. I en H

Alle isomeren van een stof....

Teken alle isomeren van

1. 

2.  

Teken de structuurformules in je schrift

Nabespreken: hoe heb je het aangepakt?

C​4​​H​10​​

C​5​​H​12​​

Leerdoelencheck

Teken alle isomeren van  in je schrift

Nabespreken:

alle isomeren op het bord tekenen

hoeveel verschillende zijn er?

C​6​​H​14​​

Bewaar deze tekening goed, hiermee gaan we de volgende les mee verder

Eigen werk

Leer H5.2 : blz 80 alkanen en blz 84 isomeren en tabel 5

Maak op NOVA online van 5.2 opgave  3, 7, 8 en 9