6.1 - A - Het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

6.1 - Het verloop

en het ontstaan

van de Koude Oorlog

Planning

1. Tegenstelling tussen Oost en West: start van de Koude Oorlog
2. Eerste gebeurtenissen in het conflict
   
   
3. Verwerking

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waardoor en hoe de tegenstelling tussen Oost en West ontstond. 
  
  
• Je kunt uitleggen waarom er twee Duitse staten ontstonden. 
  

Kijkvragen bij het filmpje:

1. Wat gebeurt er met Duitsland en Berlijn na de Tweede Wereldoorlog?
   
2. Wat is er bijzonder aan de plek waar Berlijn ligt?
   
3. Wat zijn de kenmerken van Sovjet-Unie en wat zijn de kenmerken van het Westen?
   
4. Waarom ontstaat de Koude Oorlog (het conflict tussen het Westen (onder leiding van Amerika en het Oosten (onder leiding van de Sovjet-Unie?
   
5. Welke grens ontstaat er tussen West- en Oost-Europa?
   

Invloedssferen

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed. Jij bepaalt wat daar gebeurd. De ander mag niet ingrijpen in dat gebied. 
  
  

• Landen in Oost-Europa werden satellietstaten van de SU. 

Blokkade van Berlijn

• Stalin blokkeert in 1948 alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen:  Blokkade van Berlijn.
  

• Het Westen gaat West-Berlijn met vliegtuigen bevoorraden: de luchtbrug.

Kenmerken Koude Oorlog

• Koude/kille relatie tussen VS en SU.

• Geen echte oorlog tussen beide landen.

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten.

• Grote spanningen en angst in de wereld.
  
  
• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

6.1 - Het verloop

en het ontstaan

van de Koude Oorlog

Kapitalisme

1. Westen
2. Oosten

Vrijemarkteconomie

1. Westen
2. Oosten

Stalin

1. Westen
2. Oosten

Geen verschil tussen
arm en rijk

1. Westen
2. Oosten

Communisme

1. Westen
2. Oosten

Dictatuur

1. Westen
2. Oosten

Vrije verkiezingen (democratie)

1. Westen
2. Oosten

Leerdoelen

• Je kan manieren noemen waarop het Westen (Amerika) de Sovjet-Unie en het communisme wilde tegenhouden
  
  
• Je kan uitleggen waarom en hoe de wapenwedloop ontstond

Containmentpolitiek

• President Truman dacht dat de SU de wereld wilde overheersen.
  
  
• Truman: alle niet-communistische landen moeten we helpen om te voorkomen dat ze communistisch worden
  (containmentpolitiek). 
  
  
• Zoals economische en militaire hulp, bijv. het Marshallplan en de NAVO

Containmentpolitiek

• Alle niet-communistische landen helpen om te voorkomen dat ze communistisch worden (containmentpolitiek). 
  
  
• Zoals economische en militaire hulp, bijv. het Marshallplan en de NAVO
  
  
• Reactie Sovjet-Unie op de Navo: een eigen militair bondgenootschap (Warschaupact)

Wapenwedloop

• De Navo/Warschaupact zorgen voor een nieuwe fase in de Koude Oorlog: wie heeft het sterkste leger?
• Ontstaan van een wapenwedloop
• Met 'normale' wapens, maar ook met kernwapens
• Het klinkt gek, maar deze kernwapens zorgt ervoor dat de twee landen niet in oorlog komen met elkaar: wederzijdse afschrikking

Verwerking

Maken vraag 1 t/m 7 van paragraaf 6.1.

Kort antwoord op leerdoel 1 t/m 4 van paragraaf 6.1.

Leerdoelen

• Je kan manieren noemen waarop het Westen (Amerika) de Sovjet-Unie en het communisme wilde tegenhouden
  
  
• Je kan uitleggen waarom en hoe de wapenwedloop ontstond

Na 1945

• Na de 1945 waren de SU en VS elkaar steeds meer gaan wantrouwen. 
  
  
• Beide landen waren als sterkste uit WOII gekomen en waren er van overtuigd dat de ander de wereld wilde overheersen. 
  
  
• Daarnaast was er sprake van tegengestelde ideologieën: communisme versus kapitalisme. 

De zgn. percentages agreement vond plaats in Moskou 1944, en niet in Jalta. Het is een mooi voorbeeld van hoe de Grote Drie een verdeling voor Europa bedachten.

Invloedssferen

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed. Jij bepaalt wat daar gebeurd. De ander mag niet ingrijpen in dat gebied. 
  
  

• Landen in Oost-Europa werden satellietstaten van de SU. Zo ontstond het Oost-blik. Langzaamaan ontstond er het IJzeren Gordijn in Europa: een grens tussen Oost en West

Verdeling van Duitsland (1)

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig. En wordt verdeeld in een oostelijk en westelijk gedeelte. 
  
  

• Daarmee loopt het ijzeren gordijn dwars door Duitsland. 

• Maar Stalin wil graag heel Berlijn onder zijn gezag. Berlijn ligt immers in Oost-Duitsland, maar de stad zelf was ook opgedeeld. 

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Blokkade van Berlijn

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn.
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug.

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn.
  

De BRD 

• De westerse gebieden werden
   in 1949 één land.
• De Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

Het is een parlementaire democratie met meerdere partijen

Het is kapitalistisch

Bundes Republik Deutschland (1949)

De DDR

• Een paar maanden later werd het 
  Russische gebied ook een
  "zelfstandig" land.
• De Duitse Democratische Republiek (DDR)

Het is een dictatuur van één partij (dus niet democratisch, ondanks de naam)

Het land is communistisch

Deutsche Demokratische Republik (De Dikke Rus)

Welke woorden horen  waar?

VS

SU

Democratie

Communisme

Kapitalisme

Dictatuur

Westen

Oosten

Bouwt IJzeren Gordijn

NAVO

Warschaupact

Containmentpolitiek

• President Truman dacht dat de SU de wereld wilde overheersen.
  
  
• Daarom moesten alle niet-communistische landen geholpen worden om de verspreiding van het communisme in te dammen (containmentpolitiek). 
  
  
• Zoals economische en militaire hulp, bijv. het Marshallplan en de Navo

Containmentpolitiek

• Daarom moesten alle niet-communistische landen geholpen worden om de verspreiding van het communisme in te dammen (containmentpolitiek). 
  
  
• Zoals economische en militaire hulp, bijv. het Marshallplan en de Navo
  
  
• Reactie Sovjet-Unie op de Navo: een eigen militair bondgenootschap (Warschaupact)

Oprichting van de NAVO

• Opgericht in april 1949
  

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
  

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme.

• De NAVO bestaat nog steeds.
  

Wapenwedloop

• De Amerikanen hebben Japan capitulatie gedwongen via de atoombom.
• Dat wapen maakt hen zo machtig dat de Russen zich bedreigd voelen en hun eigen atoombom gaan ontwikkelen. 
• Beide supermachten ontwikkelden kernwapens.
• Hierdoor ontstond er een wapenwedloop: een race om de machtigste wapens. 

Zelfstandig werken

• Lees paragraaf 6.1 goed door. 
  
  
• Maak opdracht 2 en 3. 
  
  
• Ben je klaar? Werk verder aan opdracht 4.  

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie na deze oorlog vijanden werden. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe twee blokken van landen tegenover elkaar kwamen te staan.