5.3 Het Midden-Oosten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom het Midden-Oosten op cultureel en economisch gebied belangrijk is.
• Je kunt uitleggen welke politieke veranderingen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog brachten in het Midden-Oosten.
• Je kunt uitleggen om welke drie redenen er spanningen waren en zijn tussen de westerse wereld en landen in het Midden-Oosten.

Het Ottomaanse Rijk

• Het Ottomaanse Rijk koos in 1914 de kant van Duitsland tijdens WOI, en werd daarmee vijand van Groot-Brittannië.
• Het Ottomaanse (Turkse Rijk) was rond 1914 niet meer de sterke grootmacht die ze 200 jaar eerder wel waren geweest (het rijk werd 'de zieke man van Europa' genoemd).
• Er woonden veel Arabieren in het Ottomaanse rijk die Turkije als overheerser zagen. Groot-Brittannië probeerde deze groepen tegen het Turkse gezag op te zetten
• Er werd de Arabieren een groot Arabisch rijk beloofd, waar ook Palestina onderdeel van zou worden.
• Maar de Britten deden ook aan de joden de belofte dat ze een eigen staat in Palestina mochten vestigen (latere Israël). Dit zionisme (streven naar een eigen joodse staat), zou veel problemen opleveren in het Midden-Oosten.

Na de Eerste Wereldoorlog

• Groot-Brittannië en Frankrijk verdeelden de gebieden binnen het verslagen Ottomaanse rijk.
• Palestina, Trans Jordanië en Irak werden zogenaamde mandaatgebieden van Groot-Brittannië
• Syrië en Libanon werden mandaatgebieden van Frankrijk.
• Een mandaatgebied was een gebied dat in opdracht van de Verenigde Naties voorlopig bestuurd zou worden door een ander land totdat het gebied zelfstandig genoeg zou zijn.
• De Arabieren voelden zich bedrogen. Er kwam blijkbaar helemaal geen beloofd zelfstandig Arabisch rijk!
• Na 1918 kwamen er steeds meer nieuwe joden naar het Palestijns gebied. Zij kwamen terug naar het zogenaamde 'beloofde land'. Dit lag volgens het heilig boek van de joden (de Thora) in Palestina (huidige Israël). 
• Dit zorgde voor spanningen tussen Arabieren en joden.

Israël

• Na de Tweede Wereldoorlog waren de joden boos dat er niet meer joden naar Palestina mochten (immigratiebeperking).
• Door de holocaust voelden westerse landen zich schuldig en Groot-Brittanie liet deze kwestie verder over aan de VN
• De VN nam in 1947 het besluit om Palestina te verdelen. Zowel joden als Arabieren zouden een stuk krijgen.
• De Arabieren waren het niet eens dat een joodse staat in hun gebied gesticht zou worden. 
• De joden riepen in 1948 de joodse staat Israël uit. 
• Arabische buurlanden erkenden de nieuwe staat Israël niet en stuurden hun legers erop af. Ze werden echter verslagen en Israel veroverde meer gebied.
• Er kwam geen staat voor de Arabische bewoners van Palestina en veel Arabieren moesten vluchten.

Hierboven zie je de groei van Israel tussen 1948 en 1973.

Helemaal links zie je de verdeling zoals de VN dit voorstelde. Echter van een Palestijnse of Arabische staat, kwam niks terecht. 

De Zesdaagse oorlog en de 'bezette gebieden'

• 1967: tijdens de zesdaagse oorlog veroverde Israel de overgebleven stukken van het voormalige Palestina, die sindsdien bekend staan als de 'bezette gebieden'.
• De VN bepaalde dat Israël de bezette gebieden moest ontruimen en de Palestijnen en buurlanden moesten Israël erkennen als zelfstandig land. Dit gebeurde echter niet.
• Alleen de Gazastrook staat tegenwoordig onder Palestijns bestuur. Maar het grootste deel (Westelijke Jordaanoever) niet.
• Joodse kolonisten blijven nederzettingen bouwen in de 'bezette gebieden' terwijl dit officieel niet mag. Dit probleem zorgt ook vandaag de dag nog steeds voor veel spanningen.

Strijd tegen de 'ongelovigen'

• De VS steunde Israël al vanaf 1948, waardoor veel Arabieren een hekel hebben aan de VS. 
• Aan de andere kant zijn er ook Arabische landen waar de VS een goede band mee heeft, vooral vanwege de olie.
• Sommige moslims roepen op tot een Jihad (heilige oorlog) tegen de verderfelijke waarden van het Westen. 
• Al Qaida (terroristische groepering uit Afghanistan) pleegde in de jaren '90 terreurdaden over de hele wereld.
• Op 11 september 2001 pleegde Al Qaida een aanslag met gekaapte vliegtuigen op doelen in de VS (waaronder het WTC in New York). Dit vormde de aanleiding voor president Bush om een oorlog tegen het terrorisme in Afghanistan en Irak te starten. 
• Ook tegenwoordig zien we dat IS (Islamitische Staat) probeert om de strijd tegen het Westen voort te zetten.

Osama Bin Laden. Leider van Al Qaida en brein achter 11-9-2001. Tijdens de regering Obama gedood door Amerikaanse Navy Seals in Pakistan 2011.

Kijktip Netflix

De film 'Zero Dark Thirty' is een film die de klopjacht op Al Qaida-leider Osama Bin Laden vertelt. Een klopjacht die uiteindelijk 10 jaar duurde.

Begrippen

• zionisme: het streven naar een eigen Joodse staat. 
• politieke islam: een politieke beweging die een islamitische samenleving wil waarin de wetten gebaseerd zijn op de Koran.
• terrorisme: het gebruik van geweld of het dreigen met geweld om een bepaald politiek doel te bereiken.