HC Nederland - LV 1 - Deel 1: verzuiling, neutraliteit, babyboom en economische groei

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Verzuiling

Toets

GES HC Nederland + 

HC Duitsland 

+ tv 9 en 10

 30 %

 90 min.

HC Nederland

Leidende vraag 1: Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948 tot 1978?

2. Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1978-2008? 

Wat valt op?

• 2 leidende vragen
• begin 1948
• einde 2008
• 1 tijdvak, tijdvak 10

De leidende vraag is:

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland in de periode 1948-1978?

Om te weten wat er allemaal veranderd is het nodig om te weten hoe de situatie was in 1948. 

Dat doen we dmv deze presentatie.

Loop de presentatie door en maak de vragen

1) Wat voor een soort regering was er in 1948?

1. een liberale regering net als nu
2. een christelijke regering want iedereen was gelovig.
3. Een rooms-rode regering. socialisten en katholieken.
4. een communistische regering, want iedereen moest gelijk zijn.

2) Als je 65 werd in 1948 hoe kon je dan je huur en boodschappen betalen?

1. Gewoon met een uitkering.
2. Mensen werkten altijd tot ze dood gingen.
3. Mensen waren afhankelijk van hun familie.
4. Mensen waren afhankelijk van de kerk of organisaties

3) Hoe vaak gingen mensen per jaar op vakantie of een dagje uit in 1948?

1. nooit
2. 1 keer per jaar
3. Ongeveer de helft van nu.
4. Ongeveer net zo veel als nu

4) Nu heeft ongeveer 25% van de mensen in Nederland een migratieachtergrond. Hoeveel procent was dat in 1948?

1. meer dan 25%
2. 25%
3. tussen de 5 en 20 %
4. 1 %

5) Wie bepaalt in 1948 met wie jij gaat trouwen?

1. ik zelf natuurlijk
2. mijn ouders
3. de zuil waarin leef

6) Je partner blijk zeer onsympathiek/onaardig. Wat doe je?

1. Ik ga scheiden.
2. Ik ga terug naar mijn ouders, die gaan me helpen.
3. Ik loop weg, en zoek ergens hulp.
4. Ik doe helemaal niets, want die optie bestaat niet.

7) Je bent vrouw en je wil een verzekering afsluiten in 1955, mag dat?

1. natuurlijk
2. nee, alleen als je man, broer of vader meegaat om voor jou te tekenen.

Intro: Nederland toen en nu

Nederland in 1948

inwoners: 9,7 miljoen

1,1 % bevolking niet nederlands

+ Kolonien: Indonesië en Suriname

politiek: Rooms Rode coalitie

oorlog in Indonesie

Economie: wederopbouw, arm

sober leven, geen consumptie luxe goederen

mensen werken 6 dagen per week 

amper vakantie, geen uitkeringen, sociaal vangnet

geleide loon

Sociaal- cultureel

weinig persoonlijke vrijheid

verzuiling: leven volgens confessionele, sociale en liberale zuil

religie belangrijk 

Nederland 2021

17,44 miljoen inwoners

:25 % van de bevolking is oorspronkelijk niet nederlands,  hiervan is  14 % niet westers

politiek:

 liberaal vvd

economie: 

veel voorspoed

meeste mensen werken minder dan 40 uur per week

sociaal cultureel

kleine rol voor het geloof

individualisme

mensen mag hun eigen keuzes

kleine gezinnen, max 2 kinderen, veel mensen hebben geen kinderen.

veel verschillende gezinnen, gescheiden, homoseksualiteit

Wat vind jij het grootste verschil tussen Nederland toen en Nederland nu? Leg je antwoord uit.

Historische Context "Nederland 1948-2008"

Een welvarende samenleving (1948-1978)

Tijdens deze LessonUp bespreken we 4 onderwerpen uit Leidende vraag 1.

 We gaan kijken hoe Nederland eruit zag in periode 1948-1960. 

Vanaf de jaren '60 vinden er grote veranderingen plaats. 

De basis hiervan wordt gelegd in de jaren '50.

1)  De verzuiling 

2)  Neutraliteitspolitiek

3)  Babyboom

4)  Economische groei

Over elk onderwerp kijk je een kort uitlegfilmpje en beantwoord je vragen.

De filmpjes en vragen staan in deze LessonUp. 

Leerdoelen

Leerdoel 

*Alinea in je boek: economische groei en de verzorgingsstaat

1) Je kan beschrijven wat verzuiling is en hoe deze na de Tweede Wereldoorlog werd hersteld.

2) Je kan beschrijven hoe na 1945 de Nederlandse economie zich herstelde, welke rol de overheid hierbij speelde.

Liever zonder Jort? kijk de sheets op de volgende slides

Bekijk dit filmpje over de verzuiling in Nederland. Hierna volgen er vragen over de inhoud. 

Leerdoel: Je kan beschrijven wat verzuiling is en hoe deze na de Tweede Wereldoorlog werd hersteld.

Wat is verzuiling?

Welke zuilen zijn er?

Confessionele zuil

De confessionele zuil bestaat uit: protestanten en katholieken.

Tijdens de WO2 was er even geen verzuiling.

Na de oorlog komt de PVDA: bedoeld als  partijen die boven de zuilen staat maar:

politieke partijen

KVP (12-1945) - Katholieke Volkspartij (katholieke partij) (Rooms)

PVDA  (2-1946)- Partij van de Arbeid (socialistische partij) (rood)

ARP (4-1879) - antirevolutionaire Partij (protestants)

VVD (1-1948) (liberale partij)

1) Welke vier zuilen waren er in Nederland?

2) Wat voor politieke partijen zaten in rooms-rode regeringen?

1. Katholiek en Sociaal-Democraten
2. Katholiek en Liberaal
3. Liberaal en Sociaal-Democraten

Confessionelen

Liberalen

Socialisten

Rood

Bijbel

VARA

Vrijheid

Algemeen Handelsblad

Op welke twee manieren droeg de Duitse bezetting bij aan een mogelijk einde van de verzuiling?

Juist / onjuist?
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog een verzuilde samenleving

1. Juist
2. Onjuist

Leerdoel 2: Wederopbouw

Je kan beschrijven hoe na 1945 de Nederlandse economie zich herstelde, welke rol de overheid hierbij speelde

en welke verschillen er waren tussen de vooroorlogse en de naoorlogse Nederlandse economie.

Wederopbouw

Na WO2 moest Nederland herstellen en beginnen aan de wederopbouw. 

Wederopbouw: het opnieuw opbouwen van Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

 

Wederopbouw

Kijk onderstaande filmpjes over de wederopbouw

Of lees blz 72 en 73 uit je examenkatern

Hierna volgen vragen over de inhoud.

Noem 3 oorzaken voor de groei van de Nederlandse economie in de jaren 50

Bij welk kenmerkend aspect past het Marshallplan het beste?

1. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
2. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen
3. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
4. De toenemende westerse welvaart en ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.

Wat was géén oorzaak van de economische groei en industrialisatie in de jaren 1950 / 1960?

1. Aardgas in Groningen werd gevonden
2. De geleide loonpolitiek
3. Het ontstaan van een nucleaire wapenwedloop
4. Wirtschaftswunder in de BRD

onderdeel 3: 

neutraliteitspolitiek

Bekijk video: Einde neutraliteitspolitiek of lees blz 72/73.

En beantwoord daarna de vragen.

Neutraliteitspolitiek: Politiek beleid van een land dat in het geval van een oorlog of conflict geen partij kiest.

Wat betekent: neutraliteitspolitiek?

Welke partij wilde de neutraliteitspolitiek steunen?

1. de liberalen
2. de socialisten
3. de confessionelen
4. alle partijen

Noem twee momenten van kort na de Tweede Wereldoorlog waardoor Nederland brak met de oude neutraliteitspolitiek.

Waarom deed Nederland mee aan het Marshallhulpprogramma en de NAVO?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Uit angst voor de SU
2. Om nieuwe oorlogen te voorkomen
3. Omdat de neutraliteitspolitiek mislukt was
4. Om Nederland snel te laten herstellen

Onderdeel 4: 

babyboom

Kijk dit filmpje over de babyboom

begrippen

Babyboom: geboortegolf (net na de Tweede Wereldoorlog)

Hierdoor b.v. in de jaren '60 heel veel jongeren. 

Hierdoor nu heel veel 65+-ers

Wat is een babyboom?

1. Een periode na de Tweede Wereldoorlog waarin veel arbeidersmigranten kinderen kregen
2. Een periode na de Tweede Wereldoorlog met een geboortegolf
3. Een periode waarin minder baby's geboren werden
4. Een gevolg van de Amerikanisering waarbij een geboorte wordt gevierd met een baby onder een boom.

Kort samengevat

Na de Tweede Wereldoorlog werden de verzuilde verhoudingen van voor de oorlog aanvankelijk hersteld. Nederland begon aan een snelle wederopbouw, waarbij de

Marshallhulp steun bood.  De Koude Oorlog en het begin van Europese samenwerking lieten zien dat Nederland niet langer een neutraliteitspolitiek voerde. Direct na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een babyboom. De natuurlijke

bevolkingsgroei zette zich in de eerste decennia na de oorlog voort. In de jaren 1950 en

1960 kende Nederland een periode van economische groei en toenemende

industrialisatie. Met geleide loonpolitiek stimuleerden de rooms-rode regeringen de

export en de werkgelegenheid. Daarnaast profiteerde Nederland van het economisch

herstel van Duitsland (Wirtschaftswunder) en de vondst van aardgas in Groningen. 

Zelf verder werken;

1) Oefen begrippen: Quizlet: https://quizlet.com/nl/533303826/geschiedenis-historische-context-nederland-1948-2008-alle-begrippen-en-gebeurtenissen-flash-cards/

2) Maak je samenvatting verder af.

Gebruik bron 1
2p Leg met behulp van de afbeelding uit welke gevolg de babyboom had op korte termijn en lange termijn.

Jaartallen uit deze les

• 1940-1945: Tweede Wereldoorlog in Nederland.
• 1948-1958: Willem Drees is minister-president van Nederland.
• 1948-1952: Marshallplan werd uitgevoerd.
• jaren '50: harmoniemodel

Volgende les:

1) welvaart en de consumptiemaatschappij

2) Maakbare samenleving

3)  verzorgingsstaat & sociale partners