Receptie van de Oudheid

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Receptie van de Oudheid

Tussen tekst en beeld

Vandaag

Een raar verhaal

Caritas Romana, Rubens, 1625

Wie is de man die we net zagen?

Een willekeurige zwerver

Haar vader

Een slaaf

Valerius Maximus

Schreef in de tijd van Tiberius (14 - 37 AD)

Zijn Factorum ac dictorum memorabilium libri IX

x Boeken over memorabele daden en uitspraken

1. 10
2. 6
3. 9
4. 71

Caritas Romana

Gaspar de Crayer (ca. 1645)

Welke woorden horen bij het verhaal?

Wel

Niet

Mycon en Pero

Cipier

Borstvoeding

Doodstraf

Baucis

Ovidius

Wat vind je van dit verhaal?

Raar verhaal

Putarit aliquis hoc contra rerum naturam factum, nisi diligere parentes prima Naturae lex esset. (Facta et Dicta V.4.7) 

Je zou kunnen denken dat zoiets de natuur geweld aandoet, maar is vaderliefde niet de eerste wet van de natuur?

Receptie!

Rose: “The worst rhetorical tendencies of the Silver Latin age.”

Cruttwell: “A dedication of unexampled servility”, “void of all thought”

Mythologie, etiologie...

"Je staat versteld en blijft hangen bij een afbeelding van die daad en als je dat bewondert, herleeft je liefde voor de antieke gebeurtenis. Je denkt dat je levende, ademende lichamen ziet in die schetsen van ledematen. (...) Het oude voor nieuw aanzien werkt beter met een plaatje dan met een verhaal."

Terracotta

Tarra sigilata

Fresco

De kip en het ei

Orale traditie, oude bronnen, of Valerius' bestseller? 

Pompeï

Een slecht lot veranderde dat wat moeders hun kinderen voeren in eten voor een vader. Een daad die de eeuwigheid waardig is. Kijk naar zijn nek! Die bejaarde aders zetten al uit door de verse melk. Met haar gezicht afgewend geeft Pero zelf de borst: trieste beschaafheid mengt zich met vroomheid

Chiasme!

Het fresco versterkt de betekenis van het gedichtje

zoals Valerius net de afbeelding aanriep

Kende je Valerius Maximus al?

Ja

Nee

Hoeveel middeleeuwse manuscripten denk je dat er van Valerius overgeleverd zijn?

800 manuscripten

Maar haast geen 'plaatjes'

Solinus Codex (13e-eeuw)

Magdeburger dom (ca. 1360)

Welke afbeelding komt uit de middeleeuwen?

Het boek? Ik lees de samenvatting wel!

Julius Paris’ 4th-century samenvatting

Pero patrem Myconem, in carcerem coniectum ultimae senectutis, velut infantem lacte suo aluit.

14e-eeuw

Herontdekking van de manuscripten!

Boccaccio, Petrarca...

BnF. Fr. 598

15e-eeuw

Eerste druk 1470

Ongeveer hoeveel jaar na de uitvinding van de boekdrukkunst wordt dit verhaal voor het eerst gedrukt?

1. 20
2. 60
3. 75
4. 140

20ste-eeuw

17e-eeuw

1e-eeuw

16e-eeuw

Caritas Romana
door de tijd