Taalkunde (voorzetselvoorwerp)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Leerdoelen

Je kent de term voorzetselvoorwerp;

Je kunt een voorzetselvoorwerp herkennen;

Je kunt het verschil uitleggen tussen een voorzetselvoorwerp en een bijwoordelijke bepaling;

Je kunt een voorzetselvoorwerp zelf toepassen in een eigen tekst.

Voorzetsels

Waar is de appel ten opzichte van de doos?

Met welk woord druk je dit uit?

Is dit letterlijk of figuurlijk bedoeld?

Op welke manier maakt de cartoonist deze strip grappig?

Wat is een vzv?

1. Begint altijd met een voorzetsel;
2. Wordt aangevuld met een 'voorwerp';
3. Vaste combinatie tussen het werkwoord en het voorzetsel;
4. Voorzetsel verliest de normale betekenis: het is figuurlijk bedoeld.
   

Je ziet hieronder werkwoorden waar een vast voorzetsel bij hoort. Sleep het werkwoord naar het vaste voorzetsel.

(vanaf het voorzetsel vormt zich dus een voorzetselvoorwerp)

op

voor

van

in

(iemand) aanspreken

betrekking hebben

commentaar hebben

aandacht hebben

zich inzetten

een zwak hebben

walgen

overtuigd zijn

geïnteresseerd zijn

bedreven zijn

De nieuwsgierige man luistert aandachtig naar de radio.

Het verliefde meisje kuste de jongen in het park.

In de winter sneeuwt het.

De duiker sprong niet.

De tweelingzussen zagen elkaar na 10 jaar weer.

Ik erger me mateloos aan rotzooi op straat.

Ik wacht al 10 minuten op mijn zusje.

Lieke is gek op haar zusje.

Els is bang voor spinnen.

Hij wacht voor het huis.

VZV

• begint met een vast voorzetsel 
• figuurlijke betekenis
• voorzetsel kan je niet veranderen (hoort bij het werkwoord)

bv. Ik wacht op een vriendin.

B

• begint (niet altijd) met een voorzetsel
• letterlijke betekenis (waar?)
• voorzetsel kan je veranderen 

bv. De auto staat op de straat.

VZV

• begint met een vast voorzetsel 
• figuurlijke betekenis
• voorzetsel kan je niet veranderen (hoort bij het werkwoord)

bv. Ik neem deel aan de quiz.

MV

• begint (niet altijd) met aan/voor
• voorwerpen zijn personen/dieren
• aan/voor kan je weglaten of toevoegen

bv. Ik geef het boek aan Swa.
bv. Ik geef Swa het boek.

Welke zin bevat een VzV?

1. Mijn broer klaagt altijd over het eten.
2. Over de rivier bouwen ze een nieuwe brug.

Welke zin bevat een VzV?

1. Ik lees een boek in de bibliotheek.
2. De leerlingen zijn niet geïnteresseerd in zinsontleding.

Welke zin bevat een VzV?

1. Aan de kapstok hangt een jas.
2. Ik neem nooit deel aan sportactiviteiten.

Welke zin bevat een VzV?

1. Ik ga naar Hasselt met een vriendin.
2. Ik ben niet tevreden met deze nieuwe computer.

Welke zin bevat een VzV?

1. De jongens wachten voor de halte.
2. De weerman waarschuwde voor de gevolgen van de storm.

Welke zin bevat een VzV?

1. Ik verlang heel erg naar de vakantie.
2. We rijden naar Italië.

Welke zin bevat een VzV?

1. De schoenen staan op het rek.
2. Ze is verliefd op Nick.

Welke zin bevat een VzV?

1. Lies is dol op chocolade.
2. Swa fietst tegen de auto.

Welke zin bevat een VzV?

1. Hou je van dansen?
2. Waarom geef je dat cadeau niet aan je zus?

Oefenen, oefenen, oefenen