‹Return to search

Les 5, deel 2/3: Mimicry

Les 5: Mimicry
DEEL 2
1 / 35
next
Slide 1: Slide
WoordenschatWereldoriëntatie+1BasisschoolGroep 8

Lesson by voorheen UGO - Gelijke Onderwijskansen

This lesson contains 35 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Les 5: Mimicry
DEEL 2

Slide 1 - Slide

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.
 

           weet je meer over het nieuws;
           weet je meer over mimicry;
      
           kun je de tekst samenvatten met behulp van een mindmap;

           kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

het nieuws
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 
Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?
Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.
Het is niet te kort, maar ook niet te lang.
Je kunt er veel vragen over stellen.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Je kunt er je mening over geven.
Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.
Je kunt er verder over doordenken en praten.
Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

    
Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.
Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.
Trouw
NOS.nl
AD
NU.nl
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 5 - Slide

This item has no instructions


Op welke website heb jij een artikel gelezen?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 6 - Poll

This item has no instructions


Wat is de titel van jouw artikel?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 7 - Open question

This item has no instructions


           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.
Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.
In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
Samenvatten?
Denk aan:
  • Over wie (of wat) gaat het?
  • Wat is er aan de hand?
  • Waar was dat?
  • Wanneer was dat?
  • Waarom was dat?
  • Hoe is het gebeurd?
  • Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?

het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 8 - Open question

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 9 - Open question

This item has no instructions

de tekst

Mimicry: 
na-aperij om te overleven 
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?
Lees de hele zin.
Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.
Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.
Ken je het woord in
een andere vorm wel?
Vraag het aan iemand.
Wie weet kent diegene het woord!
Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.
Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Eerst even scannen.
Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.
In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.
bron
Bron: Naturalis.nl (14 juli 2017 en 15 jan 2018)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 12 - Slide

This item has no instructions


Wat ga je in deze tekst lezen over mimicry, denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 13 - Open question

This item has no instructions

de titel en de inleiding
Mimicry: na-aperij om te overleven

Voor sommige dieren is het behoorlijk handig dat ze heel sterk op elkaar lijken. Ze hebben bijvoorbeeld dezelfde kleuren, vormen, vlekken of geuren en houden zo elkaar voor de gek. Sommige dieren gebruiken dit als verdediging tegen gevaarlijke roofdieren of juist om zelf prooien ongemerkt te kunnen besluipen. Als dieren zo op elkaar lijken of elkaar nabootsen noemen we dat mimicry. Mimicry komt veel voor in de natuur, maar het meest bij insecten. Er zijn bijvoorbeeld vlinders met grote bang makende staarogen op de vleugels, zweefvliegen met wespenstrepen en rupsen die net op slangen lijken. 
Klik hier en luister mee!
behoorlijk
Betekenis: erg, nogal
de prooi
Betekenis: het dier dat door een ander die wordt opgejaagd en opgegeten
nabootsen
Betekenis: nadoen
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 14 - Slide

This item has no instructions


Leg in je eigen woorden uit wat mimicry is en waarom dieren mimicry gebruiken.
Klik hier en luister mee!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 15 - Open question

Mimicry is dat een dier erg lijkt op een ander dier, of dat andere dier nadoet (met kleur, vorm of gedrag). Dieren gebruiken mimicry om zichzelf te beschermen tegen gevaar of om zelf eten te vangen.
de eerste alinea
Drie rollen
Er zijn drie rollen bij mimicry. De eerste is een dier of plant die een andere soort na-aapt (de ‘mime’). Daarnaast heb je een soort die door de mime wordt nageaapt (het ‘model’) en tenslotte is er een dier of plant die door de mime voor de gek wordt gehouden (de ‘dupe’). Vaak is de na-aper een ongevaarlijk prooidier zoals een zweefvlieg, die een giftig, gevaarlijk of vies smakend dier nadoet, bijvoorbeeld een wesp. Als die ‘wespachtige’ zweefvlieg zo een vogel afschrikt, is die vogel voor de gek gehouden. Maar als er in de omgeving van een prooidier geen gevaarlijke voorbeelden zijn om na te bootsen, gaat het hele feest niet door! Een koolmees die een wesp nadoet, daar trapt natuurlijk geen enkel roofdier in! Maar giftige en vies smakende insecten kent Nederland in alle soorten en maten, dus zijn er voor ongevaarlijke insecten wel genoeg modellen om na te bootsen! Mimicry is langzaam maar zeker ontstaan doordat soorten aangepast raken aan de omstandigheden om hen heen. Dat heet evolutie. Er zijn heel wat vormen van mimicry te vinden in de natuur. Wat dacht je van rupsen die slangen nadoen en een plant die bijen verleidt?

afschrikken
Betekenis: bang maken om iets te doen
het feest gaat niet door
Betekenis: die gebeurtenis gaat niet plaatsvinden
de omstandigheid
Betekenis: de situatie
de dupe
Betekenis: het slachtoffer
verleiden
Betekenis: overhalen om iets te doen
Klik hier voor de betekenis van deze woorden.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 16 - Slide

This item has no instructions


Wat zijn de drie rollen bij mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

A
de prooi, de jager en de clown
B
de gefopte, de mime en de prooi
C
de mime, het model en de dupe
D
de jager, het model en de mime

Slide 17 - Quiz

This item has no instructions


Wanneer gaat het hele mimicry-feest niet door?
Tip!
Maak je deze opdracht zelfstandig en weet je het even niet meer precies? Dan kun je altijd een paar dia's terug om de tekst  nog een keer te bekijken.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 18 - Open question

Het hele mimicry-feest gaat niet door wanneer er in de omgeving van een prooidier geen gevaarlijke voorbeelden zijn om na te bootsen. Dan lijkt de mime helaas ook niet gevaarlijk.

Waarom ontstaat mimicry maar heel langzaam, denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 19 - Open question

This item has no instructions

de tweede alinea
Slangenrups
Een markant voorbeeld van mimicry is te vinden in Afrika, Zuid-Amerika en Centraal Amerika. Hier leeft een rups die heel goed is in het nadoen van slangen. Bij dreigend gevaar maakt hij zich deels los van de tak, trekt zijn kop in en blaast de rest van zijn voorkant op. Hierdoor krijgt dat deel de vorm van een slangenkop en komen vlekken tevoorschijn die op ogen lijken. Hij kan zelfs bewegingen maken die lijken op een aanvallende slang. Dit alles doet hij om aanvallers weg te jagen. 
markant
Betekenis: opvallend door bepaalde kenmerken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 20 - Slide

This item has no instructions


Lees de tweede alinea nog eens goed. 
Wat is in dit voorbeeld de reden voor mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 21 - Open question

De reden voor mimicry is hier het afschrikken van vijanden om te kunnen overleven.

Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 22 - Open question

De mime is in dit voorbeeld de rups. Het model is de slang en de dupe is zijn aanvaller (welke dat is wordt niet genoemd).
de derde alinea
Vliegen die op wespen lijken
Vliegen die wespen nadoen: het is vermoedelijk het bekendste voorbeeld van mimicry, zeker in Nederland. Je kijkt wel uit als je een wesp tegenkomt, omdat hij gemeen kan steken. Gelukkig herken je hem snel, omdat hij zo opvallend zwart-geel is. Daardoor weet je meteen: wegblijven! Dat geldt ook voor dieren die een wesp tegenkomen. Zweefvliegen maken hier handig gebruik van door zelf ook opvallend geel-zwart te zijn. Zo geven ze een nepwaarschuwing af en worden ook zij niet opgegeten.
vermoedelijk
Betekenis: waarschijnlijk
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 23 - Slide

This item has no instructions


Lees de derde alinea nog eens goed. 
Wat is in deze alinea de reden voor mimicry?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 24 - Open question

De reden voor mimicry is hier het afschrikken van andere dieren.

Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 25 - Open question

De mime is in dit voorbeeld de zweefvlieg. Het model is de wesp en de dupe is zijn aanvaller (bijvoorbeeld de mens).
de laatste alinea
De plant die een bij nadoet
Ook bij planten komt mimicry voor. Een goed voorbeeld is de bijenorchis; een orchidee die ook in Nederland groeit. De meestal roze bloemen van deze plant hebben een nogal opvallende ‘onderlip’. Zo lijkt het net een bij met twee vleugeltjes. Daarbij ruikt hij voor echte bijen ook nog eens als een vrouwtjesbij. Met als gevolg dat mannetjesbijen bij de bloem langsgaan. Daarbij pikken ze stuifmeel van de plant op, die ze weer naar een andere bijenorchis brengen. Daardoor wordt die bevrucht en krijgen de orchideeën nakomelingen.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 26 - Slide

Bespreeksuggestie(s):
  • Bekijk met je leerlingen een afbeelding van de bijenorchis. Herkennen de leerlingen er een bij in?

Lees deze alinea nog eens goed. 
Hier wordt een andere reden voor mimicry beschreven. Welke?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 27 - Open question

In deze alinea is de reden voor mimicry voortplanting: de bijenorchis zorgt er door mimicry voor dat ze nakomelingen krijgt.

Wie zijn in deze alinea de mime, het model en de dupe?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 28 - Open question

In dit voorbeeld is de bijenorchis de mime. Het model is een vrouwtjesbij en de dupe is de mannetjesbij.

Denk jij dat mensen ook aan mimicry doen?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 29 - Poll

This item has no instructions


Licht je antwoord toe
de ziektekiem
Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 30 - Open question

This item has no instructions


Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.
Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 31 - Open question

This item has no instructions


Maak op een groot vel wit papier een mindmap van de tekst.
Maak een foto van je mindmap en upload die hier.
Een mindmap maken?
Vraag aan je leerkracht de handout 'Een mindmap maken'!`Daarin staat precies hoe je dat een beste kunt doen.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 32 - Open question

Voor het maken van een mindmap in deze opdracht is een hand-out beschikbaar (zie lesplan). Print deze voor je leerlingen uit zodat ze hem bij deze opdracht kunnen gebruiken.
terugblikken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 33 - Slide

This item has no instructions

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald.
Nee, aan dit doel moet ik nog werken.
Ik weet meer over het nieuws.
Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.
Ik weet wat mimicry is en waarom dieren
(en planten) mimicry gebruiken.
Ik kan voorbeelden van mimicry noemen
en de drie rollen beschrijven.
Ik kan de tekst samenvatten door toetsvragen te 
bedenken over de belangrijkste informatie uit de tekst.

Slide 34 - Drag question

This item has no instructions

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.
Veel plezier met deel 3!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 35 - Slide

This item has no instructions