T4 MK H5 Het strafrecht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5 

Het strafrecht 

5.1 uitgangspunten van het strafrecht 

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- weet je wat het strafrecht inhoudt

- weet je wat de uitgangspunten van het strafrecht zijn

-  weet je wat de rechten van verdachten zijn (volwassenen en jeugd)

Terugblik vorige les 

Knelpunten in de rechtsstaat: 

• Veiligheid vs. privacy 
• Ongelijke behandeling: klassenjustitie
• Botsende grondrechten; niet discrimineren vs. vrijheid van meningsuiting. 

Check H3-H4

Maak de examenvragen op blz. 50-51

Instructie proefexamen

Exameneisen maatschappijkunde

Instructie 5.1

Lezen Hoofdstuk 5.1 

Wat hebben jullie gelezen in 5.1?

Het strafrecht: Omvat alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet overtreden 

De 5 belangrijkste uitgangspunten van het strafrecht 

Wat doet een rechter?

Uitgangspunten?

Uitgangspunten: waar houd je als rechter rekening mee?

Uitgangspunten (1/5)

- je kunt alleen gestraft worden voor iets wat volgens de wet strafbaar is

De wet bepaalt ook de maximumstraf

Waarom zou de wet geen minimumstraf eisen?

Uitgangspunten (2/5)

Er wordt rekening gehouden met de ernst van het delict

Met drank op achter het stuur wordt door een andere rechter behandeld dan moord en er staat een veel zwaardere straf op moord

Uitgangspunten (3/5)

Er wordt gekeken naar de situatie waarin het delict plaatsvond.

Overmacht
Noodweer

Wanneer er sprake is van zelfverdediging

De situatie dwingt je tot iets strafbaars. Bijvoorbeeld: hoogzwangere vrouw naar ziekenhuis brengen

Uitgangspunten (4/5)

Er wordt rekening gehouden met de achtergrond en persoonlijke eigenschappen van de dader

Ontoerekeningsvatbaar

de dader weet niet wat hij doet, hij kan er zelf niets aan doen en moet psychiatrische hulp krijgen. (geldt dus niet voor drank of drugs)

Uitgangspunten (5/5)

Er wordt rekening houden met de leeftijd van de dader

zie jeugdstrafrecht

Het Jeugdstrafrecht

• 0 tot 12 jaar - niet bestraft             
• 12 tot 18 jaar- Jeugdstrafrecht --> jeugd detentie 
• 16 tot 23 jaar - adolocentierecht (tussen jeugd en volwassenheid)  

Het Jeugdstrafrecht

• Vanaf 16 jaar mag ook meerderjarigen strafrecht worden toegepast. Rechter bepaalt.
• Tussen 18-21 mag ook jeugdstrafrecht worden toegepast.

Jongeren in JJI. 

Justitiele jeugdinrichting. 

Ook wel: jeugd gevangenis.  

1. Je kunt alleen worden bestraft voor iets wat voor de wet strafbaar is. 

2.  Er wordt rekening gehouden met de ernst van het delict. # overtreding / misdrijf

3. Rechter kijkt naar de situatie .  # noodweer 

#overmacht 

4.  De rechter houdt rekening met achtergrond en persoonlijke eigenschappen. 

Ontoerekeningsvatbaar?

5.  rechter houdt rekening met leeftijd 

Begeleid inoefenen

Opdracht 9 

blz. 56 

Aan de slag. 

Paragraaf 5.1  --> opgave 1 tm 4. 

Klaar? Verder werken 5.2 

Hoofdstuk 5 

Het strafrecht 

5.2 de rechten van een verdachte. 

In een strafproces heeft de verdachte een aantal rechten. De volgende rechten zijn in de wet vastgelegd; 

Hoelang kun je worden vastgehouden?

Verlengde vaststelling

in het huis van bewaring. Max 14 dagen. Met 3x 30 dagen verlenging. 

Rechten en belangen 

Rechten van de verdachte  

Botst met de belangen van de slachtoffers

Door rood rijden omdat je geen andere keuze hebt

1. noodweer
2. overmacht
3. legaliteitsbeginsel
4. trias politica

Wanneer de rechter een maatregel oplegt dan is dit bijvoorbeeld:

1. gevangenisstraf
2. geldboete
3. taakstraf
4. tbs

Welke jongeren vallen onder jeugdstrafrecht?

1. 12-16
2. 14-18
3. 16-21
4. 12-18

Bedenk zelf een situatie waarin noodweer een rol speelt

Rechten verdachten

1. Verdachte = redelijk vermoeden
2. Recht om te weten waar je van verdacht wordt.
3. Recht op advocaat
4. Recht om te zwijgen
5. Beperkte tijd vast houden
6. Eerlijk proces > onafhankelijke en onpartijdige rechter
7. onschuldig tot rechter de straf heeft uitgesproken.

De politie moet dus een goede reden hebben om je aan te houden

vanaf moment van inverzekeringstelling (langer dan 6 uur vastgehouden). Als je de kosten niet kan betalen wordt een advocaat toegewezen

Een verdachte mag maximaal 110 dagen en 6 uur worden vastgehouden voordat de rechtszaak begint

Een verdachte moet wel meewerken aan het vaststellen van de identiteit (legitimatie, vingerafdrukken, DNA)

Wanneer een rechter niet onpartijdig is kan een rechter 'gewraakt' worden. Een voorbeeld hiervan is te vinden in het proces van Wilders

Soms heeft de media iemand al veroordeeld voordat de rechter het vonnis geveld heeft. Dit noem je 'trial by media'. Eenzijdige berichtgeving zorgt er dan voor dat ook de samenleving een verdachte al schuldig vindt. Goede media spreekt dan ook van verdachte ipv dader.

Rechten verdachten

8. Na de uitspraak van de rechter mag je in hoger beroep gaan
9. Misdrijven en overtredingen kunnen verjaren
10. vrijgesproken = vrij behalve bij moordzaken

ernstige delicten zoals moord kunnen nooit verjaren

Lezen en maken

Lees de lestekst van hoofdstuk 5.2
Basis: Maak opdrachten, begrippen en samenvatting

Plus: Maak (1 t/m 4) 8 t/m 15, begrippen en samenvatting

Intensief: Maak 1 t/m 8, 9, 15, begrippen en samenvatting

Evaluatie 

Huiswerk  oktober

Basis: Maak opdrachten, begrippen en samenvatting 

Plus: Maak (1 t/m 4) 8 t/m 15, begrippen en samenvatting

Intensief: Maak 1 t/m 8, 9, 15, begrippen en samenvatting