Begeleiden op MLO

• NT2
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 6

Layout presentatie 

Geel = start nieuwe les, thema's, opdracht

Groen = bronnen

Blauw = in gesprek met deelnemers

Rood = routines

Oranje = theorie met een kleine t

Zwart= film

Coachen en Begeleiden 

Montessori Lyceum Oostpoort

1

16 november 2024

BSML traject

Bron

• HvA 
• MLO 
• Boek: Wijze lessen, 12 bouwstenen 

Begeleiden eerste bijeenkomst

Aanleiding

Doel

Doelgroep

Begeleiders

Frequentie

Data

De les opstarten                          1

• Voorbereidingen in het lokaal                                                                 
• Tafelopstelling                                                                                                  
• Begroeten bij de deur                                                                                    
• Contacten met de groep                                                                             
• Datum, vak, lesdoelen en programma                                                    
• Opbouw van de les                                                                                         
• Groepsindeling en effect  
• Warming up 
• Activeren van relevante voorkennis                                                                        

Klassikaal                                     2 

• (Verlengde) instructie 
• Geef voorbeelden
• Combineer woord en beeld
• Controleren van het begrip van de hele klas
• Maria Montessori rondje (15.29 minuten, 2de 5.53 minuten) 
• Klassenmanagement: orde houden en durven ingrijpen 
• Regels en escalatieladder 
• Klassikaal
• Afwisseling in oefentypes

Het individu                                 3

• Zelfstandig werken
  
• Ondersteun bij moeilijke opdrachten
• Feedback geven die leerlingen aan het denken zet
• In groepjes werken
  
• Activerende werkvormen (motiveren): laat lesstof actief opnemen
• Puberbrein                                                                           
  
• Iedere leerling zien en werken aan individueel leerdoel (differentiëren)
• Leerling in zijn kracht                                                                                                                   

Leren leren                                  4

• Leerstof spreiden in de tijd
• Toetsing als leer -en oefenstrategie
• Huiswerk: geven, noteren en controleren
• Leer leerlingen effectief leren    
• Doorpakken voor opvallende leerlingen    

Afronden van de les                   5

• Leeropbrengst                                                                   
• Reflecteren                                                                           
• Afsluiten van de les: huiswerk bespreken, bij de deur, lokaal opgeruimd, 
• Gesprek met leerling na de les
• Magister                                                           

De les opstarten                          1

• Voorbereidingen in het lokaal                                                                 
• Tafelopstelling                                                                                                  
• Begroeten bij de deur                                                                                    
• Contacten met de groep                                                                             
• Datum, vak, lesdoelen en programma                                                    
• Opbouw van de les                                                                                         
• Groepsindeling en effect
• Warming up  
• Activeren van relevante voorkennis                                                                          

Wat is volgens jou routine?

Welke routines gebruik jij in jouw lessen?

Film Anya: voor de bel

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20lesgeven%20opstarten%20van%20de%20les%20heel%20kort%202023%20nr%201.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=pXnJ9c

Film Anya: Start vd les

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20lesgeven%20Opstarten%20van%20de%20les%202023%20nr%202.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=cmdHCf

Welke routines heb je gezien?

Routines  De les opstarten          1

• voor de eerste bel in het lokaal
• klaarzetten tafels, wie mag waar zitten, laptop aansluiten
• op het bord: dag en datum, leerdoelen, programma, vak en wat doen als je al klaar bent
• opbouw van de les: afwisselend 5 min/10 minuten/15 minuten    
• lampen aan, raam open voor ventilatie
• leerlingen ontvangen bij de deur: hand, oogcontact, groeten, correctie eten/drinken,  capuchon
• tweede bel: deur direct dicht en starten
• positie innemen voor het bureau
• laatste correctie eten/drinken ed en vragen leerlingen beantwoorden
• afstemmen: hoe was jullie dag tot zover, hoe was het bij sport...

Routines De les opstarten vervolg          1 

• te laat komen: briefje laten halen of niet
• doelen en programma doornemen met leerlingen
• check of iedereen het begrijpt
• stiltemoment om de klas stil en geconcentreerd te krijgen
• aandachtsrichter/energizer als warming up
• gedragsverwachtingen herhalen (verwijzen naar klassenregels)
• aangeven starten
• terug vragen vorige les, wat hebben we toen behandeld, wat weet je er al van 
• pak je boek, etui ..

Klasopstelling

Waar zit welke leerling?

Kiezen de leerlingen zelf een plaats? Deel jij in en op basis van welke criteria? Is er een vast klasindeling afgesproken?

Hoe zet je de tafels neer en waarom?

Losse tafels? Bus opstelling (2 aan 2), in groepjes, een Carre (U-vorm)?

Klasopstelling Interview

1. Verander je de opstelling in een lokaal weleens?
2. Met welk doel?
3. Wat is je favoriete opstelling?
4. Waarom is dit je favoriete opstelling?

Lesopbouw 1 lesuur

• Verwelkomen, correctie op jassen etc., spullen pakken, afstemmen, doornemen lesdoelen en programma                                                                                                                                                                                           max  5 minuten
• Klassikale instructie                                                                                                                                   max.10 minuten
• Verwerkingsopdrachten, inclusief kort nabespreken                                                                                 max. 25 minuten
• Reflectie, lokaal netjes en afscheid                                                                                                           max  10 minuten

• Op het bord staat de leerdoelen en het programma, zo weten leerlingen wat ze precies moeten doen, wanneer het af moet zijn en wat ze gaan leren. 

• Tijdens de verwerkingsopdrachten kun je nog maximaal 5 minuten verlengde instructie geven aan leerlingen die het nog     niet begrijpen terwijl de anderen al aan het werk gaan.

• Tijdens de verwerkingsopdrachten maak je meerdere keren het ‘montessorirondje’, elke leerling krijgt feedback.

• De verwerkingsopdrachten kunnen regelmatig variëren van werkvorm.

• Het is fijn als leerlingen keuze hebben uit verschillende verwerkingsopdrachten.

Lesopbouw blokuur

Verwelkomen, correctie op jassen etc., spullen pakken, afstemmen, doornemen lesdoelen en programma.        5 minuten

Instructie                                                                                                                                                        max. 10 minuten

Verwerkingsopdrachten                                                                                                                                           20 minuten

Gezamenlijke activiteit bv. nabespreken van een opdracht of samen een opdracht maken.                                  20 minuten

Zelfstandig aan het werk met (keuze)opdrachten die groter zijn en waar een langere periode tijd voor is.            35 minuten

Reflectie, lokaal netjes en afscheid                                                                                                                         10 minuten

• Tijdens het zelfstandig werken in het 2e lesuur kan er ook in groepjes/tweetallen gewerkt worden, ieder weet waar hij/zij mee bezig moet zijn. Je hebt tijd om leerlingen individueel of in de groepjes te begeleiden.
  

Terugkoppeling 

Wat is voor jou het belangrijkste dat je uit deze bijeenkomst hebt gehaald?

Wat ga je morgen in je les uitproberen?

Evalueren

pilot

top

tip

nieuwe datum:

 woensdag 22-01-2015, 16.00-17.30 uur in lokaal 620

Coachen en Begeleiden 

Montessori Lyceum Oostpoort

2

22 januari 2025

BSML traject

Terugblik De les opstarten          1

• Voorbereidingen in het lokaal                                                                 
• Tafelopstelling                                                                                                  
• Begroeten bij de deur                                                                                    
• Contacten met de groep                                                                             
• Datum, vak, lesdoelen en programma                                                    
• Lesopbouw                                                                                        
• Groepsindeling en effect 
• Warming up 
• Activeren van relevante voorkennis                                                                

Wat heb je n.a.v. vorige keer uitgeprobeerd?

Klassikaal                                      2 

• (Verlengde) instructie                                                                        (film Anya interview verlengde instructie 0-2.27 minuten)
• Geven van voorbeelden                                                                      (film Anya Rebus)
• Combineer woord en beeld                                                               (idem film  interview verlengde instructie Anya 0-2.27 minuten)
• Controleren van het begrip van de hele klas 
• Maria Montessori rondje                                                                     (film Nathalie 15.29 minuten, 2de 5.53 minuten) 
• Klassenmanagement: orde houden en durven ingrijpen    (film Anya Rebus 1 eerste minuut)
• Regels en escalatieladder 

Wat is (verlengde) instructie? Heb je VI bij collega's gezien? Hoe ziet VI er in de praktijk uit?

Film interview (verlengde)instructie

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20interview%20na%20de%20les%20over%20instructie%202023.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=QemOnr

Instructie

Een goede instructie bestaat uit:

* Vertel wat de opdracht is, 

* Vertel hoelang er aan de opdracht gewerkt mag worden

* Vertel of ze moeten samenwerken (met hoeveel leerlingen samen, met wie) of alleen

* Meld de afspraken (in stilte, fluisteren of gewoon praten, door het lokaal lopen..)

* Vertel wat ze moeten doen als ze vragen hebben ( vragen stellen aan een klasgenoot of aan de docent, wachten op hulp of       doorwerken aan makkelijkere vragen, naar de docent lopen? 

* Vertel hoe ze kenbaar mogen maken dat ze een vraag hebben (juf!, hand opsteken...)

* Vertel wat ze aan ander schoolwerk kunnen gaan doen als ze klaar zijn

Check altijd of iedereen je begrepen heeft en nu zelf aan het werk kan!

Geef verlengde instructie aan leerlingen die de  de opdracht toch nog niet begrepen hebben ( in een klein groepje), terwijl de anderen al met zelfstandig werken gestart zijn

Instructie Ebbens en Ettekoven

• Wat moet de leerling doen?
• Hoe moet de leerling het doen?  (alleen/in 2 tal/groepje, stil/fluisteren/gewoon praten)
• Hoelang heeft de leerling de tijd?
• Welke hulp kan de leerling krijgen? (hulp van klasgenoot/de docent/op internet opzoeken)
• Wat wordt er gedaan met de opbrengst/beoordelingscriteria? 
• Wat moet de leerling doen wanneer het werk af is? 

Instructie

duidelijk

gestructureerd

uitdagend

Rode oranje groene kaartjes

Maria Montessori rondje

Film Anya: Rebus het geven van voorbeelden, combineer woord en beeld, klassenmanagement

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20lesgeven%20Warming%20up%202023%20nr%203.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=FpEcgz

nl.wikipedia.org

Klassenmanagement

Klassenmanagement en je lesopbouw hangen samen. 

Een vast structuur maakt dat jij als docent ook weet wanneer je in moet grijpen en op welke manier.

Bijvoorbeeld:

•  Tijdens de uitleg is iedereen stil. Als je iets wilt vragen steek je je hand op. Iedereen luistert naar elkaar en laat elkaar uitpraten.
  
• Tijdens de verwerkingsopdrachten hoef je geen vragen te stellen of je hand op te steken. De docent maakt het    ‘montessorirondje’ en komt bij je langs.
  
•  Als je in duo’s of groepjes werkt, mag je met elkaar overleggen over het werk, je let op je volume zodat je anderen niet stoort.
  
• Toiletbezoek, opstaan mag niet tijdens gezamenlijke activiteiten of uitleg.
  

Escalatieladder

De regels

• In de school
• In de klas
• LINK NAAR SHAREPOINT 

oostpoort.nl

Hoe grijp jij in?

Ingrijpen...

Wat doet je collega al? 

Wat nog niet?

Welke drempel?

Wat zou je collega willen uitproberen?

Routines  Klassikaal                  2

• uitleg klassikaal, check begrip hele klas, snap je het...aan het werk, meer uitleg nodig? Dan 2de keer klassikale instructie...
• voorbeelden aansluiten bij leefwereld leerlingen
• ondersteun met visueel materiaal
• loop veel vaste rondes door het lokaal...zie iedere leerling!
• durven ingrijpen, wat zeg je wel/niet
• schoolregels 
• escalatieladder 

Wat 

Wat ga je morgen in je les uitproberen?

Evalueren

top

tip

nieuwe datum 5 maart

Volgende keer Het individu      3

• Zelfstandig werken
  
• Ondersteun bij moeilijke opdrachten
• Feedback geven die leerlingen aan het denken zet
• In groepjes werken
  
• Activerende werkvormen (motiveren): laat lesstof actief opnemen
• Puberbrein                                                                           
  
• Iedere leerling zien en werken aan individueel leerdoel 
• Leerling in zijn kracht                                                                                                                   

Coachen en Begeleiden 

Montessori Lyceum Oostpoort

3

5 maart 2025

BSML traject

Welke onderwerpen zijn vorige keer behandeld
(bijeenkomst Begeleiden 2 Klassikaal)?

Terugblik Klassikaal                     2 

• (Verlengde) instructie
  
• Geef voorbeelden
  
• Combineer woord en beeld
  
• Controleren van het begrip van de hele klas
• Maria Montessori rondje 
• Klassenmanagement: orde houden en durven ingrijpen
  
• Regels en escalatieladder

Terugblik Routines  Klassikaal                  2

• uitleg klassikaal, check begrip hele klas, snap je het...aan het werk, meer uitleg nodig? Dan 2de keer klassikale instructie...
• voorbeelden aansluiten bij leefwereld leerlingen
• ondersteun met visueel materiaal
• loop veel vaste rondes door het lokaal...zie iedere leerling!
• durven ingrijpen, wat zeg je wel/niet
• schoolregels 
• escalatieladder 

Bevraag je collega

Wat heeft je collega uitgeprobeerd en met welk succes?

Waar valt nog winst te behalen en hoe gaat je collega de route aanvliegen?

Koppel terug

Het individu                                   3

• Afwisseling in oefentypes                   FILMPJE MANON
• Differentiëren                                            THEORIE klaar
• Zelfstandig werken                                 FILMPJE ANYA klaar
• Ondersteun bij moeilijke opdrachten         FILMPJE NOOR 
• Feedback geven die leerling aan het denken zet            FILMPJE NOOR MANON
• In groepjes werken...met plattegrondjes van collega's        PLATTEGROND TINNE
• Activerende werkvormen (motiveren): laat lesstof actief opnemen.......NATHALIE EN TINNE
• Puberbrein                   THEORIE klaar                                                                  
  
• Iedere leerling zien en werken aan individueel leerdoel   POP GESPREK    TINNE
• Leerling in zijn kracht als assistent     ...hoe?     FILMPJE TINNE                                                                               

Afwisseling in oefentypes

o.b.v. Literatuur Bouwstenen, hoofdstuk 9

van gesloten naar open oefeningen

invul oefeningen

met zonder de woord ondersteuning

dan zelf zin mee maken

(steeds actiever) 

wissel verschillende oefentypes af, om te verdiepen

voorbewerken semantiseren consolideren controleren

4  fasen model

Differentiëren 

o.b.v. Literatuur Differentiëren is te leren

1. differentiëren op instructie, in leerstof, in leertijd of op grond van leervoorkeuren 
2. gegevens verzamelen
3. clusteren
4. in subgroepjes werken

In leerstof

Leeractiviteiten en producten

In leertijd

classroomscreen.com

Op grond van leervoorkeuren

Leerstijlen

Zelfstandig werken

WELKE 2 LEERLINGEN GA JE SAMEN ZETTEN EN OBV WAARVAN? NU BEDENKEN 

Film Anya interview spelregels zelfstandig werken

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20interview%20na%20lesgeven%20over%20zelfstandig%20werken%202023.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=ICKNSq

Rolverdeling bij in groepjes

• gespreksleider
• schrijver
•  naslagwerken gebruiker
• opdrachtlezer en bewaker
• terugkoppelaar ( mondeling)

placemat methode DOOR DE DEELNEMERS LATEN INVULLEN OBV DE VRAAG HOE KAN JE DIFFERENTERIEN

i vraag, 4 schrijven

ind antwoord geven

niet praten niet kijken

na 10 min de kern in ht midden

1 presenteren aan de klas 

Het puberbrein

Routines  Het individu                 3

• verschillende soorten opdrachten geven
• op de individuele leerling gericht: leerdoel.. lesstof, leertijd en leerstijl
• leerling stuurt zich zelf aan: volledige instructie, taakverdeling binnen groepje     Begeleiden 4: STUDIEVAARDIGHEDEN
• hulp bieden: bij wie, Montessori rondje, verlengde instructie
• feedback geven die leerlingen aan het denken zet
• groepen samenstellen: carre (U), busopstelling, kring...wie bij wie zitten en waar in het lokaal, obv kwaliteiten, zwak/sterk, zelfde leerdoel, interesse, leerstijl en lesactiviteiten en producten
• activerende werkvormen: spelvorm, doe activiteiten, laat lesstof actief opnemen
• puberbrein
• leerling als assistent of 'docent' inzetten

Wat ga je morgen in je les uitproberen?

Film het uitgeprobeerde...als je wilt

activerende werkvormen

quiz lesson up lesstof vorige week ophalen per groepje

Zelf toetsvragen maken over de theorie

 (mbv Kahoot)

woordveld 1 groepje 1 minuut bij lesdoelen. tektsdelen ieder eigen onderwerp...papier gaat na 1 minuut rond 

Posters Anya

Vraag voor de placematmethode:

(an sich al een activerende werkvorm)

Waaraan moet activerende didactiek voldoen volgens jou?

Of maw wat zijn de voorwaarden voor activerende didactiek volgens jou?

Wat zijn de vier voorwaarden voor activerende didactiek?

1. Het activeert het leren en denken van leerlingen. 

2.Leerlingen worden cognitief uitgedaagd om actief na te denken over een onderwerp.

3.Het maakt het leren en denken zichtbaar. ...

4.Er wordt iets gedaan met de opbrengsten. ...

5.Het benut de samenwerking tussen leerlingen.

Volgende keer Leren leren        4

• Executieve vaardigheden
• Studievaardigheden
• Effectief leren 
• Leerlingen plannen, stellen doelen en monitoren (zelfregulatie)
• 
  
• Leerstof spreiden in de tijd
• Toetsing als leer -en oefenstrategie
• Huiswerk: geven, noteren en controleren 
• 
  
• Doorpakken voor opvallende leerlingen    

Coachen en Begeleiden 

Montessori Lyceum Oostpoort

4

14 mei 2025

BSML traject

Wat heb je n.a.v. vorige keer uitgeprobeerd?

Leren leren                                   4

• Executieve vaardigheden
• Studievaardigheden
• Effectief leren 
• Leerlingen plannen, stellen doelen en monitoren (zelfregulatie)
• 
  
• Leerstof spreiden in de tijd
• Toetsing als leer -en oefenstrategie
• Huiswerk: geven, noteren en controleren 
• 
  
• Doorpakken voor opvallende leerlingen    

Coachen en Begeleiden 

Montessori Lyceum Oostpoort

5

11 juni 2025

BSML traject

Wat heb je n.a.v. vorige keer uitgeprobeerd?

Afronden van de les                     5

• Leeropbrengst                                                                   
• Reflecteren                                                                           
• Afsluiten van de les: huiswerk bespreken, bij de deur, lokaal opgeruimd, 
• Gesprek met leerling na de les
• Magister                                                           

Routines  Afronden van de les  5

• samenvatting van de les
• leeropbrengst nagaan
• reflecteren
• vragenmoment
• afsluiten van de les: huiswerk bespreken, bij de deur, lokaal opgeruim door leerlingen
• gesprek met leerling na de les
• Magister

cdn01.doorloopjes.nl

Gesprek voeren n.a.v. de vragen

Vorm groepen van drie

Maak een taakverdeling

Je hebt max 15 minuten

Eerder klaar: sluit je aan bij een andere groep

Gesprek voeren n.a.v. de vragen

Bevraag elkaar in twee tallen

Je hebt max 15 minuten

Eerder klaar: sluit je aan bij een andere groep

Vragen

Wat doe je al? 

Wat nog niet?

Drempel?

Wat zou je willen uitproberen?

Film Anya: nabespreken zelfstandig werken en complimenten

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20lesgeven%20Warming%20up%20eind%202023%20nr%204.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=SLFQ3T

Film Anya: dezelfde! warming up 1

https://msa2-my.sharepoint.com/:v:/r/personal/n_kremers_msa_nl/Documents/Opleidingen/Videos-14-December/Anya%20Beemster%20Begeleiden%202%20lesgeven%20Warming%20up%202023%20nr%203.mp4?csf=1&web=1&nav=eyJyZWZlcnJhbEluZm8iOnsicmVmZXJyYWxBcHAiOiJPbmVEcml2ZUZvckJ1c2luZXNzIiwicmVmZXJyYWxBcHBQbGF0Zm9ybSI6IldlYiIsInJlZmVycmFsTW9kZSI6InZpZXciLCJyZWZlcnJhbFZpZXciOiJNeUZpbGVzTGlua0NvcHkifX0&e=FpEcgz