hh 9

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat gaan we leren vandaag?

1. Wat koolwaterstoffen zijn
2. Hoe fossiele brandstoffen ontstaan
3. 3 voorbeelden van fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen

• Steenkool, Aardolie en Aardgas
• Koolwaterstoffen
• CxHY
• Hoezo heet het fossiel?

Steenkool

• C, CH4, S
• Oxide vormen: CO, CO2, SO2
• Voor wel milieu probleem zorgt SO2? 
• Voor wel milieu probleem zorgt CO2? 

Aardgas

• Andere naam?
• Formule?
• Gebruik?

Aardolie

90% van alle bekende stoffen bevatten koolstofatomen.

De chemie die zich hiermee bezig houdt noemen we koolstofchemie of Organische chemie.

Een belangrijke grondstof voor veel koolstofverbindingen is aardolie.

Hoewel er goede alternatieven zijn voor energieopwekking met olie, is het een belangrijke grondstof voor de industrie

Koolwaterstoffen

Aardolie is een mengsel van duizenden stoffen. ze bestaan vrijwel allemaal alleen uit koolstof (C) en waterstof atomen (H).

In een olieraffinaderij word dit mengsel gescheiden in een kleiner aantal stoffen waarvan de kookpunten dicht bij elkaar liggen. dit proces heet gefractioneerde destillatie.

Deze aardolie fracties worden verder verwerkt door de moleculen op te breken in kleinere moleculen. Dit proces heet kraken. Deze ontledingsreacties gebeuren onder hoge temperatuur (850°C) en in aanwezigheid van een katalysator en is dus een voorbeeld van thermolyse.

 

Wat hebben we geleerd?

1. Wat zijn koolwaterstoffen?
   
2. Hoe ontstaan fossiele brandstoffen?
   
3. Noem 3 fossiele brandstoffen.

Uit welke atomen bestaan koolwaterstoffen?

1. C en F atomen
2. F en H atomen
3. C en H atomen
4. Na en C atomen

koolstofverbindingen behoren dus tot de groep van

1. metalen
2. zouten
3. edelgassen
4. moleculaire stoffen

Koolwaterstoffen op microniveau

Koolstofverbindingen bestaan vooral uit koolstof en waterstof. Het maak veel uit hoe deze atomen aan elkaar verbonden zijn, daarom zie je in koolstofchemie veel tekeningen.

Structuurformules laten in een platte projectie zien hoe de atomen met elkaar verbonden zijn.

Je moet weten hoeveel bindingen elke atoomsoort kan aangaan. dit is de covalentie van een atoomsoort

Covalentie1	Covalentie2	Covalentie3	Covalentie4
H	O	N	C
F	S	P
Cl
Br
I

C-C-C-C

Vertakt en onvertakte koolwaterstofmoleculen

In een onvertakt koolwaterstofmolecuul is elk C-atoom met maximaal 2 andere C-atomen verbonden.

In een vertakt koolwaterstofmolecuul is er minstens één C-atoom dat met drie of vier andere C-atomen is verbonden

Is het volgende molecuul vertakt of onvertakt?

1. Vertakt
2. Onvertakt

Verzadigde en onverzadigde koolwaterstofmoleculen

Verzadigde koolwaterstofmoleculen zitten vol met waterstof en er komen daardoor alleen maar enkele bindingen tussen c-atomen voor

Bij onverzadigde koolwaterstofmoleculen komen er een of meer dubbele bindingen tussen C-atomen voor.

Is het volgende molecuul verzadigd of onverzadigd?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Is het volgende molecuul verzadigd of onverzadigd?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd