3. HA A3 Stop dit kunstwerk!

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Stop dit kunstwerk!

Vergankelijkheid in de hedendaagse kunst

Stop dit kunstwerk!

Maak een kunstwerk dat zichzelf eindigt.

Aantal lessen: 6-8

Aan het einde van deze lessenserie:

• Ken je het begrip 'vergankelijkheid' en kan je dat toepassen in een driedimensionaal kunstwerk.
• Heb je voor een kort onderzoek een kunstenaar gekozen bij jouw beeldende werk en kan je vertellen hoe en óf je inspiratie hebt gehaald uit diens werk.
• Heb je zelfstandig verschillende mogelijkheden getest (materiaal, vormgeving) om tot een beeldend werk te komen.
• Heb je een gepaste manier van presenteren onderzocht voor jouw beeldend werk.

Duur lessenserie: 6-8 lesuren

Fases:

Fase	Wat doe je?	Wat heb je nodig?	Wat lever je in ?
I: Onderzoek	Hoe kan je iets eindigen? Hoe maak je écht een kunstwerk van iets? Welke kunstenaars werken hiermee?	Laptop, internet	Moodboard, brainstorm etc
II: Ontwerp	Schets jouw kunstwerk en/of maak testjes.	Potlood, papier, onderzoek, voorbeelden, laptop, kleurpotloden.	Schets (2D of 3D) van een kunstwerk dat zichzelf eindigt.
III: Uitvoering	Maak jouw kunstwerk (levensgroot of op schaal)	Alle aanwezige materialen	Het eindwerk.
IV: Presentatie	Film jouw kunstwerk of presenteer het in de klas.	Locatie, (film)camera's.	N.v.t.

Wat is volgens jullie vergankelijkheid?

Hoe kan iets eindigen?

Hoe kan iets eindigen?

Oplossen

Verbranden

Stuk maken

Stuk laten gaan

Slijten

Verschimmelen

Simpelweg laten stoppen 

Sterven

Voorbeelden: 

Als een mens meedoet, eindigt het kunstwerk (een mens kan niet eeuwig doorgaan met iets)

Suiker lost op in heet water

Hout verdwijnt als je lang genoeg schuurt

In de volgende dia's zie je voorbeelden van kunstenaars die kunst maken dat zichzelf eindigt.

Belangrijke en bekende rampen weergegeven in eten.

Helmut Dick - Haute cuisine series (2011)

In de serie Haute Cuisine series van Helmut Dick uit 2011 zien we belangrijke rampen uitgebeeld in eten. Het werk is eindig, omdat eten vergaat. 

Daarnaast geeft het kinderlijke 'spelen' met eten in combinatie met de heftige rampen een gek wrang gevoel en laat het de kijker nadenken. 

https://www.mistermotley.nl/de-jurk-als-onheilsbode/

Ook liefde kan omslaan – in haat of zelfs horror. Kledingstukken moeten het dan vaak ontgelden (denk aan die talloze filmscènes waarin de bedrogen echtgenote – meestal is het een vrouw, sorry – de kleren van haar partner uit de kast rukt en uit het raam kiepert). Voor zijn serie Will They Sing Like Raindrops or Leave Me Thirsty (2014) ging de Belgische fotograaf Max Pinckers in India op zoek naar verhalen over liefde en het huwelijk, en hoe wreed die kunnen eindigen. In een grimmig tweeluik toont hij aan de ene kant een krantensnipper met scheidingsannonces en aan de andere kant een brandende blauwe kameez, een traditioneel, Aziatisch kledingstuk voor vrouwen (soms trouwens voor mannen).

De jurk hangt als een ouderwetse lampenkap aan een touwtje, tegen de achtergrond van een grauwe muur met een roestige ladder. De vlammen likken aan de stof, het is beangstigend om te zien hoe gretig ze zijn. Wat nog redelijk subtiel werd gesuggereerd op de foto van Eddo Hartmann – de jurk als verbeelding van het menselijk lichaam – daarover is bij Pinckers al geen twijfel meer. De brandende jurk doet fysiek pijn.

In deze videoclip zijn (nutteloze) machines te zien die uiteindelijk escaleren in hun bewegingen en hierdoor kapot gaan. Een kunstwerk kan ook eindigen door een intentioneel zwak gebouwde constructie. 

In dit fragment is het kunstwerk van Litouwen op de Biënnale van Venetië te zien (2019). Dit kunstwerk is een installatie waarin mensen aanwezig zijn. Zonder mensen is dit kunstwerk geen kunstwerk. 

Door mensen een essentieel onderdeel te maken van jouw kunstwerk, is het kunstwerk ook eindig!

Stop dit kunstwerk!

Maak een kunstwerk dat zichzelf eindigt.

Aantal lessen: 6-8

Stap 1: Onderzoek

Onderzoek welke vorm van 'vergaan' of 'stoppen' jij interessant vindt. Leg jouw proces vast door middel van tekst, schetsen en foto's.

Je zoekt voor het onderzoek een kunstenaar of kunstwerk waaruit jij inspiratie kan halen:

1. Omdat de kunstenaar op dezelfde manier diens kunstwerk laat vergaan. 

2. Omdat de kunstenaar met een onderwerp werkt dat jij interessant vindt. 

3. Omdat je geen idee hebt waar je moet beginnen.

Als leerlingen gelijk iets weten, kunnen ze hier gelijk dieper op in gaan. 

Als leerlingen al een concept/thema hebben, kan je ze helpen met het vinden van een goede manier van stoppen. 

Als leerlingen écht geen idee hebben, 

Onderzoek optie 1:

Je hebt een vorm van 'stoppen' of 'vergaan' gekozen.

Zoek een kunstenaar die ook met deze vorm van vergaan of stoppen werkt of vraag tips aan je docent.

Onderzoek optie 2:

Je hebt al een idee, maar weet nog niet hoe je kunstwerk moet stoppen.

Zoek een kunstenaar die ook met dit thema werkt of vraag tips aan je docent.

Om leerlingen op gang te helpen in hun creatief proces, kan je dit korte onderzoekje extra laten doen. 

Leerlingen gaan vanuit hun eigen idee of hun eigen vorm van 'stoppen' op zoek naar een bijpassende kunstenaar. Als ze niemand kunnen vinden, kan jij ze een kunstenaar aanraden die er bij past. 

In een korte presentatie tijdens de lessenserie kan je dit onderzoekje laten presenteren aan de rest van de leerlingen. 

Je kan er ook voor kiezen om bij de eindpresentatie van het werk een sectie met 'inspiratie' te integreren.

Leerlingen vertellen dan bij hun eindpresentatie welke kunstenaar ze onderzocht hebben (met foto's en uitleg) en hoe zij eventueel inspiratie hieruit hebben gehaald. 

Onderzoek optie 3: 

Je hebt geen idee waar je moet beginnen. 

Kies willekeurig een kunstenaar van de voorbeelden of vraag tips aan je docent.

Om leerlingen op gang te helpen in hun creatief proces, kan je dit korte onderzoekje extra laten doen. 

Leerlingen gaan vanuit hun eigen idee of hun eigen vorm van 'stoppen' op zoek naar een bijpassende kunstenaar. Als ze niemand kunnen vinden, kan jij ze een kunstenaar aanraden die er bij past. 

In een korte presentatie tijdens de lessenserie kan je dit onderzoekje laten presenteren aan de rest van de leerlingen. 

Je kan er ook voor kiezen om bij de eindpresentatie van het werk een sectie met 'inspiratie' te integreren.

Leerlingen vertellen dan bij hun eindpresentatie welke kunstenaar ze onderzocht hebben (met foto's en uitleg) en hoe zij eventueel inspiratie hieruit hebben gehaald. 

Fases:

Fase	Wat doe je?	Wat heb je nodig?	Wat lever je in ?
I: Onderzoek	Hoe kan je iets eindigen? Hoe maak je écht een kunstwerk van iets? Welke kunstenaars werken hiermee?	Laptop, internet	Moodboard, brainstorm etc
II: Ontwerp	Schets jouw kunstwerk en/of maak testjes.	Potlood, papier, onderzoek, voorbeelden, laptop, kleurpotloden.	Schets (2D of 3D) van een kunstwerk dat zichzelf eindigt.
III: Uitvoering	Maak jouw kunstwerk (levensgroot of op schaal)	Alle aanwezige materialen	Het eindwerk.
IV: Presentatie	Film jouw kunstwerk of presenteer het in de klas.	Locatie, (film)camera's.	N.v.t.

Wat maakt een object kunst?

Hierbij kan je kort uitleggen wat hedendaagse kunst kunst maakt. Als er weinig kennis over aanwezig is, kan het handig zijn om het uit te leggen, omdat anders het doel van de opdracht misschien niet duidelijk wordt.

--> Dit is afhankelijk van de kennis van jouw klas. 

Websites voor kunstenaars en werken

https://helmutdick.com/works/psychobotanical 

https://www.mistermotley.nl/

https://www.mistermotley.nl/de-jurk-als-onheilsbode/

Zoek 1 kunstenaar die iets met vergankelijkheid doet. Onderzoek hun werkwijze.

Je presenteert dit kort voor de klas met afbeeldingen of filmpjes.