1.1 & 1.2 Ontdekkingsreizen en Portugal

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.1 Ontdekkingsreizen

Wat wil je weten over het de ontdekkingsreizen?

Lesdoelen

Je kunt uitleggen: 

1. Hoe Europeanen handelde met het verre Oosten in de Middeleeuwen

2. Waarom ze nieuwe handelsroutes overzee zochten

Peperdure handelswaar

Hier was het om te doen: 

1. Peper
2. Kruidnagel
3. Nootmuskaat
4. Gember
5. Kaneel

Verder: suiker & zijde

Handel in de middeleeuwen

• In de late middeleeuwen keert de lange-afstandshandel terug.
• Karavanen voeren de handelswaar over land via de zijderoute
• Dankzij het Mongoolse Rijk is het zelfs mogelijk om met China te handelen
• Verhalen over de rijkdommen van het oosten (Marco Polo, Ibn Battuta) wakkeren interesse aan
• Dankzij tussenhandelaren zijn Aziatische producten echter "peperduur"

Nieuwe route

Vanaf 15de eeuw afname handel met Azië:

• 1. Gevaarlijk door instorten Mongoolse rijk
• 2. Bevolkingskrimp door pest
• 3. Opkomst Osmaanse Rijk (Ottomaans)
• 1453: Constantinopel valt in handen van Ottomanen -->  Directe handel onmogelijk
• Gevolg: zoektocht naar nieuwe route

Ontdekkingsreizen

• 15de eeuw: Europese zoektocht naar nieuwe route naar Azië
• Technologische vernieuwingen maken zeereizen mogelijk: kompas, sterrenkaarten, karveel en de kraak
• 15de eeuw: Portugezen starten met ontdekkingsreizen
• Doelen: goud, handel, en bekeren heidenen
• 1488: Bartolomeus Diaz ontdekt Kaap de Goede Hoop
• 1498: Vasco da Gama

De kraak (caracca) kwam uit Genua

Astrolabium

Een astrolabium (historisch ook astrolabe, astrolaab) is een instrument waarmee hoeken gemeten kunnen worden, voor landmeetkunde of zeevaart of sterrenkunde. Voor de zeevaart en sterrenkunde gaat het dan om het meten van de hoogte (elevatie) van een hemellichaam (Zon, ster) boven de horizon. Zulke astrolabia zijn in verschillende vormen gemaakt, zowel bolvormig (armillarium) als plat.

Aan de slag

Maak opdracht 1 en 2 van je opdrachtenboekje. 

Vanaf de 15de eeuw starten de ontdekkingsreizen.
Welke oorzaak is het belangrijkste?

1. Dure producten door tussenhandel
2. De val van Constantinopel
3. De reis werd te gevaarlijk
4. Bevolkingskrimp

Welke specerijen kwamen er uit Azië?

1. Peper, nootmuskaat, kruidnagel en steranijs
2. Peper, zijde, nootmuskaat en kaneel
3. Peper, kaneel, nootmuskaat en kruidnagel
4. Kruidnagel, peper, nootmuskaat en suiker

Wat is de oorzaak van het succes van Max Verstappen op Zandvoort?

1. Hij startte in pole position
2. Red Bull heeft de snelste autos
3. Max heeft het meeste talent
4. Ferrari maakte veel fouten.

Oorzaak - Gevolg

• Een historische gebeurtenis heeft altijd meerdere oorzaken
•  Die kunnen direct of indirect zijn
• Die kunnen we onderverdelen in: 

Politieke, economische, sociale, militaire of religieuze oorzaken. 

Aan de slag

Maak opdracht 3 en 4 van je opdrachtenboekje. 

 

Portugal

• Technologische uitvindingen (kompas, karveel, sterrenkaarten) maken verre zeereizen mogelijk. 
• Portugal - uniek in Europa - kennis van de Atlantische zee en Afrikaanse kust. 
• 15de eeuw: Portugezen beginnen met zoektocht naar route

Portugal

• Hendrik de Zeevaarder - Investeert in schepen, kennis en opleidingen
• 1488: Bartolomeus Diaz ontdekt Kaap van de Goede Hoop  
  
• 1498: Vasco da Gama bereikt via die route India. 
• Carreira da India is een feit

Handelskapitalisme

• Op strategische plekken bouwen de portugezen een feitoria (factorij)
• Cruciale havensteden worden veroverd. 
• Zo ontstaat een wereldwijd handelsnetwerk. 
• Handelaren investeren in scheepsbouw en handel om winst te maken - geld verdienen met geld -  handelskapitalisme. 

www.barbaareducatie.nl

Aan de slag

Maken 

opdracht 5, blz 5

opdracht 1, blz 6

Waarom zijn de moslims verrast om de Europeaan tegen te komen?

Waarom zochten de Europeanen nieuwe handelsroutes over zee?