Hoofdstuk 1 paragraaf 5 Neutraal Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 De Eerste Wereldoorlog

1.5 Neutraal Nederland

Leerdoelen 1.5

gevolgen neutraliteit voor Nederland

economische ontwikkelingen

politieke ontwikkelingen

artistieke ontwikkeling

Neutraliteitspolitiek

In 1914 worden 200.000 Nederlandse soldaten naar de grenzen van Nederland gestuurd om de neutraliteit te verdedigen. Duitsland besloot Nederland met rust te laten.

De neutraliteit van Nederland

Nederland voerde een neutraliteitspolitiek, het koos geen partij en voerde geen oorlog.

Het Nederlandse leger werd wel gemobiliseerd om aan de grenzen de neutraliteit te verdedigen.

Duitsland had voordeel bij een neutraal Nederland: via Rotterdam kon het overzeese goederen krijgen.

Gevolgen WOI voor Nederland

- 200.000 soldaten bleven 4 jaar lang gemobiliseerd

- 1 miljoen Belgische vluchtelingen

- dodendraad als grens België - Nederland

- tekort aan voedsel, grondstoffen, overzeese producten

- werkeloosheid en armoede

-basisproducten " op de bon" 

- ontstaan van een "zwarte markt" (=illegale handel)

Schaarste en gebrek

De geallieerden beperkten de handel van Nederland naar Duitsland. Voedsel en brandstof werden ook in Nederland schaars.

Voedingsmiddelen waren alleen via een speciaal formulier in kleine hoeveelheden te krijgen. Ze waren op de bon.

Mensen kochten daarom op de zwarte markt (verboden handel).

Rotterdam wereldhaven

Door de aanleg van de Nieuwe Waterweg wordt de haven van Rotterdam één van de grootste van de wereld.

De haven was vooral belangrijk voor het Ruhrgebied, het belangrijkste Duitse industriegebied.

Politieke ontwikkelingen

1. 1917: einde schoolstrijd = gelijke behandeling van openbaar en bijzonder onderwijs (evenveel subsidie)

2. 1917 : invoeren algemeen kiesrecht: mannen en vrouwen mogen stemmen en gekozen worden

3. 1918 Troelstra's Revolutie = mislukt = vergissing --> Troelstra wil naar voorbeeld van de Russische Revolutie een socialistische Revolutie. 

Twee politieke kwesties

In 1917 werden twee politieke kwesties opgelost:

• Schoolstrijd 
  
• Kiesrechtuitbreiding 
  

Bijzondere en openbare scholen kregen voortaan evenveel geld van de overheid.

Nederland werd een parlementaire democratie met een door het volk gekozen parlement.
Zowel mannen (1917) als vrouwen (1919) mochten kiezen.  

Schoolstrijd

Katholieke en protestantse politieke partijen willen dat bijzonder onderwijs (protestants en katholiek) financiële gelijkstelling krijgen met openbaar onderwijs

Kiesrecht

Socialistische en sociaal-liberale politieke partijen willen algemeen kiesrecht (in ieder geval voor mannen)

Vergissing van Troelstra

november 1918

Oproep tot socialistische revolutie door leider socialisten, Pieter Jelle Troelstra

De revolutie mislukt omdat: 

1. veel mensen  oranje-gezind zijn

2. het beter gaat met de arbeiders dankzij nieuwe sociale wetten 

Artistieke ontwikkelingen

De Stijl: kunstenaarsbeweging die streefde naar schoonheid en harmonie

Piet Mondriaan: composities van lijnen en kleuren