Bio H4 Th5 Bs2 Hormonale regeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hormonen regelen langzame processen:

• groei
  
• ontwikkeling
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Na deze les kun je...

• Een endocriene klier van een exocriene klier onderscheiden
• Beschrijven op welke manieren hormonen cellen, weefsels en organen kunnen beïnvloeden
• De werking van hormonen uit de 6 verschillende hormoonklieren van de mens beschrijven: hypofyse, schildklier, bijnieren, eilandjes van Langerhans, teelballen en eierstokken

Hormoonstelsel

 = Alle hormoonklieren samen

Functie: het regelen van langzame processen zoals groei, ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting

Aantekening

Hormoon

Chemische signaalstof

Heeft regulerend effect op specifieke organen = doelwitorgaan

Afgegeven door hormoonklieren

Reist door het bloed

Binden aan receptoren

Aantekening

Verschil endocriene en exocriene klier

Exocriene klier: 

-zweetklier, speekselklier, etc.

- heeft een afvoerbuis om het product af te voeren

Endocriene klier (hormoonklier):

- maakt hormonen

- Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

7 Hormonenklieren die je moet kennen:

1. Hypofyse 
2. Schildklier
3. Bijnieren
4. Eilandjes van Langerhans (in de alvleesklier)
5. Teelballen (Thema voortplanting)
6. Eierstokken (Thema voortplanting)
7. Nieren (niet in de afbeelding)

1. Groeihormoon (GH)
2. ADH (antidiuretisch hormoon)
3. Oxytocine
4. TSH (thyroïd stim. hormoon)
5. Schildklierhormoon (thyroxine)
6. Adrenaline
7. EPO (erytropoëtine)
8. Insuline
9. Glucagon

1. Testosteron
2. Oestrogeen
3. Progesteron
4. FSH (follikelstimulerend hormoon) 
5. LH (luteïniserend hormoon)

Hormonen die je moet kennen:

Hormonen die je al kent:

Het hormoonstelsel regelt vooral snelle, kortdurende processen.

1. Waar
2. Niet waar

Basisstof 7. 

De hypofyse en de schildklier

De hypofyse

Hypofyse = hormoonklier

• Groeihormoon -> regelt de groei van botten
• ADH (antidiuretisch hormoon) -> urine aanmaak in nieren
• Oxytocine -> borstvoeding, weeën, geluksgevoel
• Beïnvloed ook andere hormoonklieren:

            -Schildklier via TSH

            -Teelballen via FSH, LH 

            -Eierstokken via FSH, LH

Aantekening

Hypofyse = hormoonklier

• Groeihormoon -> regelt de groei van botten
• ADH (antidiuretisch hormoon) -> urine aanmaak in nieren
• Oxytocine -> borstvoeding, weeën, geluksgevoel
• Beïnvloed ook andere hormoonklieren:

            -Schildklier via TSH

            -Teelballen via FSH, LH 

            -Eierstokken via FSH, LH

Aantekening

Voorkwab

Hypofyse = hormoonklier

Voorkwab:

• Groeihormoon -> groei van botten
• Beïnvloeding andere hormoonklieren 

             -Schildklier via TSH

             -Eierstokken via LH, FSH

             -Teelballen via LH, FSH

Achterkwab:

• ADH (antidiuretisch hormoon) -> urine aanmaak in nieren
• Oxytocine -> borstvoeding, weeën, geluksgevoel

Aantekening

De hypofyse maakt een hormoon die de groei van de beenderen regelt: groeihormoon (GH)

Hypofyse = hormoonklier

Voorkwab:

• Groeihormoon -> groei van botten
• Beïnvloeding andere hormoonklieren 

             -Schildklier via TSH

             -Eierstokken via LH, FSH

             -Teelballen via LH, FSH

Achterkwab:

• ADH (antidiuretisch hormoon) -> urine aanmaak in nieren
• Oxytocine -> borstvoeding, weeën, geluksgevoel

Aantekening

ADH beïnvloed de aanmaak van urine in de nieren

Basisstof 7. 

De hypofyse en de schildklier

De schildklier

schildklier

is een hormoonklier in je hals, tegen het strottenhoofd

Stofwisseling,

groei en 

ontwikkeling.

Altijd al eens afgevraagd waarom sommige mensen alles kunnen eten en toch niet aankomen?

Schildklier

• Hormoonklier die o.a. schildklierhormoon (thyroxine) maakt
• Schildklierhormoon beïnvloed: 

           -Stofwisseling, groei en ontwikkeling

Aantekening

Bloedsuikerspiegel = hoeveel suiker er in je bloed zit

Wordt geregeld door 2 hormonen: insuline en glucagon

Suiker (glucose)

Glycogeen (geen glucose)

Insuline

Glucagon

Eilandjes van Langerhans

• Hormoonklier die insuline en glucagon maakt

• Insuline zet glucose om in glycogeen
• Glucagon zet glycogeen om in glucose

Aantekening

Adrenaline:

vechten of vluchten

Bijnier

• Hormoonklier die adrenaline maakt

• Adrenaline zorgt voor de vecht/vlucht reactie

Aantekening

Nieren

• Maken epo (erytropoëtine)
• Extra aanmaak epo bij zuurstof tekort 
• Epo stimuleert aanmaak rode bloedcellen

Bloedsuikerspiegel = hoeveel suiker er in je bloed zit

Wordt geregeld door 2 hormonen: insuline en glucagon

Suiker (glucose)

Glycogeen (geen glucose)

Insuline

Glucagon

Door welke klier wordt het groeihormoon geproduceerd?

1. Schildklier
2. Bijnieren
3. Alvleesklier
4. Hypofyse

Wat doet het schildklierhormoon?

1. Stimuleert de verbranding in de cellen
2. Remt de verbranding in cellen
3. Regelt de werking van de hypofyse
4. Stimuleert de eilandjes van Langerhans tot aanmaak insuline

Welk hormoon wordt bij een suikerziektepatiënt onvoldoende geproduceerd?

1. Adrenaline
2. Glucagon
3. Insuline
4. Schildklierhormoon

Als iemand schrikt, gaat zijn hart sneller kloppen.

Door welk hormoon wordt deze reactie veroorzaakt?

1. Adrenaline
2. Glucagon
3. Insuline
4. Schildklierhormoon

Diabetes

-Ziekte waarbij je lichaam te weinig insuline maakt (diabetes type 1) 

-of je lichaam niet goed reageert op insuline (diabetes type 2)

Bloedsuikerspiegel = hoeveel suiker er in je bloed zit

Wordt geregeld door 2 hormonen: insuline en glucagon

Suiker (glucose)

Glycogeen (geen glucose)

Insuline

Glucagon

Eilandjes van Langerhans

• Hormoonklier die insuline en glucagon maakt

• Insuline zet glucose om in glycogeen
• Glucagon zet glycogeen om in glucose

Aantekening

Bloedsuikerspiegel = hoeveel suiker er in je bloed zit

Wordt geregeld door 2 hormonen: insuline en glucagon

Suiker (glucose)

Glycogeen (geen glucose)

Insuline

Glucagon