H5 Voor de rechter

• Mens & Maatschappij
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 4

H5 Voor de rechter

De rechter

Overtreed je de wet? Dan kun je met de rechter te maken krijgen.

De rechter past dan het strafrecht toe.

Je kunt dan een straf krijgen.

Theorie 1

Overtreding en een misdrijf

Niet alles wat strafbaar is, is even erg. 

Iemand mishandelen is erger dan door rood licht rijden. 

Daarom maken we een verschil tussen:

Theorie 

Overtredingen

- Minder ernstige strafbare feiten

- Je krijgt hiervoor vaak een boete

- Je krijgt meestal geen strafblad

Voorbeelden: Door rood rijden, zwartrijden, wildplassen 

Misdrijven

- Ernstige strafbare feiten.

- Je kunt een gevangenisstraf krijgen.

- Je krijgt hiervoor een strafblad als je ouder bent dan 12 jaar.

- Als je een misdrijf pleegt dan ben je een crimineel.

Voorbeelden: Rijden onder invloed, mishandeling, diefstal en moord

De blinddoek

Als iemand iets strafbaars heeft gepleegd dan moet een rechter oordelen of en welke straf iemand krijgt. 

De blinddoek staat ervoor dat de rechter niet kijkt naar de persoon (of je nou rijk of arm, beroemd, wit of zwart bent maakt niet uit).

De weegschaal

De weegschaal staat voor het afwegen van wat er gebeurt is en de omstandigheden.

Het zwaard

Het zwaard staat voor de belissing die de rechter moet nemen.

Vrouwe Justitia

Vrouwe justitia is de godin van de rechtvaardigheid. Ze staat als symbool voor de rechtvaardigheid.

In de eindopdracht leren leerlingen meer over een rechtszaak en de rol van de rechter.

Jeugd

criminaliteit

Niet alleen volwassenen plegen strafbare feiten, ook jongeren kunnen strafbare feiten plegen. Dat noemen we jeugdcriminaliteit.

Op de volgende slides zie je een aantal voorbeelden van jongeren die iets heel ergs hebben gedaan.

Jullie opdracht is om in groepjes van drie te overleggen wat er moet gebeuren met deze jongeren en hoe we hen het beste kunnen helpen.

Deze verwerkingsopdracht ligt in het verlengde van de eindopdracht waarin de leerlingen als rechter gaan spelen in een rechtszaak. 

Leg voordat je de stellingen laat zien ook aan leerlingen uit dat een straf soms ook nodig is. We proberen als maatschappij iemand zo goed mogelijk te helpen, maar iemand heeft wel iets ergs gedaan en de maatschappij moet ook veilig zijn. 

Louisa, 17 jaar

Wat heeft Louisa gedaan?

Louisa zit op het mbo.

Ze heeft vorige week dinsdag een klasgenoot uit het niets met een schaar in haar arm gestoken.

De klasgenoot bloedde flink en is naar het ziekenhuis gebracht. Het gaat nu goed met de klasgenoot.

Louisa is op school gelijk opgepakt door de politie.

Waar komt Louisa vandaan?

Louisa woont in Rotterdam met haar ouders en jongere zus.

Louisa wordt op het mbo erg gepest en ze is heel depressief (ze voelt zich heel ongelukkig). 

Louisa is nog nooit in aanraking gekomen met de politie en haar ouders waren erg verbaasd. 

Wat nu?

Wat vind jij dat er met Louisa moet gebeuren?

- Gevangenisstraf.

- Geschorst worden van schoo.

- Van school gestuurd worden.

- Taakstraf.

- Geldboete.

- Hulp krijgen, maar verder niks.

- Iets anders.

Deze verwerkingsopdracht ligt in het verlengde van de eindopdracht waarin de leerlingen als rechter gaan spelen in een rechtszaak. 

Leg voordat je de stellingen laat zien ook aan leerlingen uit dat een straf soms ook nodig is. We proberen als maatschappij iemand zo goed mogelijk te helpen, maar iemand heeft wel iets ergs gedaan en de maatschappij moet ook veilig zijn. 

Abdul, 18 jaar

Wat heeft Abdul gedaan?

Abdul is voor de derde keer opgepakt voor het stelen van een scooter.

Hij werd drie dagen geleden samen met twee vrienden op heterdaad betrapt toen ze 's avonds probeerden een Vespa te stelen.

Abdul verzette zich hevig bij zijn arrestatie, maar kon uiteindelijk in de boeien worden geslagen door de politie.

Waar komt Abdul vandaan?

Abdul gaat niet meer naar school. Hij is na het behalen van zijn havo-diploma gestopt met school.

 

Abdul woont in een pleeggezin. Zijn pleegouders geven aan dat hij een intelligente jongen is, maar dat hij een hele moeilijke jeugd heeft gehad waarin hij als kind is mishandeld.

Zijn pleegouders weten dat hij in het verleden vaker in aanraking is gekomen met de politie. Ze proberen hem zo goed mogelijk te begeleiden. Het leek erop dat het de goede kant op ging.

Wat nu?

Wat vind jij dat er met Abdul moet gebeuren?

- Gevangenisstraf.

- Uit huis geplaatst worden.

- Taakstraf.

- Schadevergoeding.

- Iets anders.

Deze verwerkingsopdracht ligt in het verlengde van de eindopdracht waarin de leerlingen als rechter gaan spelen in een rechtszaak. 

Leg voordat je de stellingen laat zien ook aan leerlingen uit dat een straf soms ook nodig is. We proberen als maatschappij iemand zo goed mogelijk te helpen, maar iemand heeft wel iets ergs gedaan en de maatschappij moet ook veilig zijn. 

Hoe verloopt 

een rechtszaak?

Rechtszaak

rechter

Een rechter is iemand in de rechtbank die luistert naar de aanklager, eventuele getuigen en de verdediger.

De rechter doet vervolgens een uitspraak of de verdachte schuldig is of niet.

verdachte

De verdachte is iemand die van een misdrijf verdacht wordt. Een verdachte is onschuldig totdat bewezen is dat hij het heeft gedaan.

slachtoffer

Het slachtoffer is iemand die getroffen is. Het slachtoffer is bijvoorbeeld beroofd of mishandeld.

officier

De officier van justitie is de aanklager en degene die namens de overheid (het Openbaar Ministerie) een strafeis uitspreekt.

advocaat

Een advocaat verdedigt de verdachte. De advocaat kan ervoor zorgen dat de straf minder zwaar wordt of dat de verdachte helemaal geen straf krijgt.

Welke personen heb je allemaal in een rechtszaak en wat is hun rol? 

Bekijk ze hieronder.

Theorie 1

De Rechtszaak

Deel 2

De rechter

Als jij op de stoel van de rechter gaat zitten, wat zou jouw beslissing zijn?

- Vind je het bewezen dat de verdachte de strafbare feiten met mishandeling heeft gepleegd? 

- En zou hij dan 18 maanden gevangenisstraf moeten krijgen? 

- Of is een geldboete of een taakstraf voldoende? 

- En waarom ben je tot die beslissing gekomen?

6

Reactie van de Officier van justitie

Het verweer van dat de verdachte zichzelf verdedigde klopt natuurlijk niet, want het was de winkelbediende die deed wat hij moest doen, namelijk: de verdachte aanhouden. 

In zo’n situatie kan de verdachte geen beroep doen op zelfverdediging (noodweer).

5

De advocaat

De advocaat ontkent dat zijn cliënt betrokken was bij de beroving. ‘Hij was op dat tijdstip bij een vriend thuis. Daarom vind ik niet dat mijn cliënt een schadevergoeding aan de vrouw hoeft te betalen. Mijn cliënt geeft toe 2 diefstallen te hebben gepleegd, maar niet met zoveel geweld als aangegeven. Hij werd in een hoek gedreven door een winkelbediende met een stok in zijn hand. Om weg te komen, duwde mijn cliënt de winkelbediende.

Misschien dat mijn cliënt wat riep naar een winkelbediende en dat sommige mensen dat dreigend vonden, maar mijn cliënt deed dit alleen maar omdat juist hij zich bedreigd voelde.

Wat overblijft is dat mijn cliënt twee eenvoudige diefstallen heeft gepleegd. 

Ik verzoek de rechtbank om mijn cliënt vrij te spreken.

4

De griffier

De griffier schrijft alles op over de rechtszaak. 

Verdachte

Rechters

Advocaat

Officier van Justitie

Soorten rechters

Er zijn verschillende soorten rechters.

KANTONRECHTER

Behandelt een conflict tussen 2 partijen. 

POLITIERECHTER

Behandelt eenvoudige misdrijven met max. 1 jaar gevangenisstraf.

STRAFRECHTER

Behandelt ernstige misdrijven met strengere straffen.

KINDERRECHTER

Behandelt conflicten en strafzaken voor kinderen en jongeren tot 18 jaar. 

Kinderrechter

Kantonrechter / civiele rechter

Strafrechter

Politierechter

Behandelt conflicten tussen 2 partijen

Behandelt eenvoudige misdrijven met max. 1 jaar gevangenisstraf

Behandelt ernstige misdrijven met strengere straffen.

Behandelt conflicten en strafzaken voor kinderen en jongeren tot 18 jaar. 

Soorten straffen

Er zijn verschillende soorten straffen.

BOETE

- geldboete

- bedrag om de schade te herstellen. 

TAAKSTRAF 

- werkstraf

- leerstraf 

GEVANGENISSTRAF 

- van kort tot levenslang

- huisarrest met een elektronische band

- eventueel TBS

 JEUGDSTRAFFEN: 

- naar Halt

- werkstraf

- leerstraf

- jeugddetentie in een inrichting 

Een strafblad is eigenlijk een soort 'dossier' waarin staat dat iemand ernstig de wet heeft overtreden.

Dit kan gevolgen hebben, bijvoorbeeld:

• Problemen met bepaalde banen: Voor sommige banen mag je geen strafblad hebben, bijvoorbeeld als je met geld werkt of voor de overheid.
• Moeilijkheden met reizen: Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, laten je soms niet binnen als je een strafblad hebt.
• Invloed op bepaalde rechten: In sommige gevallen kan een strafblad invloed hebben op je rechten, zoals het recht om bepaalde vergunningen te krijgen. 

STRAFBLAD

Bureau Halt

Voor lichte misdrijven.

Voordeel: geen strafblad en geen gevangenisstraf

Taakstraf vaak direct te maken met je misdrijf.

Een rechtszaak

In deze eindopdracht volg je een rechtszaak. 

Jij moet uiteindelijk als rechter een beslissing maken. Vind je dat de verdachte straf moet krijgen of moet worden vrijgesproken? 

Volg de instructies op de volgende slides

Wat wordt je eindbeslissing? 

Wat wordt je eindbeslissing? 

Wat wordt je eindbeslissing? 

Aan de slag

Maak de opdrachten volgens je lesplanner.