H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H5: Tijd van Burgers en Stoommachines

Leg uit hoe de Belgische Revolutie (1830) een gevolg was van nationalisme

imperialisme/kolonialisme

• Je kunt beschrijven hoe de overzeese handelscontacten van Europeanen uitgroeiden tot een imperium.
  
• Je kunt de belangrijkste oorzaken van het modern imperialisme noemen.
  
• Je kunt een beschrijving geven van het bestuur en de economie in Brits-Indië.

Leerdoelen

Van handelspost naar imperium 

• 16e/17e eeuw: wereldeconomie ontstaat en koloniën worden gesticht 

            Midden-/Zuid Amerika: plantages, slavernij, bevolking verdreven
            Afrika/Azië: handelsposten aan de kust, binnenland bleef onbekend

• 19e eeuw: binnenlanden Afrika/Azië worden ook veroverd 

Economisch nut van koloniën

• Bevolking moet  produceren voor Europese markt

            koffie, katoen, tabak, etc.

• Europeanen halen grondstoffen uit de koloniën voor hun industrie 

            tin, aardolie, rubber, etc.

Modern Imperialisme

• = Periode van 1800 - 1940 
• Waarin Europese landen zoveel mogelijk koloniën veroveren
• Om een imperium (=wereldrijk) te vormen

Waarom was een groot imperium in de 19e eeuw voordelig voor een Europees land? Sleep naar het plaatje.

Europese fabriekseigenaren hadden eenvoudig toegang tot afzetmarkt en grondstoffen

Europese werkgevers konden goedkoop arbeiders uit de koloniën halen

Het Europese land kreeg betere wapens en snellere verbindingen

Het gaf Europeanen het gevoeldat zij tot een belangrijk land behoorden

Oorzaken modern imperialisme 1

1.  Een kolonie was economisch voordelig: 

        - grondstoffen voor de Europese fabrieken

        - koloniën waren goed afzetgebied

Technologische voorsprong

2. Door de industriële revolutie konden koloniën makkelijker veroverd en bestuurd worden

- Stoomboot & stoomtrein 

- Telegraaf

- Moderne wapens

Oorzaken modern imperialisme 2

3.  Nationalisme -> Een imperium zorgde voor macht en aanzien

Prestigestrijd: wie heeft het grootste en sterkste imperium. 

      

Oorzaken modern imperialisme 3

• Europeanen geloofden dat hun superioriteit biologisch was
• 'Witte Europeanen zou beter zijn dan andere huidskleuren'

Brits-Indië

India, Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh, Myanmar

± 250 miljoen mensen

Brits-Indië

• Werd bestuurd door een indirect bestuur

        Indiase vorsten moesten doen wat Britten opdroegen

• Belangrijk voor de Britse economie 

        Grondstoffen + afzetgebied voor Britse industrie

Brits-Indië

• Britten wilden van India een modern land maken
    Moderne infrastructuur
    Scholen om Indiase onderdanen 'op te voeden'

Brits-Indië had 250 miljoen inwoners. Waarom was dat belangrijk voor de Britse economie?

Welk politiek-bestuurlijk gevolg had dit grote aantal inwoners?

1. De Britten bouwden scholen om de bevolking te beschaven
2. De Britten konden niet alle gebieden van India besturen
3. De Britten maakten gebruik van de Indiase vorsten om dit grote aantal inwoners te besturen
4. De Britten hadden weinig te zeggen, want de Indiase vorsten waren feitelijk de baas

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’

‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’

‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’

‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’

‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen

‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’

Indirect bestuur

militarisme

restauratie

modern imperialisme

superioriteitsdenken

racisme

nationalisme

Kan je nu uitleggen wat nationalisme en imperialisme met elkaar te maken hebben?

Begrippen uit deze les

• Imperium
• Modern imperialisme
• Afzetgebied
• Superioriteitsdenken
• Racisme
• Indirect bestuur