NEPNIEUWS TMA - les 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat is dat precies? 

Wat staat ons te wachten?

• In de komende 8-10 lessen kom jij alles te weten over echt nieuws en nepnieuws 
• Zodra jij een pro bent, ben je klaar voor de meesterproef en gaan we ons eigen nepnieuws maken 

Lesdoel: aan het einde van deze les weet je precies wat onder de noemer 'nepnieuws' valt

Programma

• Wat is nepnieuws?                                           5 min. 
• Filmpje                                                                  10 min. 
• Ken je begrippen                                              10 min. 
• Speld.nl                                                                 10 min. 
• Tijd over: schrijf je eigen nepnieuws       10 min.

Nepnieuws...

Wat is dat dan precies? 

Wat is volgens jou nepnieuws?

Wie is er wel eens in getrapt?

Of had jij het al snel door? 

Er zijn vele vormen van nepnieuws...

Leg over 5 minuten uit wat je weet over de volgende twee onderwerpen. Belangrijk: zoek ook uit wat de reden is voor het verspreiden van deze vorm van onjuist nieuws. 

• rij 1: canard + Clickbait
• rij 2: desinformatie + parodie
• rij 3: propaganda + misinformatie

Expres geproduceerd nepnieuws wordt desinformatie genoemd

1. Juist
2. Onjuist

Nieuws dat
per ongeluk een fout bevat noemt men misinformatie.

1. Juist
2. Onjuist

Je hebt net twee begrippen onderzocht. Noteer je begrip en schrijf erachter of het om desinformatie of misinformatie gaat

Vorige week

• Nepnieuws

• Desinformatie

• Misinformatie

Deze week

• De Speld

• Zelf oefenen

• Deep fakes

Ga naar speld.nl 

en lees een aantal berichten...

Kies nu één nieuwsbericht uit die jij het leukste vindt.
Hoe weet je dat het om satire gaat?

Aan de slag

• Ga naar www.nu.nl en kies een nieuwsbericht uit 
• Kopieer en plak het bericht twee keer in een Google Docs 
• Schrijf boven één bericht: NU.NL 
• Schrijf boven het andere bericht: De Speld 
• Herschrijf het tweede nieuwsbericht zo, dat het prima geschikt zou zijn voor 'De Speld'

Inleveren via Classroom:
aimawsr

Deep fakes

https://www.tiktok.com/@fakeitorleaveit/video/7028456108008246533

Wat neem ik mee uit deze les?

Journalistiek

Het verzamelen van meestal nieuwe of actuele gegevens, ze bewerken en met enige regelmaat publiceren voor het publiek in het algemeen of voor bepaalde publieksgroepen.

Basisprincipe democratie:

4e macht: de journalistiek

1. regering

2. parlement 

3. rechtspraak 

5 functies:

1. Onderwerpen op de agenda zetten

2. Controleren of bedrijven/regeringen/etc. zich aan afspraken
     houden

3. Ruimte bieden voor discussie

4. Commentaar leveren op ontwikkelingen 
5. Informeren wat er gebeurt in de wereld 

5 functies:

1. Onderwerpen op de agenda zetten
2. Controleren of bedrijven/regeringen/etc. zich aan afspraken houden
3. Ruimte bieden voor discussie (lezersbrieven!)
4. Commentaar leveren op ontwikkelingen in de wereld
5. Informeren wat er gebeurt in de wereld (nieuws!)

Een bericht over een aanslag

Een artikel waarin de hoofdredacteur uitlegt waarom treinmedewerkers meer salaris moeten krijgen

Een ingezonden brief van een lezer waarin hij vertelt wat hij van een nieuwsbericht vindt

Een artikel dat naar buiten brengt dat een burgemeester wekelijks luxe uit eten gaat  op kosten van de gemeente 

Opdracht

1. Onderwerpen op de agenda zetten
2. Controleren of bedrijven/regeringen/etc. zich aan afspraken houden
3. Ruimte bieden voor discussie (lezersbrieven!)
4. Commentaar leveren op ontwikkelingen in de wereld
5. Informeren wat er gebeurt in de wereld (nieuws!)

Zoek in de kranten verschillende soorten berichten en artikelen en schrijf (het liefst met stift) op het bericht/artikel onder welke functie dit valt, door het corresponderende cijfer te gebruiken

Journalistiek

Het verzamelen van meestal nieuwe of actuele gegevens, ze bewerken en met enige regelmaat publiceren voor het publiek in het algemeen of voor bepaalde publieksgroepen.

Feit of mening?

Feiten --> je kunt controleren of het waar is

Meningen--> Wat iemand vindt 

Aan de slag

1. Zoek in de kranten minstens 3 voorbeelden van informerende artikelen (= feitelijk, zonder mening) 

2. Zoek in de kranten minstens 3 voorbeelden van opinieartikelen (= gebaseerd op een mening) 

Maak foto's van je bevindingen en zet ze in Classroom

Kan iemand een mening vinden die er in eerste instantie uit zag als een feit?

Journalistieke werkwijze

(1)De taak van de journalist is gericht op het informeren van het publiek en juist

gericht op het tegengaan van nepnieuws en desinformatie.

Journalisten checken bronnen, bieden context bij een nieuwsgebeurtenis, laten meerdere kanten van een verhaal zien, en maken onderscheid tussen feiten en meningen.

Om zo veel mogelijk waarheidsgetrouw en onafhankelijk te kunnen berichten is

hoe je dat doet belangrijk. Dat wordt de journalistieke werkwijze genoemd.

Journalistieke werkwijze

(2)Uitgangspunten voor de werkwijze van journalisten zijn in 1954 internationaal

vastgelegd in de Code van Bordeaux. 

Goede journalistiek laat zich controleren, ze laat zien welke bronnen er gebruikt worden en je weet bij een professioneel nieuwsmedium wie de afzender is. Daarnaast zijn de meeste nieuwstitels aangesloten bij de Raad voor de Journalistiek.

De Raad voor de Journalistiek is een orgaan waar klachten ingediend kunnen worden tegen nieuwstitels. De nieuwstitels zijn daarmee aanspreekbaar op hun journalistieke werk.

Journalistieke werkwijze

1. Controleer de informatie die je hebt gekregen

Zorg ervoor dat je zeker weet dat wat je laat zien of opschrijft waar is. Controleer je

informatie.

2. Gebruik meerdere bronnen

Om ervoor te zorgen dat je het hele verhaal goed weergeeft, is het belangrijk om meerdere

en verschillende bronnen te raadplegen.

3. Scheid feiten van meningen

Als een persoon zijn of haar mening uitspreekt, mag je dat als journalist niet als een feit naar

voren brengen. Je moet altijd verschil maken tussen feiten en meningen.

4. Pas hoor en wederhoor toe

Dit betekent dat je zowel voor- als tegenstanders de mogelijkheid geeft te reageren.

Journalistieke werkwijze

5. Vertel wie je bronnen zijn

Vertel waar je de informatie vandaan hebt en van wie, zodat je informatie controleerbaar is.

6. Bescherm je bronnen, indien nodig

Als je iemand hebt gesproken die gevaar loopt als zijn mening naar buiten komt bescherm je

hem of haar door de naam niet te noemen. Dit gebeurt vaak in onderzoeksjournalistiek.

7. Pleeg geen plagiaat

Plagiaat betekent teksten of beelden overnemen en doen alsof ze van jou zijn. Journalisten

nemen geen beelden of teksten over van anderen, tenzij het nadrukkelijk gevraagd is.

8. Maak gebruik van de 5W1H

Je informatie geeft antwoord op de belangrijkste vragen voor een gebeurtenis Wie, Wat,

Waar, Wanneer, Waarom en Hoe

Opdracht

Bronnen kunnen personen zijn zoals experts of getuigen. Maar een bron kan ook een document zijn of een organisatie.

Pak een nieuwstitel en onderstreep op een pagina zoveel mogelijk bronnen die worden genoemd.

Hoeveel bronverwijzingen heb je gevonden? 

Wat neem ik mee uit deze les?