3.3 Hoe is het geregeld?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

	Vak: Economie Hoofdstuk: 3.3 Hoe is het geregeld?
1.	Lesopening
2.	Lesdoel + Leergebiedoverstijgende doelen
3.	Mini-check + arrangementen
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je boek van economie en je schrift van economie. 

Laat je boek nog even dicht op tafel liggen. 

Huiswerkcontrole.

2. Lesdoel +Leergebiedoverstijgende doelen

Aan het eind van deze les:

-voor wie een cao geldt en wat erin geregeld is.

-hoe je met de gegeven informatie het nettoloon berekent.

-hoe in de wet het minimumloon geregeld is.

-wat in de Arbowet geregeld wordt.

-wat voor regels er in de Arbeidstijdenwet staan.

3. Instructie

We doen allemaal mee met de instructie. 

Introductie

Als je een baan krijgt, ga je ervan uit dat alles goed geregeld is. Maar houdt je werkgever zich wel aan alle regels en wetten? 

In deze paragraaf leer je waar je recht op hebt en hoe je door de wet wordt beschermd.

Bedrijfstak

• In veel bedrijven hebben werknemers en werkgevers samen afspraken gemaakt.
• Zulke afspraken gelden voor iedereen die gaat werken in bijvoorbeeld de horeca, de bouw, de gezondheidszorg en de detailhandel (winkels). 
• Zo’n groep gelijksoortige bedrijven noem je een bedrijfstak.

Bedrijfstak: Schilder

CAO

• Collectieve arbeidsovereenkomst. 
• Hierin staan de gezamenlijke afspraken over de arbeidsvoorwaarden van een bedrijfstak

CAO staat voor.....

1. Chocolade aardbei onderzoek
2. Collectieve arbeidsovereenkomst
3. Collectieve arbeidsonderzoek

Wat is een bedrijfstak?

1. Onderwijs
2. Zorg
3. Alle drie
4. Bouw

Brutoloon

• Het loon dat je met je werkgever hebt afgesproken en waarop nog niets is ingehouden.
• Bijvoorbeeld dat je per maand een bedrag van € 1.950,=

Brutoloon

• Het loon dat je met je werkgever hebt afgesproken en waarop nog niets is ingehouden.
• Bijvoorbeeld:             € 1.950,=

Inhoudingen:

• De werkgever moet een deel van het brutoloon betalen aan de overheid. 
• De overheid gebruikt dit geld bijvoorbeeld weer voor de aanleg van wegen en uitkeringen aan werklozen.
• Bijvoorbeeld: € 230,=

Nettoloon

• Het loon dat je ontvangt en waar de inhoudingen al van afgehaald zijn.
• Formule:                                                                  Bruto loon - inhoudingen = Nettoloon
• Bijvoorbeeld € 1.950 - € 230,= = € 1.720,=
• Dit is het bedrag dat je op je bankrekening krijgt.

Brutoloon: 3450
Nettoloon: 2674.
Wat zijn nu de inhoudingen?

1. 6.124
2. -776
3. 776
4. weet ik niet

Je brutoloon is 1700.
De inhoudingen zijn 200.
Wat is je nettoloon?

1. 1.900
2. 1.500
3. -1.500

Wat moet je minstens verdienen?

• je recht op het wettelijk minimumloon. 
• dat is het brutoloon dat een werknemer van 21 jaar en ouder minstens moet verdienen.

Minimum jeugdloon

• ben je tussen de 15 en 21 jaar bent, geldt het minimumjeugdloon. 
• bij elke leeftijd is dat een percentage van het minimumloon. Hoe jonger, hoe lager het minimumjeugdloon is.

Het minimumjeugdloon geldt vanaf...jaar

1. 14
2. 15
3. 20
4. 21

Het minimumloon geldt vanaf...jaar

1. 15
2. 16
3. 20
4. 21

Wetten die jou beschermen

• Het is belangrijk dat je goed en veilig kunt werken.
• Daarom zijn er wetten die jou als werknemer beschermen.
• In de Arbowet (arbeidsomstandighedenwet) staan regels voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. 

Wat zou er in de Arbowet kunnen staan over eisen op school?
Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

1. Voldoende ventilatie in de klas
2. Er moet voor docenten voldoende pauzes zijn
3. De nooduitgangen van de school duidelijk aanwezig zijn
4. Docenten moeten buiten pauze houden

Werken en rusten

• Vroeger werkten jongeren soms wel 14 uur per dag. 
• Omdat te lang achterelkaar werken niet goed is, beschermt de overheid werknemers ook tegen te lange werktijden.

Arbeidstijdenwet

• In de Arbeidstijdenwet staan regels voor werk- en rusttijden. 
• Ook staat daarin hoeveel rust iemand minimaal nodig heeft. 
• Voor jongeren gelden speciale regels.     1.  niet werken tussen 23.00 - 06:00 uur   2. en recht op een half uur pauze bij een werktijd langer dan 4,5 uur.

Hoe bereken je het uurloon?

• Vaak weet je het brutoloon per maand. In een maand zitten meestal meer dan 4 weken !!!!!
• Daarom moet je eerst je jaarloon uitrekenen door je maandloon met 12 te vermenigvuldigen (er zitten 12 maanden in een jaar). 
• Daarna bereken je je weekloon door je jaarloon door 52 te delen (er zitten 52 weken in een jaar). 
• Tot slot deel je je weekloon door je gewerkte uren per week om je uurloon te berekenen.

5. Begeleid inoefenen

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig paragraaf 3.3 (alle opdrachten)

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na en verbeter je.

Daarna maak je de rekenopgaven 'nettoloon berekenen'. Opdracht 1 t/m 4.

7. Evaluatie

Hoe ging de les?

Zijn er nog opdrachten waar je moeite mee hebt?

- weet je voor wie een cao geldt en wat erin geregeld is?

- weet je hoe je met de gegeven informatie het nettoloon berekent?

- weet je hoe in de wet het minimumloon geregeld is?

- weet je wat in de Arbowet geregeld wordt?

- weet je wat voor regels er in de Arbeidstijdenwet staan?

- weet je hoe je loon kunt berekenen?

Huiswerk

Huiswerk:

Volgende les                                

3.3 opdracht 27 t/m 41