09. Thema 5.5 Geschiedenis van het leven op aarde (1) 15-5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Thema 5:

Erfelijkheid en evolutie

BK Basisstof 4 / KGT Basisstof 5: 

Geschiedenis van het leven op aarde

Maken Thema 1:

Vandaag

Uitleg § 5.4 

Aan de slag § 5.4

Niet af? Huiswerk

Uitleg § 5.5

Aan de slag § 5.5

Niet af? Huiswerk

BK

KGT

Doel: 

• Je kunt beschrijven hoe fossielen zijn ontstaan
• Je kunt een geologische tijdschaal aflezen.
  
• Je kunt benoemen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Begrippen Geschiedenis van het leven op aarde

fossielen                                  versteende overblijfselen van organismen, of                                                                                                           afdrukken van organismen in gesteenten

geologische tijdschaal      overzicht waarin de tijd sinds het ontstaan van de                                                                                                 aarde is weergegeven

verwantschap                       het hebben van een gemeenschappelijke                                                                                                                   voorouder

Wetenschappers hebben onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het leven op aarde.

Geologie = de leer van de aarde

Geologische tijdschaal = een overzicht waarin de tijd sinds het ontstaan van de aarde is weergegeven

De geschiedenis van het leven op aarde is verdeeld in tijdperken. Een tijdperk bestaat uit meerdere perioden.

Na leven in het water: OOK LEVEN OP HET LAND

- 4600 miljoen jaar geleden: ontstaan aarde, nog geen leven mogelijk

- 3800 miljoen jaar geleden: eerste eencellige levensvormen (in water)

- 3300 miljoen jaar geleden: fotosynthese

- 1600 miljoen jaar geleden: eerste meercelligen

- 450 miljoen jaar geleden: eerste landdieren

- 251 miljoen jaar geleden: bloeitijd reptielen. 

 Sauriërs en eerste zoogdieren ontstonden

Tijdbalk leven op aarde

Geen leven mogelijk, de temperatuur was veel te hoog.

Eerste eenvoudige levensvormen in het water, de lucht bevatte nog geen zuurstof.

Eerste eencellige organismen die fotosynthese konden laten plaatsvinden ontstaan. Er ontstaat meer zuurstof in het water én in de lucht!

Ongeveer 700 miljoen jar geleden ontstonden de eerste dieren.

De mensachtigen ontstaan ongeveer 3 miljoen jaar geleden.t 

Big Bang Theory

65 miljoen jaar geleden stierven de sauriërs in korte tijd uit. De oorzaak hiervan was waarschijnlijk een klimaatverandering. Een groot rotsblok sloeg vanuit de ruimte in op de aarde. Dat gaf een enorme explosie, gevolgd door grote bosbranden. Hierna hebben jarenlang zwarte

wolken van stof en roet boven de aarde gehangen. Vermoedelijk hebben deze wolken zo veel zonlicht tegengehouden dat de aarde erg donker en koud werd. De sauriërs hebben deze klimaatverandering niet overleefd, de zoogdieren en vogels wel. 

Ongeveer 3 miljoen jaar geleden ontstonden de eerste 

mensachtigen. Alle mensen die nu leven, stammen af van 

een gemeenscahppelijke voorouder die 300 000 jaar geleden 

leefde in Afrika.

Gemeenschappelijke voorouder (verwantschap)

Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap. Hoe meer het DNA van soorten overeenkomt, hoe meer deze soorten aan elkaar verwant zijn. 

Maken Thema 1:

Samenvatting lesdoelen

BK

KGT

Maken Thema 1:

Huiswerk

Maken § 5.4: 1-6, 8 en 9+

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4 + 5.6 (dus 5.5 niet!)

Maken § 5.5: 1-9

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4 + 5.5

BK

KGT

Nog meer info en/of oefenen

De tijdschaal in 24 uur

Omdat miljoen jaar moeilijk voor te stellen is, laat staan een miljard, heb ik alles in verhouding naar 24 uur omgezet.

Dan krijg je een idee hoe oud alles is.

00:00

Het begin van de aarde

Geen leven mogelijk door de enorme warmte.

04:00 ( 3,5 miljard jaar terug)

eerste vormen van leven ontstaan.

de oerbacterien. deze bestaan uit maar 1 cel

deze gaan langzaam een beetje zuurstof maken

13:00 (1,8 miljard jaar terug)

De eerste Meercellige dingen onstaan

dit zijn nog steeds geen planten, dieren of schimmels.

20:30 ( 635 miljoen jaar terug)

Nu pas ontstaan de eerste planten. deze zitten alleen in de zee. op het land leeft nog niks.

vanaf nu gaat evolutie snel

20:50 ( 540 miljoen jaar terug )

de eerste dieren in de zee ontstaan.

dit zijn kwallen, dingen visachtigen en trilobieten (plaatje)

21:57 (450 miljoen jaar terug)

planten gaan het land op. dit zijn de eerste organismen op land. dieren komen snel hierna (denk aan 22:00)

22:30(320 miljoen jaar terug)

de hele aarde zit nu vol met planten, bomen en dieren

de reptielen beginnen langzaam de aarde over te nemen.

dit worden de Dinosaurussen

23:40(65 miljoen jaar terug)

dinosaurussen sterven uit.

nu komen de zoogdieren op.

23:50(33 miljoen jaar terug)

apen ontstaan

23:59 (1 miljoen jaar terug)

de mens onstaat