BS 14.7: De lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 14.7: De lever en de nieren

Planning

1. Terugblik BS 14.6
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 14.7
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Herhaling BS 14.6

1. Hoe ademen zoogdieren, vogels en reptielen?
2. Hoe ademen amfibieën?
3. Hoe ademen insecten?
4. Hoe ademen vissen?

Leerdoelen

• Je kunt de functies van de lever noemen.
• Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Welk nummer is de lever?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 9

Anatomie

• Rechtsboven in de buikholte tegen middenrif aan
  
• 1,5 kilo
  
• Per minuut 1,5 liter bloed de lever in
  
• Kan zichzelf regenereren
  

Functie lever

1. Glucosegehalte van het bloed constant houden
   
2. Voedingsstoffen bewerken
   
3. Gal produceren
   
4. Afvalstoffen en gifstoffen afbreken
   
5. Overtollige eiwitten afbreken

Glucosegehalte

Hoog glucose gehalte van het bloed:

• Glucose --> glycogeen (door insuline)
• Glycogeen wordt opgeslagen in de lever
  

Laag glucose gehalte van het bloed:

• Glycogeen --> glucose (door glucagon)
• Glucose wordt opgenomen in het bloed

Bewerking voedingsstoffen:

• Uit eiwitten vanuit voedsel maakt de lever fibrinogeen
  
• Fibrinogeen is een plasma eiwit: nodig bij bloedstolling (thema 13)

Via welke ader komen de voedingsstoffen (opgenomen vanuit de darmen) in de lever terecht?

Produceert gal:

• Lever maakt gal
  
• Wordt opgeslagen in de galblaas
  
• Wordt via de galbuis afgevoerd naar de twaalfvingerige darm
  
• Gal emulgeert vetten (grote vetdruppels worden verdeeld in kleine vetdruppels) 

Afvalstoffen en gifstoffen afbreken:

• Bij de afbraak van overtollige eiwitten ontstaat ureum (giftig)
  
• Ureum wordt door de nieren uitgescheiden
• Gifstoffen zoals alcohol, drugs en medicijnen worden onwerkzaam gemaakt en worden uitgescheiden door de nieren

Hepatitis:

Ontsteking van de lever door hepatitis virus

Hepatitis B:

• Overgebracht door bloed, sperma, vocht uit de vagina
  
• Verschijnselen zijn eerst mild, later leverkanker of afsterven levercellen
  

Nieren

Ligging: bovenin de buikholte achter de lever en de maag

Functie: uitscheiding van overtollig water, afvalstoffen, ureum en schadelijke stoffen

 

Wat is het verschil tussen de urineleider en de urinebuis?

Onderdelen

• Urineleider: afvoer van urine naar urineblaas
• Urineblaas: tijdelijke opslag urine
  
• Urinebuis: afvoer van urine naar buiten
  

Onderdelen

• Nierschors en niermerg: vorming van urine
• Nierbekken: verzamelen urine
  

Onderdelen

• Nierslagader: zuurstofrijkbloed maar wel met afvalstoffen (zoals ureum) stroomt naar de nieren
• Nierader: gezuiverde bloed gaat weg

Samenstelling urine

Is wisselend: afhankelijk van de hoeveelheden van de stoffen in het inwendige milieu

Geen bacteriën: urine is steriel
 

Opdrachten maken

Maak BS 14.7: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Wat hebben we geleerd?

1. Noem 5 functies van de lever en leg ze kort uit.
2. Hoe heet het virus die ontsteking aan de lever veroorzaakt?
3. Uit welke drie onderdelen bestaat een nier?
4. Welke buis loopt er van de nieren naar de blaas?
5. Welke buis loopt er van de blaas naar buiten?