Les 11- herhaling leerjaar 1 + wederkerend werkwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Les 11- herhaling leerjaar 1 + Grammatica §3 wederkerende werkwoorden

Goedemiddag 2Vd

Pak je spullen alvast (boek/Nieuw Nederlands/pen+schrift) en ga lezen in je leesboek

Wat gaan we doen vandaag?

• 10 min lezen
• wat weet je nog?
• uitleg wederkerend werkwoord
• zelfstandig werken

Zinsdelen - hoe vind je ze?

persoonsvorm

gezegde 

-werkwoordelijk gezegde

- naamwoordelijk gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Bekijk de zinsdelen hiernaast. Weet je nog hoe je ze vindt?

Zinsdelen

persoonsvorm -> verander de zin van tijd

gezegde

-werkwoordelijk gezegde -> alle werkwoorden in een zin (doen ww)

- naamwoordelijk gezegde -> naamwoordelijk deel + alle werkwoorden (zijn ww)

onderwerp -> Wie of wat + gezegde

lijdend voorwerp -> Wie of wat + gezegde+ onderwerp

meewerkend voorwerp -> Aan wie of wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

bijwoordelijke bepaling -> Rest, geeft vaak antwoord op: waarom, hoe, wanneer, waarheen etc.

Gezegde + lijdend voorwerp

Het koor zingt een mooi lied

PV:

Gezegde (PV+ alle werkwoorden):

Onderwerp (wie/wat + gezegde:

Lijdend voorwerp Wie/wat + onderwerp+ gezegde: 

Gezegde + lijdend voorwerp

Het koor zingt een mooi lied

PV: zingt

Gezegde (PV+ alle werkwoorden): zingt

Onderwerp: het koor

Lijdend voorwerp: een mooi lied

Gezegde + lijdend voorwerp

Maaike heeft de bloemen aan haar vader gegeven.

PV: 

Gezegde (PV+ alle werkwoorden): 

Onderwerp: 

Lijdend voorwerp: 

Gezegde + lijdend voorwerp

Maaike heeft de bloemen aan haar vader gegeven.

PV: heeft

Gezegde (PV+ alle werkwoorden): heeft gegeven

Onderwerp: Maaike

Lijdend voorwerp: de bloemen

1. Lianne bemoeit zich altijd met de ruzies van anderen.
2. Lianne bemoeit haar zus altijd met de ruzies van anderen.
3. Kleedt meneer Haaksma zich extra netjes aan op zondagmorgen?
4. Kleedt meneer Haaksma zijn kinderen extra netjes aan op zondagmorgen?

Welke zin is geen correct Nederlands?

1. Lianne bemoeit zich altijd met de ruzies van anderen.
2. Lianne bemoeit haar zus altijd met de ruzies van anderen.
3. Kleedt meneer Haaksma zich extra netjes aan op zondagmorgen?
4. Kleedt meneer Haaksma zijn kinderen extra netjes aan op zondagmorgen?

Welke zin is geen correct Nederlands?

1. Lianne bemoeit zich altijd met de ruzies van anderen.
2. Lianne bemoeit haar zus altijd met de ruzies van anderen.
3. Kleedt meneer Haaksma zich extra netjes aan op zondagmorgen?
4. Kleedt meneer Haaksma zijn kinderen extra netjes aan op zondagmorgen?

Leerdoelen

Je kan/weet

het werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp vinden in zinnen met wederkerende werkwoorden.

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

1: Ik schaam me.

2: Hij ergert zich.

3: Zij wast zich.

4: Je bezeert je.

5: Ik bemoei me met jouw zaken.

6: Zij vragen zich af wat jij hier doet.

7: Wij spannen ons erg in.

8: Zij vergist zich nooit.

9: Hij heeft zich gestoten.

10: Ik heb me verbrand.

Wat valt op?

Grammatica zinsdelen

Er zijn twee soorten wederkerende werkwoorden.

Verplicht wederkerend werkwoord

Hoort bij een wederkerend voornaamwoord (me, je, zich, ons)

Het wederkerend vnw hoort hier bij het WG: vergiste zich, realiseer me, bemoeit zich  

Gaat om iets wat je alleen zélf kunt doen.

Toevallig wederkerend werkwoord

Hoort niet altijd bij een wederkerend vnw, het is iets wat je ook voor een ander kunt doen. 

Het wederkerend vnw hoort hier bij het LV: heb jij je vermaakt?

Verplicht wederkerend werkwoord

Ik vergis me wel eens.

Je kunt een ander niet vergissen, alleen jezelf. Daarom noem je dit een verplicht wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (me).

Dit hoort bij het wg: vergis me

Toevallig wederkerend werkwoord

Heb jij je gisteravond vermaakt op Leanders feestje?

Je kunt jezelf vermaken, maar ook een ander.
Daarom noem je dit een toevallig wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (je).

Dit hoort bij het LV: je 
(WG = heb vermaakt)

Toevallig wederkerend werkwoord

Bij toevallig wederkerend werkwoorden 

hoort niet altijd een voornaamwoord.

Voor een wederkerend voornaamwoord kun je
een ander persoon invullen of 'zelf' eraan vastplakken:
Heb jij je(zelf) vermaakt. Zij hebben zich(zelf) misdragen.

Het wederkerend werkwoord, hoort bij het lv: je / zich

Kortom...

1. Kijk of je een ander persoon of "zelf" toe kan voegen aan het wederkerend vnw.
2. Ja? Heb je te maken met een toevallig wederkerend werkwoord dan lv.
   
3. Nee? dan een verplicht wederkerend werkwoord dan wg

Zelf oefenen

Cursus 5 Grammatica §1 ZD herhaling leerjaar 1

+ § 3 wederkerende werkwoorden

Wat: Maak maak opdracht 1+2 van Grammatica §3 p. 210. Klaar? Ga verder met § 1 opdracht 2 t/m 8.

Hoe:  Individueel, in je schrift voor §3 en op je laptop voor § 1.

Hulp: Theorie uit je boek, docent.

Tijd: 15 min.

Uitkomst: Geoefend met het het wederkerende werkwoord en de zinsdelen.

Klaar?

Lezen in je leesboek

of ander huiswerk

Fijne dag!