2VH weektaak 51, Grammatica H5 deel 2

• Middelbare school

deel 2 van weektaak 51

We gaan verder met taalkundig ontleden en het hebben over werkwoorden en werkwoordsvormen. Een werkwoord zegt iets over wat je doet. Het vertelt wat er gebeurt. Je kunt werkwoorden vervoegen, zodat er verschillende vormen van het werkwoord ontstaan. Aan een werkwoord kun je ook zien in welke tijd de zin staat.

Werkwoordspelling

Nederlands
werkwoordspelling

werkwoordsvorm benoemen

soorten werkwoorden

Er zijn drie soorten werkwoorden:

1. zelfstandige werkwoorden
2. hulpwerkwoorden
3. koppelwerkwoorden (deze behandelen we later)

zelfstandige en hulpwerkwoorden

Zelfstandige werkwoorden kunnen in een zin op zichzelf staan, maar je kunt ze niet weglaten. 

Hulpwerkwoorden heb je nodig wanneer je de zin in een bepaalde vorm en tijd zet. Ze kunnen in een zin niet op zichzelf staan, dus ze hebben altijd een zelfstandig werkwoord nodig.

Als er meer werkwoorden in de zin staan, is er maar één het zelfstandig werkwoord. De rest is hulpwerkwoord.

hoe herken je werkwoordsvormen

Werkwoordsvormen geven aan over welke persoon het gaat (ik, jij, hij enzovoort) en ze geven de tijd van de zin aan.

We hebben ook nog andere werkwoordsvormen:

• het hele werkwoord of infinitief   (bellen)
• het voltooid deelwoord                    (gebeld)
• het onvoltooid deelwoord              (bellend(e))

de tijden van de werkwoordsvormen

• onvoltooid tegenwoordige tijd (ott)    ik bel
• onvoltooid verleden tijd (ovt)                 ik belde
• voltooid tegenwoordige tijd (vtt)          ik heb gebeld
• voltooid verleden tijd (vvt)                       ik had gebeld

nog meer tijden

• onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (ottt)     ik zal bellen
• onvoltooid verleden toekomende tijd  (ovtt)                 ik zou bellen
• voltooid tegenwoordige toekomende tijd (vttt)  ik zal hebben gebeld           
• voltooid verleden toekomende tijd (vvtt)               ik zou hebben gebeld

bedrijvende en lijdende vorm

Zinnen hebben twee vormen: de bedrijvende en de lijdende vorm. 

In de bedrijvende vorm doet het onderwerp iets in de zin; het onderwerp is bedrijvig. 

In de lijdende vorm ondergaat het onderwerp iets; het onderwerp lijdt. 

De wijs

Werkwoordsvormen geven 'de wijs' aan, wat betekent dat er

• een feit wordt gegeven (aantonende wijs) 
• een gebod of bevel wordt gegeven (gebiedende wijs)
• een wens wordt aangetoond (aanvoegende wijs)                      

Theorie (werkwoordsvormen)

De werkwoordsvorm is pv (persoonsvorm) --> goed opletten met d's en t's!

pvtt (tegenwoordige tijd) enkelvoud: altijd +t  --> jij loopt --> dus ook: jij vindt

                                                                                                --> hij/zij/het/u loopt 

                                                                                                --> dus ook: hij/zij/het/u vindt

         behalve: 1. onderwerp = ik                           --> ik loop    --> dus ook: vind ik

                            2. onderwerp = jij + dit staat                                                                                                         achter de persoonsvorm          --> loop jij    --> dus ook: vind ik

Theorie (werkwoordsvormen)

De werkwoordsvorm is pv (persoonsvorm) --> goed opletten met d's en t's!

Tip: Hoor je niet of een ww-vorm op een t eindigt 

                       [bij werkwoorden eindigend op een d: vinden, bieden, raden etc.]

        vervang de ww-vorm dan in het ww lopen. 

        Hoor je dan een t op het eind, dan schrijf je die ook!

                                        - Hij wordt morgen zestien en zij wordt morgen zeventien.

                                        - Hij loopt morgen zestien en zij loopt morgen zeventien.

[Vinden] jij ook dat we te veel huiswerk krijgen?

1. vind
2. vindt

Dus: wat is de basisvraag voor een juiste werkwoordspelling?