CKV: Dimensies les 2: Kunsttentoonstelling -Schoonheid & Lelijkheid

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Mooi of Lelijk?

Culturele Kunstzinnige Vorming

Leerdoel

Aan het einde van deze les weet je wat "Provocerende Kunst" is, hoe deze binnen de dimensie "Schoonheid en Lelijkheid" past en kun je de kunstdiscipline 'beeldende kunst' onderzoeken en bespreken aan de hand van deze dimensie.

Wat is Beeldende Kunst?

Dit is een vorm van kunst waarbij het beeldende (de afbeelding) voorop staat, dit kan zowel ruimtelijk (3D) als op het platte vlak (2D) zijn. 

We rekenen de volgende vormen tot de Beeldende Kunst:

Beeldhouwkunst; Schilderkunst; Fotografie; Film; Grafiek/ Prentkunst; Textielkunst.

Mooi of lelijk?

Jeff Koons, ‘Balloon dog (orange)’ dat in 2013 voor 58 miljoen dollar onder de hamer ging - bij Christie’s. Het duurste kunstwerk van een nog levende kunstenaar. ruim 3½ × 1 × 3 meter (l×b×h) 

Mooi of lelijk?

In 2004 verkreeg Tinkebell landelijke bekendheid met een handtas die zij gemaakt had van het bont van haar eigen kat. Zij gaf daarbij aan het dier zelf gedood te hebben, door het de nek te breken en te villen. Doel van dit werk was de vraag op te roepen waarom het wel maatschappelijk geaccepteerd is productiedieren als koeien en varkens te doden voor consumptie, maar een huisdier niet. De twee jaar oude kat was volgens Tinkebell gedeprimeerd.

Schoonheid

Aangenaam om naar te kijken

Lelijkheid

Ervaren als afstotelijk of onaantrekkelijk

Mooi of Lelijk?

De dimensie Schoonheid & Lelijkheid is een manier om naar kunst te kijken. Ons beeld over mooi en lelijk is continu in beweging. Tot in de 19de eeuw creëerden kunstenaars hoofdzakelijk in opdracht, naar de smaak van het brede publiek.

In de 19de eeuw verandert deze traditie en gaan kunstenaars op zoek naar nieuwe manieren om hun kunst vorm te geven.

Moet kunst altijd mooi zijn? Of gaat het ook om andere dingen?

Bekijk het filmpje op de volgende pagina.

Moet kunst altijd mooi zijn? Of gaat het ook om andere dingen? Leg uit!

Beschrijf welk kunstwerk, welke film, welke theater- of dansvoorstelling je hebt gezien die je mooi vond of juist lelijk.
Wat vond je lelijk/mooi en waarom?

In de 19e eeuw gingen kunstenaars op zoek naar andere manieren om hun kunst vorm te geven. Ze deden dit door....

1. alledaagse taferelen te schilderen
2. te maken wat het publiek mooi vond
3. werk in opdracht te maken
4. niet meer te voldoen aan de heersende smaak

Provocative Art

My dearest cat Pinkeltje- 2004

"My dearest cat Pinkeltje couldn't be left home alone. But I needed to go out often. Which made her depressed. I did the best I could to help and strangled her. I made a beautiful bag out of her skin. She can always be with me now."

Discipline

Beeldende kunst

Mode

Na het citaat van de vorige dia kan deze tas nog getoond worden. In de volgende dia ga je er kunstbeschouwelijk met de leerlingen op in. Dit kan door een gesprek of door bijvoorbeeld een woordweb. Deze staat in de Lesson up, maar moet nog worden geactiveerd d.m.v. het oogje.

Wat zie je?

Wat roept het bij jou op?

Wat zou de kunstenaar hiermee bedoelen?

Wat vraag jij je af bij dit kunstwerk?

Drie van de vier vragen zijn gebaseerd op de techniek van See, think, wonder van Visible Thinking.

Voor meer informatie hierover: 

https://thinkingmuseum.com/2020/01/01/see-think-wonder-visible-thinking/ 

KUNSTANALYSE

VORM

HOE is het gemaakt?

Kleuren, lijnen, vormen, compositie, licht/donker (beeldend)

Instrumenten, tempo, klankkleur (muziek)

Standpunt, montage, beweging, decor (film)

lichaam, spel, mise-en-scène, speelstijl (drama)
Materiaal, techniek, kleuren, lijnen, vormen (architectuur)

HET WAARNEEMBARE (WAT ZIE JE?)

INHOUD

WAT is gemaakt?

Kan je er een verhaal in zien of is het abstract? En dan nog: zit er een idee of visie achter?

VOORSTELLING -  BOODSCHAP

BETEKENIS

WAAROM is het gemaakt?

Wat is het doel van het kunstwerk? Is het voor decoratie of amusement, drukt het bepaalde gevoelens uit, is het symbolisch of religieus? Wat wil de kunstenaar bereiken?

HET DOEL

My dearest cat Pinkeltje- 2004

"My dearest cat Pinkeltje couldn't be left home alone. But I needed to go out often. Which made her depressed. I did the best I could to help and strangled her. I made a beautiful bag out of her skin. She can always be with me now."

Vorm - Inhoud - Betekenis

Wat wil kunstenares Tinkebell met haar werk bereiken?

1. Mensen shockeren
2. Hetgeen wij als 'normaal' zien bediscussiëren
3. Herdefiniëren wat kunst is
4. Herdefiniëren wat mooi is

Wat is hier te zien?

Overleg in tweetallen (niet viertallen), 1 minuut

Tinkebell- Save the pets (2008)

Kunstenares Tinkebell wil hetgeen wij als 'normaal' zien bediscussiëren, ze doet dit door haar werk uit te vergroten of in een andere context te plaatsen. Leg a.d.h.v. het werk "Save the Pets" uit waarom deze methode ons wel aan het denken zet.
Overleg met elkaar (zachtjes!) en typ dan 1 antwoord per groepje (max. 4)

Wat wil Tinkebell duidelijk maken met haar kunstwerken?

1. Ze wil je op een andere manier naar de wereld laten kijken
2. Ze wil de wereld redden
3. Ze wil een statement maken
4. Ze wil aandacht vragen voor dierenleed

En qua bedreigingen kan het heel ver gaan, legt de kunstenares uit. “In mijn geval zijn er dus heel, heel veel bedreigingen en heel veel vormen geweest. Zo was er een aantal jaar geleden een groep twintigers uit Italië die speciaal naar Amsterdam zijn gekomen om in de hele stad posters op te hangen waarop mijn foto stond met teksten als: you will die en aanverwanten. Ze hebben foto’s gemaakt van het ophangen van die posters, die hebben ze op sociale media gezet en mij daarin getagd zodat ik dat echt kon zien en ze zijn weer vertrokken. En de politie kon niets doen want dit is geen bedreiging. Het is hooguit wildplakken.”

De keerzijde van provocerende kunst 

1. Welk effect heeft het werk van Tinkebell op jou?
2. Leg uit waarom jij dit wel of juist niet mooi vindt?
3. Past het werk van Tinkebell ook binnen de dimensie "Feit en Fictie"?
4. En binnen "Herkenning en vervreemding"?

Florentijn Hofman

Beeldend kunstenaar Florentijn Hofman verovert met zijn gigantische, iconische en geestige beelden de wereld. Hij heeft veel succes bij publiek en opdrachtgever. Hij wil mensen met andere ogen laten kijken naar iets dat er altijd al was. Het gaat hem niet om de inhoud van zijn reusachtige beelden. Hij werkt altijd zo groot als hij kan, altijd in de publieke ruimte. Zijn kunst torent hoog boven omliggende gebouwen uit en neemt absurd veel plek in beslag. Zo creëert hij een beeld waar je als publiek niet om heen kan. Je moet er wel naar kijken. 

Bekijk het onderstaande filmpje vóór de volgende les!

https://vimeo.com/124907702

"Mijn werk is expliciet toegankelijk voor iedereen, ik wil het laten communiceren’’, zegt Hofman.

Hoe doet hij dat?

1. doordat iedereen goede herinneringen heeft aan een badeend
2. door de toegankelijke en herkenbare vormgeving

Leg uit waarom Hofman zou hebben gekozen voor de bijzondere afmetingen van zijn 'Rubber Duck' ?

Hoe komt het dat dit kunstwerk overal ter wereld met open armen is ontvangen?
Noem 2 redenen.

Meer inspiratie

De volgende slides/ filmpjes kun je thuis bekijken 

en gebruiken ter inspiratie voor de eindopdracht.

Deadline opdracht 3 "Kunsttentoonstelling":

NA de kerstvakantie: 1e week/les na kerstvakantie!

Bushokje

Joep van Lieshout- Omega 2009

Ai Weiwei

Ai Weiwei geeft met dit werk kritiek op zijn eigen cultuur en hoe deze met de geschiedenis omgaat. De vaas had niet alleen aanzienlijk financiële waarde, maar vooral ook symbolische en culturele waarde. 

 

De Han-dynastie 

(206 v.C.- 220 n.C.)

De grootste etnische groep in China worden Han-Chinezen genoemd als verwijzing naar deze periode. Door een iconisch object uit de Han-dynastie kapot te laten vallen en dit te verwerken tot kunst werpt hij een kritische blik op hoe en door wie culturele waarden worden gecreërd.

Ai Weiwei - Dropping a Han Dynasty Urn (1995)

In deze clip schildert Fresku zijn gezicht wit. Zwarte Nederlanders werden (en worden) veel minder gedraaid op de radio. Fresku spreekt in zijn clip over het laten varen van je waarden en cultuur, om maar op de radio te komen. Op het beeld maakt hij zichzelf langzaam wit: een sterk beeld wat heel duidelijk weergeeft wat er bedoeld wordt. 

Door het symbolisch wit schilderen van zijn gezicht gaat hij in op de 'stille wens' van de radiostations: verander jezelf compleet (a.k.a. verander eerst alles aan jezelf, wordt meer 'wit', dan maak je misschien een kans, etc.). Door overdrijving hiervan wordt deze schrijnende situatie nog harder belicht. 

Lil' Nas X is een aantal jaar terug uit de kast gekomen. Hij is hiermee één van de eerste rappers die openlijk homo is. In zijn clips windt hij er inmiddels geen doekjes meer omheen, wat resulteert in clips die gelijk zijn aan de erotische clips van andere rappers, met één verschil: in zijn clips dansen (naakte) mannen. 

Laat de leerlingen de clip zien en vraag ze de vraag in de volgende slide.

Er was veel commotie om deze videoclip. Waarom denk jij dat dat zo was?

Childish Gambino - This is America

Wat is er te zien in de clip?

Waarom is dit provocerende kunst? Wat wil Childish Gambino hier vertellen? Welk effect wil hij bij de kijker bereiken?

Laat leerlingen de clip 1x zien, terwijl ze zoveel mogelijk opschrijven in een schrift. 

Als je de tijd hebt: doe het twee keer en laat ze de tweede keer 10 nieuwe dingen opschrijven. Dat levert meer en betere observaties op. 

Als de woorden zijn opgeschreven, kan je in gesprek met de klas.

In deze clip worden veel heftige scenes getoond. Dit zijn echter dagelijkse zaken in de USA. Door het in een 'amusement'-hoesje te gieten, haalt Childish Gambino 'normaal' uit de context, waardoor het niet meer als normaal gezien wordt.

Childish Gambino past op een ludieke manier situaties die als normaal worden gezien in USA toe in zijn videoclip. Dit zorgt voor een gekke, surrealistische videoclip, waarbij hij de harde realiteit in een andere context plaatst.

www.ted.com

Marina Abramovic- TED Talk

Maarten Baas- Burning Red & Blue, Rietveld stoel veranderen.

Menselijk verlangen dingen te behouden is tegennatuurlijk. In de natuur verandert alles continu.

Leerdoel: behaald?

Aan het einde van deze les weet je wat "Provocative Art/ Provocerende kunst" is en kun je de kunstdiscipline 'beeldende kunst' onderzoeken en bespreken aan de hand van de dimensie "Schoonheid en Lelijkheid".

Opdracht 3 Kunsttentoonstelling

Jij bent de curator van je zelf uitgenodigde kunstenaars en gekozen  kunstwerken. Je schrijft een voorstel van jouw tentoonstelling van  kunstenaars op een zelfgekozen locatie.  

Hoofdvraag 

Wat is voor jou het idee van de tentoonstelling?  

Deelvragen 

Gebruik document kunst analyse, kunstbegrippen, vernoem dimensies  en pas toe op de gekozen kunstenaar en kunstwerken. 

- Welke dimensie is van toepassing? 

- Wat is de voorstelling? 

- Waar is het tentoongesteld?  

- Wat is het gebruikte materiaal/techniek? 

- Wat is de relevante achtergrondinformatie van de kunstenaar en het kunstwerk?

Opdracht (deel 2)

Opdracht 

Schrijf je tentoonstellingsopzet en laat je voorstel zien over jouw idee. 

Om kunst te begrijpen en te bekijken, spelen je gevoel, ervaring en  begrip van kunst een levendige rol. Maak een beschrijving van twee tot  drie kunstenaars en hun werk, dat mag ook één of twee werken zijn per  kunstenaar.  

Gebruik daarvoor minimaal één of twee dimensies per kunstenaar of  kunstwerk. Kun je ook een kunstenaar beschrijven die je zelf hebt ontdekt of gevonden? 

Laat afbeeldingen zien en beschrijf het werk volgens analyse modellen.  

Zie examen programma en presentatie dimensies en kunst en de  begrippenlijst dimensies. 

Autononoom 

Jij bent de curator van je zelf gekozen kunstenaars en kunstwerken. Het is jouw show.  

Artists and their artwork

A choice of artists: Banksy, Ai WeiWei, Tinkebell, Paul McCarthy, Wim Delvoye, Andy Warhol, Marlene Dumas, Pierre Manzoni, Maarten Baas, Jeff Koons, Paolo Cirio, Damien Hirst, Joep van Lieshout, Christien Meindertsma, Marcel Duchamp, Maurizio Cattalan, Renzo Martens, Vik Muniz, Grayson Perry, Von Hornsleth, Erwin Wurm, Kristian von Hornsleth, Marina Abramovic

Beoordelingscriteria

Beoordeling

Je wordt beoordeeld op het volgende:

- Duidelijke en heldere schrijfstijl.

- Kritische en analytische houding.

- Beschrijving van je ervaring en gevoel.

- Benoemen van 2 tot 3 kunstenaars.

- Vernoemen van de dimensies aan de hand van het kunstwerk en de

kunstenaar.

- Duidelijke en gedetailleerde reflectie van je ervaringen van visuele kunst.

- Verzorgde en nette lay-out.

- Originaliteit en eigenheid.

- Illustraties en afbeeldingen.

- Op tijd aanleveren. Op Google Classroom en in Drive!

- Open, nieuwsgierige, rebelse, actieve, artistieke, communicatieve,

samenwerkende leeftijdsgebonden werkhouding

Vragen? Alles helder?
Weet je hoe je aan de slag moet?