1.2 Machthebbers in Europa (Deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

1.2 Machthebbers in Europa (Deel 1)

§1.2 Machthebbers in Europa

Wat gaan we doen? 

1. Uitleg + aantekeningen 

2. Opdrachten uit het werkboek

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

- Hoe Nederland werd bestuurd.

- Hoe de Franse koning heel machtig werd

- Hoe de Engelse koning minder machtig werd

- Met welke landen Nederland in oorlog was.

Wat weet jij eigenlijk van koningen/koninginnen?

Het bestuur van de Republiek

• In 1588 ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: geen echte eenheid.
• Bestond uit 7 gewesten met elk een eigen bestuur.
  
• De bestuurders van de Republiek werden Regenten genoemd.
  --> Waren vaak rijke burgers

Het bestuur van de Republiek

• Elk gewest had dus zijn eigen bestuur.
• Eigen wetten
• Eigen rechtspraak
• Eigen belastigen
  

Het bestuur van de Republiek

• Samen overlegden de gewesten met elkaar in Den Haag over:
• buitenlandse politiek
• verdediging van de Republiek

Het bestuur van de Republiek

• De stadhouder was ook een belangrijk bestuurder.
• Opperbevelhebber leger & vloot.
• Prins van Oranje.

Willem van Oranje

Dan nu naar....

Frankrijk

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 

• Lodewijk XIV was een Franse koning met absolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)

Paleis van Versailles

Paleis van Versailles

Paleis van Versailles

Paleis het Loo (Nederland)

Paleis van Versailles

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) was de machtigste koning van de wereld
• Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door ministers.
• Zijn hele leven gevolgd, alles wat hij deed was belangrijk!

De Zonnekoning

• Een minister is iemand die deel uitmaakt van de regering en helpt het land te regeren   
• Zijn Ministers adviseren slechts. 

Dag van Lodewijk de 14e in Paleis Versailles:

De Zonnekoning

Het feestelijke ‘’lever’’ (opstaan) is de eerste staatshandeling van de dag. Zoals het hofritueel bepaalt, betreden zes verschillende groepen hovelingen (mensen aan het hof na elkaar zijn slaapkamer om het toneelstukje bij te wonen.

Het uitverkoren publiek, altijd tussen de dertig en veertig man, geniet het uitzonderlijke privilege de koning al ‘s ochtends vroeg te mogen aanschouwen. Direct na het opstaan laat Lodewijk zich zijn pruik aanreiken, want zonder pruik vertoont hij zich nooit in het openbaar. Lodewijks lijfartsen komen om zijn lichaam met doeken af te vegen. Van zijn kamenier ontvangt de koning een vochtige doek, waaraan hij zijn handen afveegt. Een andere dienaar reikt hem een Bijbel voor het ochtendgebed. Na het eerste gebed staat de koning op uit zijn bed en begint het langdurige proces van aankleden. Als de koning eenmaal is aangekleed, gaat hij een tweede gebed uit spreken. Gedurende het hele ''lever'', dat wel twee uur kan duren, heerst een eerbiedige stilte in de kamer. Niemand spreekt, dat staat het protocol niet toe.

Alleen Lodewijk verheft zijn stem, praat over ditjes en datjes, de jacht, het meest recente feest, of hij richt een vriendelijk woord tot de aanwezigen.

De Zonnekoning

Hij deelt ook opdrachten uit aan de huishouding. ‘Hier verdeelt hij zijn bevelen over het verloop van de dag, die zo gedetailleerd zijn dat men bijna tot op het kwartier weet wat de koning die dag doet. 

Hij bewijst over een stevige eetlust te bezitten: ‘Ik heb de koning vier borden verschillende soorten soep zien eten, een grote fazant, een patrijs, een groot bord sla, twee dikke plakken ham, geitenvlees bereid met knoflook en bouillon, een vol bord gebak en dan nog fruit en hardgekookte eieren,’ Zelfs een kleine maaltijd, bestaat al uit drie gangen en een overdadig nagerecht, want de koning eet niets liever dan soep en zoetigheid. Na het middagmaal wijdt Lodewijk XIV zich aan de staatsaangelegenheden De koning gaat rond middernacht naar bed. Net als het opstaan is ook het slapengaan een bizar toneelstukje met talloze toeschouwers waarbij de hoeder van de koninklijke bedpan (toilet) de rol van paradeleider lijkt te vervullen.’ De dag van de Zonnekoning eindigt uiteindelijk tegen 1.00 uur snachts. Aan de koninklijke voeten telt zijn kamerheer de uren. Hij blijft de hele nacht wakker om zijn koning om klokslag acht uur weer te kunnen wekken.

Begrippen uit deze les

• Regenten
• Stadhouder
• Tijd van regenten en vorsten
• Absolutisme
• Ministers

Huiswerk

1.2 Machthebbers in Europa
Blz. 10.
Vraag 1, 2, 3, 4.