2.1: De macht van de koning

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Vrijheid en gelijkheid in de 18e en 19e eeuw

Wat waren de belangrijkste idealen van de Verlichting?

1. Gehoorzaamheid en onderdanigheid
2. Vrijheid en gelijkheid
3. Traditie en conservatisme
4. Superioriteit en dominantie

In welk land verloor de koning zijn hoofd aan het einde van de 18e eeuw?

1. Engeland
2. Nederland
3. Spanje
4. Frankrijk

Tegen welk land onderneemde Napoleon zijn beroemde mislukte veldtocht?

1. Pruisen
2. Oostenrijk
3. Engeland
4. Rusland

Wie was de eerste koning van de Nederlanden?

1. Karel V
2. Lodewijk Napoleon
3. Napoleon Bonaparte
4. Willem van Oranje

In welk land ontstond de industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Nederland
4. Duitsland

2.1: De macht van de koning

Leerdoelen:

2A:Welke ideeën horen bij de Verlichting?

2B: Waarom kwam het Franse volk in opstand tegen zijn koning?

Foto: Bijeenkomst van filosofen in een Parijse 'salon'

Verlichting

• Nieuwe manier van denken
• Zelf logisch en kritisch denken over (maatschappelijke en politieke) vragen
• Grondrechten: Iedereen is gelijk en heeft dezelfde rechten

Rousseau en Montesquieu

• Beide verlichtingsfilosofen
• Rousseau: koning krijgt macht van het volk, hij moet er goed voor zorgen!
• Montesquieu: Verdelen van de macht, het moet niet in handen zijn van één persoon!

Enorme ongelijkheid

• Koning Lodewijk XVI mocht alles zelf beslissen; zijn wil was wet
• Absolutisme
• Leefde samen met de edelen en hoge geestelijkheid in grote welvaart
• Eerste en tweede stand; grootgrondbezitters, hoeven geen belasting te betalen

Kritiek op ongelijkheid

• Derde stand moest hard werken en alle belasting betalen
• Ze kregen er niks voor terug!
• Eerste en tweede stand leefde in extreme luxe

Problemen

• Hongerige bevolking door mislukte oogsten en armoede
• Lege schatkist duur vele oorlogen en dure levensstijl van de elite
• Oplossing koning: Vergadering bijeenroepen om met alle standen tot oplossing te komen 
• Staten-Generaal

Vergadering mislukt

• Drie standen bij elkaar in Versailles, Staten-Generaal
• Derde stand had geen inspraak, per stand stemmen
• Besluiten om de vergadering te verlaten

Volk komt in opstand

• Uitblijven verandering zorgt voor rellen en bestorming Bastille
  
• Begin opstand: 14 juli 1789
  
• Opstand voor vrijheid, gelijkheid (en einde aan honger en armoede)

De koning zal het niet eens zijn geweest met de ideeën van Montesquieu. Leg uit.

Wat is de reden dat de derde stand vond dat zij oneerlijk werden behandeld?

Waarom kon de derde stand niks voor elkaar krijgen tijdens de vergadering van de Staten-Generaal?

Benoem een verschil tussen de Staten-Generaal in Frankrijk en die van de Republiek.

Bekijk de afbeelding. Wie moeten de personen op de afbeelding voorstellen? Wat is de boodschap?

Wat was een kenmerk van het absolutisme in relatie tot de macht van de koning?

1. De koning had beperkte controle over het leger.
2. De koning deelde de macht met de adel.
3. De koning was ondergeschikt aan de kerk.
4. De koning had absolute macht over wetgeving en bestuur.

Wat was een belangrijk privilege van de eerste en tweede stand in Frankrijk tijdens het ancien regime?

1. Vrijstelling van belasting
2. Ze hoefden niet te werken
3. Gratis onderwijs
4. Recht op stemmen

Wat was een belangrijke reden voor de bijeenroeping van de Staten-Generaal?

1. Rechtbank hervormingen
2. Handelsovereenkomst
3. Buitenlandse oorlog
4. Belastinghervormingen

Wat was de belangrijkste politieke boodschap van de bestorming van de Bastille?

1. De koning moet meer macht krijgen
2. De geestelijkheid moet meer invloed hebben
3. Het volk eist meer politieke invloed
4. De adel moet privileges behouden