Staatsrecht les 4

• Staatsrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Staatsrecht

Les 4

Vandaag: Grondrechten!
Welke grondrechten ken je?

Grondrechten

Klassiek grondrecht	Sociaal grondrecht
art. 1-17 GW	art. 18-23 GW
beschermt tegen inmenging overheid	geeft een opdracht aan overheid om zaken te regelen
afdwingbaar bij de rechter	meestal niet afdwingbaar
vrijheids- en gelijkheidsrechten	economische, sociale en culturele rechten

Let op: soms is sociaal grondrecht wel afdwingbaar --> Urgenda vs de Staat

klassiek grondrecht

sociaal grondrecht

vrijheid van meningsuiting

gelijke behandeling

onaantastbaarheid van het lichaam

zorg voor onderwijs

bevorderen van de volksgezondheid

zorg voor sociale zekerheid

recht van betoging

vrijheid van godsdienst

zorg voor leefmilieu

zorg voor werkgelegenheid

Klassieke grondrechten

Hieronder een aantal grondrechten. Let op: vaak kunnen deze door andere wetten worden beperkt...

• art. 1 GW: recht op gelijke behandeling (in gelijke gevallen) en verbod van discriminatie
• art. 4 GW: kiesrecht (let op: vanaf 18 jaar, art. 54 GW)
• art. 5 GW: petitierecht (recht om een verzoek aan de overheid te doen, bijv. dierenwelzijn)
• art. 6 GW: vrijheid van Godsdienst (ook het laten zien hiervan d.m.v. kruisje, hoofddoek etc.)
• art. 7 GW: vrijheid van meningsuiting (ook in kranten, nieuwszenders ezv.) Geen censuur
• art. 9 GW: vrijheid van vergadering en betoging (bijv. tegen stikstofmaatregelen)
• art. 10-13 GW: recht op privacy, dus geen camera's in je huis, niemand mag in je telefoon kijken; recht op onaantastbaarheid lichaam; en de overheid moet uit je huis blijven;
• art. 15 GW: verbod van vrijheidsontneming

De burgemeester van Eindhoven wil een stikstofdemonstratie verbieden omdat hij het hier niet mee eens is.
De organisatie van de demonstratie spant een kort geding aan bij de rechter in Den Bosch.
Dat betekent dat het recht op demonstratie een:

1. klassiek grondrecht is.
2. sociaal grondrecht is.

Klassieke grondrechten kun je afdwingen bij de rechter.

1. Klopt
2. Klopt niet

Sociale grondrechten

Sociale grondrechten geven dus een opdracht aan de overheid. 

Daarom vaak in politieke debatten! 

Niet afdwingbaar vanwege machtenscheiding...

• art. 18 GW: betaalbare rechtsbijstand (toevoeging)art.19 GW: zorg voor voldoende werkgelegenheid
• art. 20 GW: zorg voor welvaart en sociale zekerheid (armoedebestrijding)
• art. 21 GW: zorg voor bescherming en verbetering van het leefmilieu
• art. 22 GW: zorg voor bevordering volksgezondheid
• art. 22 GW: zorg voor voldoende woningen
• art. 23 GW: vrijheid van onderwijs (klassiek)/zorg voor het onderwijs (sociaal)

En, wat vindt jij hiervan?
Heb je zelf misschien een idee voor de oprichting van een school?

Opdracht

In groepjes van 2-4 doe je het grondrechtenspel.

De docent deelt kaartjes uit.

Voeg de passende kaartjes bij elkaar.

Huiswerk

Maak de 'Test je kennis' van hoofdstuk 2!