Les Paragraaf 1.2 | Klas 1 HAVO/VWO

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Ga op je plek zitten.

Pak je spullen (boek, schrift, etui etc.) en leg ze klaar.

Voor deze les ook je laptop klaarleggen!

Jassen uit, pet af en tassen van tafel.

Wacht daarna tot de les begint...

(4e uur? Leesboek pakken en in stilte lezen!)

....

STOF VOOR TOETS

STRUCTUURBEGRIPPENBOEKJE

BLZ 3-7

(Periodiseren, Primaire en secundaire bronnen, feiten en meningen, oorzaak en gevolg)

HANDBOEK

PARAGRAAF 1.2

(Jagers en verzamelaars)

Planning

Terugblik structuurbegrippen

Paragraaf 1.2 Jagers en verzamelaars

Hoe leefden jagers en verzamelaars?

Leerdoelen

Jij kan aan het einde van de les:

1. Noemen wat voor soort werktuigen jager-verzamelaars gebruikten.

2. Uitleggen hoe een groep jagers-verzamelaars eruit zag qua grootte en rolverdeling.

3. In je eigen woorden uitleggen wat nomaden zijn.

Structuurbegrippen

De prehistorie

De laatste ijstijd (~14.000 jaar geleden)

Rendierjagers

14.000 jaar leefden in Europa de rendierjagers.

Zij jaagden op grote dieren, zoals mammoeten, rendieren en zelfs wollige neushoorns!

Ze gebruikten werktuigen van steen, daarom noemen wij die periode ook wel de steentijd.

De mensen in die tijd waren jagers en verzamelaars. Zij leefden van de natuur.

Stenen werktuigen

Dieren in Europa tijdens de ijstijd.

Wat voor soort werktuigen gebruikten jagers-verzamelaars?

1. Houten werktuigen
2. Hun handen
3. Stenen werktuigen
4. Ijzeren werktuigen

Levenswijze

Leefden in groepen van 20 á 30 mensen

Taken waren verdeeld:

Mannen gingen op jacht.

Vrouwen verzamelden voedsel, zorgden voor kinderen en bereidde het eten.

Levenswijze (2)

Jagers en verzamelaars waren nomaden:

Zij woonden niet permanent op een vaste plek, maar verhuisden telkens als het voedsel opraakte of het weer verslechterde.

Dit wordt ook wel een nomadisch bestaan genoemd.

Hoe groot was een groep jagers-verzamelaars ongeveer?

1. 82-90 man
2. 20-30 man
3. 100-120 man
4. 4-8 man

Mannen

Vrouwen

Jagen op dieren

Planten en noten verzalemen, kamp verzorgen

Beschrijf kort wat "Nomaden" betekend

Einde van de ijstijd

• Rond 10.000 v.C eindigt de ijstijd.

• Europa warmt op, jagers en verzamelaars verhuizen naar het ontdooide land.

• Door opwarming veel meer dieren en begroeiing: bevolking J-V stijgt, blijven iets langer op één plek.

Wat is een gevolg van het einde van de ijstijd?

1. Grotere groepen jager-verzamelaars.
2. De Aarde begint kouder te worden.
3. Grote delen van Europa worden bedekt door ijskappen.
4. Jagers en verzamelaars leven langer op één plek.

Trijntje

• Oudste skelet uit Nederland: zo'n 7500 jaar oud.

• Ongeveer 50 jaar oud geworden.

• 1.58m in lengte

• Heeft minstens 1 king gekregen
  

Trijntje (2)

• Naast haar ook kuilen met paalgaten gevonden.
  

• Met haar ook voedselresten gevonden: vlees, vis en noten.

• Ook pijl-en-boog en kano vlakbij teruggevonden.