Theater in cultuur van de massa. V6

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

theater

Theater 1950-nu

Absurdistisch Theater

Geëngageerd theater

Locatie theater

Het theater heeft met de komst van de televisie in de jaren 60 een deel van zijn maatschappelijke functies kwijtgeraakt. 

Het gemak van de televisie zorgde er  voor dat het een belangrijke concurrent van het theater werd.

Wat moet je weten over theater ?

• Voorstelling
  
• Inhoud
  
• Vormgeving van het spel
  
• Vormgeving van het theater
  

Voorstelling:

Wat is er te zien en/of te horen? Wat voor soort drama/theater wordt er uitgevoerd? Bijvoorbeeld:

teksttoneel, fysiek theater, cabaret, poppenspel of locatietheater, musical.

THEATER Voorstelling

WAT voor soort theater is het?

WAT is het verhaal van de voorstelling?

Hoe wordt het opgevoerd (fysiek/klassiek..?)

Wie, Wat, Waar, Wanneer en Waarom.

Een theaterstuk kan worden geanalyseerd aan de hand van de spelgegevens, die bestaan uit de 5 w’s:

wie

Wie zijn de personages in het stuk? Een personage kan een type zijn, bijvoorbeeld Batman en de Joker (personages met één of hoogstens twee karaktereigenschappen) of een karakter zoals Gijsbrecht van Amstel of Mutter Courage (personages met meerdere karaktereigenschappen, vaak met een karakterontwikkeling).

wat

Wat zijn de personages aan het doen, wat gebeurt er in het stuk? Het gaat hier het plot, het conflict, de spanningsopbouw (bijvoorbeeld: inleiding, opbouw, climax, afloop).

waar

Waar speelt het stuk of de scène zich af? Het gaat om de plaats, ruimte, locatie waar het stuk zich afspeelt. Bijvoorbeeld: buiten op een berg, in een kamer in een huis of op de maan. De locatie kan ook onbestemd of abstract zijn.

wanneer

Wanneer speelt het stuk of de scène zich af, in welke tijd? Het gaat over plaatsing in de historische tijd en over de tijdsverloop in het stuk. Bijvoorbeeld: chronologisch, fragmentarisch, tijdsprongen, flash back, flash forward.

waarom

Wat is het motief van de personages? Het gaat over de beweegreden van de handeling. Bijvoorbeeld: waarom is de Joker de eeuwige vijand van Batman? Waarom wil Mutter Courage geen vrede? (Ze verdient namelijk haar geld met de oorlog.) De beweegreden kan ook onduidelijk of zelfs afwezig zijn.

Bijvoorbeeld in het stuk Wachten op Godot van Samuel Beckett is het onduidelijk waarom twee mannen wachten op Godot.

vormgeving  SPEL

- lichaam: mimiek, gebaren en bewegingen, lichaamshouding, handeling

- stem: volume, accent, klankkleur, intonatie, klemtonen, timing, 

    emotie in de stem

- speelstijl; oa: melodrama, realisme, absurdisme, slapstick, episch theater

-mise-en-scene

BEGRIP

Mise-en-scene - wat staat er, wie staat waar, wie loopt waar heen

THEATER vormgeving

locatie, 

decor, 

kostuum, 

grime en hairstyling, 

rekwisieten, attributen, 

belichting, 

muziek, geluid en geluidseffecten, 

enscenering , toneelbeeld

BEGRIPPEN:

Enscenering & Rekwisieten

Het eindresultaat. De combinatie van alle aspecten van de voorstelling en vormgeving noemen we de ENSCENERING

REKWISIETEN kunnen dingen zijn die de spelers vasthouden, zoals een zwaard of pistool, of objecten die op het toneel geplaatst worden, zoals tafels, stoelen, klokken en/of schilderijen.

welk aspect is
'vormgeving van het spel'

1. rekwisieten
2. grime en hairstyling
3. enscenering
4. mise-en-scene

Wat is het verschil tussen enscenering en mise-en-scene?

WELK BEGRIP HOORT ER NIET TUSSEN?

1. LOCATIE
2. DECOR
3. MUZIEK
4. SPEELSTIJL

Absurdisme

Na WOII werden in de Europese theaters nog steeds vooral de gebruikelijke conventionele stukken opgevoerd. 

Maar in Parijs ontstond ook wat experimenteler theater. Het besef komt dat het leven zinloos is. Het is aan de mens zelf om wat van zijn leven te maken. Toneelschrijvers gaan dit idee verwerken in hun stukken, zoals Beckett dat deed in Wachten op Godot

Absurdisme

Existentialisme; Parijs, Een filosofische stroming

uitgangspunt: de zinloosheid en toevalligheid van het bestaan

Absurdistisch theater

om de doelloosheid van het leven aan te tonen

breekt met de klassieke theaterwetten (= eenheid van tijd, eenheid van plaats en eenheid van handeling)

Absurd toneel (ook anti-theater of nouveau théâtre) is een toneelgenre waarin de onlogische en irrationele aspecten van het leven benadrukt worden, vaak om de doelloosheid van het leven aan te tonen.

Absurdisme

Absurdistisch theater

Een theatergenre waarin de onlogische of irrationele aspecten van het leven benadrukt worden. Vaak wordt de doelloosheid van het leven benadrukt.

Voorbeeld: Waiting for Godot

Absurdisme

Het absurdisme is een aftakking van het existentialisme.

Het gaat uit van het idee dat het leven geen betekenis of essentie heeft. Iedere poging om de essentie te ontrafelen is gedoemd te mislukken. Het menselijk lijden is op die manier het resultaat van het tevergeefs zoeken naar een reden of betekenis van het bestaan.

Wachten op Godot (1953)

Wachten op Godot is beroemd en berucht als het meest gespeelde moderne toneelstuk ter wereld. Het gegeven is simpel: twee mannen staan bij een kale boom te wachten op iemand die waarschijnlijk zal komen. De mannen lijken zwervers, clowns, filosofen, die op de rand van de wereld staan, en daar groots en potsierlijk op blijven balanceren. Iedere uitgesproken gedachte, elke kleine handeling is een daad, een grap, een provocatie, een poging waarmee de tijd verstrijkt. In onwetendheid blijven deze mannen toch wachten - samen.

Vraag over fragment:

De zinloosheid van het bestaan komt tot uitdrukking in de vormgeving van het decor.

Benoem 2 kenmerken van het decor die de zinloosheid versterken.

Beschrijf de mise-en –scene van het fragment.

Beschrijf aan de hand van de kleur en het licht hoe de sfeer van het verhaal wordt benadrukt.

Benoem 2 aspecten van de vormgeving die deze scene absurdistisch maken?

Door verzet en experiment naar.... postmodern theater

Vragen maar geen antwoorden

Geen duidelijk omschreven definiëring

Geen verbeelding maar real-life event, publiek is onderdeel

Grens tussen kunst en realiteit vervaagd

Experimenteren met publieksparticipatie

• Theater is een directe vorm van communicatie tussen acteur, scene en publiek. Performance en Happening komen tot stand
• Geen fictie, real-time action
• Ontbreken plot, onvoorspelbaar, improvisatie
• Grenzen overschrijden
• Verbinding kunsten en omgeving
  

lijsttoneel

- 4e wand

- illusie

vlakke vloertheater

- dichter bij het publiek

- publiek meer betrokken

- minder illusie 

locatie theater

- buiten het theater

- vaak multidisciplinair

 Post dramatisch theater

• Tekst is niet leidend, vrije interpretatie (regie-theater)
• Geen psychologische karakters
• Geen logisch verloop van verhaal (montagevoorstelling)
• Publieksparticipatie
• Multimedia: geluid, projectie, illusie
• Meerdere focuspunten
• Zintuigelijke belevenis staat boven het 'begrijpen'

Post-Dramatic theater - Hans-Thies Lehmann 1999

Fuerza Bruta, Leeuwarden