Verteringsstelsel en verteringssappen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Verteringsstelsel

Doelen:

1. Je weet waarvan je energiebehoefte afhankelijk is
2. Je kent de bouw van het verteringsstelsel 
3. Je weet welke voedingsstoffen door welke verteringssappen verteerd worden

Slikken

Voorbereidende fase: afhappen, kauwen en verzamelen van voedsel op de tong.

Mondfase: vervoer van het voedsel naar de keel door een golvende beweging van de tong door de tongspieren. Het zachte gehemelte (huig) sluit de neusweg af en de slikreactie volgt.

Keelfase: het voedsel vervolgt zijn weg door de keel. De kans op verslikken (voedsel in de luchtpijp) wordt verkleind doordat het strottenklepje naar beneden wordt geduwd en de luchtpijp bijna afsluit. Ook de stembanden helpen mee door te sluiten.

Slokdarmfase: het voedsel gaat van keel naar slokdarm en vervolgens naar de maag.

Enzymen

Helpen chemische processen te versnellen

Enzymen in het verteringsstelsel helpen verteringsprocessen te versnellen.

Vertering

Het kleiner maken van grote voedingsstoffen

• Koolhydraten -> Amylase
• Vetten -> Lipase
• Eiwitten -> Protease

Verteringsstelsel

• Opname van voedsel van buitenaf (eten en drinken)
  
• Mechanische vertering, verkleining en mening van voedsel (kauwen en kneden)
  
• Chemische vertering, bewerking door enzymen (vertering)
  
• Vervoeren van voedsel door kanaal (peristaltiek)
  
• Overdracht van voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
  
• Uitscheiding van onverteerde en onverteerbare stoffen (ontlasting)
  

Zet de organen van
het verteringsstelsel
in de juiste volgorde. 

Dunne darm

Slokdarm

Endeldarm

Dikke darm

Twaalfvingerige
darm

Maag

Aant. 4.3 Verteringssappen 

ijzer

calcium

voedingsstoffen

energie

stoffen

beschermende

cellen

voedingsmiddel

verteren

                                  Wat is de functie?

speeksel

maagsap

gal

darmsap

alvleessap

voedsel smeuig maken,
start vertering van zetmeel

doden bacterien
vertering eiwitten

emulgeert vetten:
grote vetdruppels worden kleine vetdruppels

vertering eiwitten, vetten en koolhydraten afmaken

vertering vetten, eiwitten en koolhydraten 

Maag

Hol orgaan in buikholte, waarbij een uitbolling naar links zit

Functie:

Tijdelijke opslag voedsel

Mechanische vertering (kneden en mengen door peristaltiek)

Maagsap afscheiden (chemische vertering)

Transport naar dunne darm

Dunne darm

5 á 6 meter lang Ø 3 cm

Onderverdeeld in duodenum, jejunum en ileum

Functies:

Voortbewegen en kneden van voedsel

Toevoegen van gal en alvleesklier sap

Afscheiden darmsap

Opname verteringsproducten en water(resorptie) in bloed en lymfe

Transport van onverteerbare resten naar dikke darm

12 vingerige darm

 12 vingeringe darm komt aan zijn naam omdat hij ongeveer 12 vingers dik is (20-25 cm)

Hierin mondt papil van vater uit: gal uit de galblaas en spijsverteringsenzymen uit de alvleesklier

Dikke darm

In de dikke darm worden voedselresten in het lichaam opgenomen die de dunne darm niet heeft kunnen verwerken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij bestanddelen die niet de juiste vorm hebben of die eerst nog moeten worden afgebroken door darmbacteriën. Er wordt vooral veel water met voedingszouten geabsorbeerd.

Alvleesklier

• Langwerpige klier 15-20 cm
  
• Functie
  
• Productie pancreassap (800ml) vertering -> pancreasbuis -> papil van Vater -> 12-vingerige darm (duodenum)
  
• Productie hormonen -> insuline en glucagon door de eilandjes van Langerhans -> glucosestofwisseling
  

Galblaas

• Onderzijde van de lever
• Functies:
  
• Opslag gal
  
• Indikken gal
  
• Vetvertering
  

Lever

 Functies: omzetten, afbreken, opslaan en produceren

Alle voedingsstoffen, met uitzondering van grotere vetdeeltjes, komen via de poortader rechtstreeks in de lever, voordat ze de circulatie in mogen

Opslag voedingsstoffen, als glycogeen en vetten

Rol in stofwisseling (vet-, glucose-, eiwit-, vitamine-)

Productie gal

Ontgiften

Bloedreservoir

Afweer

Wat is de juiste volgorde van de volgende organen?

1. Dunne darm, dikke darm, twaalfvingerige darm, endeldarm
2. Twaalfvingerige darm, dikke darm, dunne darm, endeldarm
3. Dunne darm, twaalfvingerige darm, dikke darm, endeldarm
4. Twaalfvingerige darm, dunne darm, dikke darm, endeldarm

Hoe noemen we het laatste stukje darm van de spijsvertering?

1. dunne darm
2. dikke darm
3. endel darm
4. twaalfvingerige darm

Het pijtje geeft weer

1. Maag
2. Galblaas
3. Rectum
4. Alvleesklier

Hoe heet deel 5?

1. Blinde darm
2. Dunne darm
3. Endeldarm
4. Twaalfvingerige darm

Hoe heet onderdeel 8?

1. Dikke darm
2. 12-vingerige darm
3. Galblaas
4. Dunne darm

Hoe heet het stuk darm dat na je maag komt?

1. dunne darm
2. dikke darm
3. twaalfvingerige darm
4. endel darm

Wat is hier aangegeven?

1. dunne darm
2. maag
3. dikke darm
4. slokdarm

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen versnellen het afbreken van voedingsstoffen
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

1. Alleen door maagsap
2. Alleen door speeksel
3. Zowel door maagsap als door speeksel

Welk verteringssap heeft deze functie?

1. speeksel
2. gal
3. alvleessap
4. maagsap

Waar wordt gal geproduceerd?

1. maag
2. lever
3. galblaas
4. alvleesklier