H2.1 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

VWO 4

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe de eerste Griekse beschavingen tot ontwikkeling kwamen.

- hoe de klassieke cultuur van de Griekse stadstaten tot ontwikkeling kwam.

KA: - ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

- de klassieke vormentaal van de GRieks-Romeinse cultuur.

Intro H2 De tijd van Grieken en Romeinen.

Rome 64 n.C

In juni 64 n.C werd er een groot deel van de stad Rome vernietigd door een grote brand.

Boze tongen beweerden dat keizer Nero deze zou hebben laten aansteken om nieuwe bouwplannen te kunnen laten uitvoeren. 

Keizer Nero gaf de christenen ('gevaarlijke en verlichte sekte'; Tactitus) de schuld --> eerste christenvervolgingen.

Intro H2 De tijd van Grieken en Romeinen

De Romeinse senator en geschiedschrijver Lucius Cassius Dio beweerde dat Nero tijdens de brand had toegekeken hoe de stad afbrandde, terwijl hij op zijn lier speelde en een lied over de verwoesting van Troje zong.

Tegenwoordig denken de meeste historici echter dat de brand per ongeluk was uitgebroken, en dat Nero op dat moment helemaal niet in Rome was. Zij volgen hierin de Romeinse geschiedschrijver Tacitus (56-117), die zegt dat Nero in zijn buitenverblijf in Antium was en dat de verhalen die de ronde deden over de zingende en spelende keizer slechts geruchten waren.

Tacitus schrijft ook dat Nero na het horen van het nieuws onmiddellijk naar Rome terugkeerde en zijn eigen geld gebruikte om de schade te herstellen en de getroffenen te helpen. Om zijn naam te zuiveren, gebruikte Nero de Christenen als zondebok; zij werden wreed bestraft.

01:47

Leg uit waarom Nero deze groep gebruikt als zondebok voor de brand in Rome.

03:15

Je zag hier 1 wijze waarop de christenen ter dood veroordeeld werden. Noem nog minimaal 1 andere manier die werd toegepast.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

De eerste Griekse beschavingen

Rond 3000 v.C (uitvinding schrift) was de oudheid begonnen. De Grieken hadden hun schrift met wat aanpassingen overgenomen van de Feniciërs (Libanon). Niet lang daarna rond 750 v.C werd in het alfabet, het epos (heldendicht); Ilias en de Odyssee opgeschreven door Homerus.

Ilias: epos over de oorlog van Griekse helden tegen de stad Troje.

Odyssee: belangrijk deel van de zwerftocht van de held Odysseus na afloop van de Trojaanse oorlog.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

De oudste beschaving in Europa was de Minoïsche beschaving op Kreta (bloeitijd 2000-1700 v.C).

Over deze beschaving is weinig bekend doordat het schrift (lineair a) nauwelijks is ontcijferd. 

- Paleizen zonder ommuring

- Vrouwelijke priesters, slangengoding

- De stier speelde een grote rol

- Grote welvaart en voorspoed

Wat we weten over deze beschaving komt van Griekse mythes en ruïnes..

Het Minoïsche schrift, lineair a, is nauwelijks ontcijferd.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

De Minoïsche beschaving op Kreta wordt gezien als de poort waardoor de heel oude beschaving van het Midden-Oosten Europa binnenkwam.

Deze beschaving kwam tot een hoogtepunt onder koning Minos.

Zeus en de de Fenicische prinses Europa

De mythe getuigt van de komst van de beschaving naar Europa.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

Koning Minos en de Minotaurus

De mythe getuigt van de overheersing van Kreta op Athene.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

Omstreeks 1500 v.C gingen de Grieken heersen over Kreta.

Vroegste Griekse beschaving; 

- Griekse vasteland

- schiereiland Peloponnesos

- westkust Anatolië (Aziatisch Turkije)

- vele eilanden waaronder Kreta

= Myceense beschaving (Lineair b schrift= wel ontcijferd)

Vernoemd naar de oude stad Mycene --> koning Agamemnon (Troje)

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

De Myceense beschaving werd geregeerd door krijgsheren, basileus (koning).

 Zij heersten over versterkte paleizen met omliggend gebied.

Myceense koningen vochtend vaak tegen elkaar.

Gezamenlijke strijd tegen de Hittieten (Anatolië), waaronder de stad Troje --> historische grondslag Ilias.

De verhalen in de Ilias zijn eeuwenlang mondeling verteld totdat Homerus het opschreef. Het laat zien dat de Griekse beschaving op deze oude beschavingen is voortgebouwd.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

De cultuur van de Griekse stadstaten

Vanaf de 8e eeuw v.C kwam een nieuwe Griekse beschaving tot ontwikkeling.

Poleis --> landbouwstedelijke samenleving --> dreiging overbevolking --> koloniën

In het rood de Griekse poleis.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

De verschillende Griekse stadstaten voelden zich 1 volk:

- dezelfde taal

- dezelfde verhalen

- dezelfde goden (godenverering zoals Olympische Spelen)

Olympische Spelen vinden elke 4 jaar plaats in Olympia, ter ere van de oppergod Zeus (worstelen, hardlopen, discuswerpen, verspringen en paardenwagenrennen).

Door de kolonisatie en het gebruik van een gemeenschappelijke munt, groeiden de Griekse handel, nijverheid en welvaart.

Wat was de eerste beschaving in Europa?

1. Myceense beschaving
2. Minoïsche beschaving
3. Griekse beschaving
4. Ionische beschaving

Leg de betekenis uit van de Griekse mythe over Zeus en Europa.

Vanuit de vesting kun je opmaken dat de Myceners een landbouw-stedelijke samenleving hadden. Leg dit uit.

Welke zin is niet juist?

1. Met de uitvinding van het schrift omstreeks 3000v.C begon de oudheid.
2. De Myceense beschaving was de eerste in Europa die het schrift kende.
3. De verhalen van Homerus hebben een losse band met de historische gebeurtenissen uit de 13e eeuw v.C.

De antieke Grieken hadden een gemeenschappelijke cultuur. Maak dat met vijf voorbeelden duidelijk.

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

Maak de woordpuzzel in Bookwidgets (Teams).