Digi-doener! VO Nederlands | Een introductie op AI verrijkingsklas

• Nederlands
• Computational thinking
• +1
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introduction

Dit is de eerste les van in totaal vijf lessen over artificial intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie. De afkorting AI wordt vaak gebruikt, daarom gebruiken wij ook de afkorting AI. Deze les is een introductie op AI. De leerlingen leren wat kunstmatige intelligentie is. Tijdens het maken van het DIY-werkblad gaan de leerlingen zelf ervaren hoe kunstmatige intelligentie functioneert.

Een introductie op AI

 GENERATIEVE AI

 NATIONALE AI CURSUS JUNIOR

Als ik aan AI denk, dan denk ik aan…

(Meerdere antwoorden mogelijk)

a.  Superintelligentie

b.  Algoritmen

c.  Sciencefiction

d.  Het AI’en van mijn huisdier

e.  Pratende robots

f.   Iets anders…

Een introductie op AI

 GENERATIEVE AI

 NATIONALE AI CURSUS JUNIOR

Deze video is deels door AI gemaakt.

bekijk

https://vimeo.com/915521725

Wat betekent artificial intelligence (afgekort AI)?

tip

https://www.dedagvandaag.nl/

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

artifical = kunstmatig

intelligence = intelligentie

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Alan Turing

De alan turingtest is een test om te bepalen of iets kunstmatige intelligentie is. Een persoon chat met een mens en een computer, maar weet niet wie wie is. De computer doet alsof hij een mens is. De persoon moet kiezen wat de computer is. Als dat niet lukt dan kunnen we spreken over kunstmatige intelligentie. 

Alan Turing was een wiskundige en computerpionier. Hij bedacht deze test in 1950 en sindsdien zijn er veel tests gedaan.

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Intelligent?

 Als een computer dus zó overtuigend kan communiceren dat mensen denken dat het een mens is, dan wordt aangenomen dat de computer een vorm van intelligentie heeft.

De Turingtest is een interessant idee om over na te denken, maar veel mensen vinden het niet de beste manier om te beslissen of een machine echt intelligent is.

Een filmpje

bekijk

https://www.youtube.com/watch?v=LjgtORzV4js

AI lost onze wereldproblemen op. We hoeven bijvoorbeeld nooit meer zelf naar Wally te zoeken!

bekijk

https://www.youtube.com/watch?v=xF19oY_fk8k

Antropomorfisme, wat betekent het?

Antropomorfisme is een moeilijk woord voor iets dat je misschien wel eens doet. Heb je ooit tegen je knuffelbeer gepraat alsof hij echt kon luisteren? Of heb je ooit gedacht dat je auto boos was omdat hij niet wilde starten? Of heb je ooit een gezicht gezien in de wolken of in een boom? Dat is allemaal antropomorfisme. Het betekent dat je iets dat geen mens is, toch menselijke eigenschappen geeft. Dit gebeurt heel vaak met kunstmatige intelligentie. Als je bijvoorbeeld plaatjes ziet van kunstmatige intelligentie, dan zie je vaak robots die lijken op mensen. Het is belangrijk om te beseffen dat kunstmatige intelligentie niet menselijk is, het heeft geen gevoelens en geen bewustzijn.

‘Kun je ook vrienden zijn met je huisdier? Wie

heeft er een dier als vriend? Zo ja, hoe ziet die vriendschap er

dan uit? Welke eigenschappen heeft een huisdier als vriend?

Waarom zijn sommige dieren voor sommige mensen zulke

goede vrienden? Wat is het verschil tussen een mens als vriend

en een dier als vriend?

Kijk samen met de leerlingen naar het filmpje van Paro. Vertel dat

Paro een robot is. ‘Speciaal gemaakt om mensen gezelschap te

houden. Dat is gek! Een robot als huisdier en nog best echt ook! Ze

hebben een huisdier en een robot gemixed. Wat vinden jullie ervan?

Ben je dan eigenlijk vrienden met een dier of met een robot?’’

Vrienden met Sophia?

Er is geen goed of fout. Kun je vrienden zijn met een robot? Bijvoorbeeld met Sophia of Paro? Met een slim systeem, een computer? Waarom wel of waarom niet? Maak ook verschil tussen Nu en de Toekomst. Kun je je voorstellen dat het in de toekomst misschien wel kan? Wat zijn de voordelen van het hebben van een robot als vriend? En wat zijn de nadelen? 

Dus wat zijn de grootste verschillen

tussen een mens, dier en robot als vriend? Waar gaat jouw voorkeur naar uit en waarom?

bekijk

http://www.youtube.com/watch?v=QYLCk1ziZ2o

Een ander voorbeeld is de app ‘Skinvision’. Met deze app kun je je huid checken op de kans van het ontwikkelen van huidkanker. Wat zou het voordeel daarvan zijn? 

Zo gaan mensen eerder naar de dokter en kan kanker vaker voorkomen worden. Het is ook voordeliger omdat het één

systeem is in plaats van vele artsen. in sommige gevallen ziet een AI-systeem het zelfs beter/eerder dan een arts Je zou zelfs kunnen zeggen dat het misschien ook wel laagdrempeliger is: het is sneller en makkelijker om een app te gebruiken dan naar een arts toe te gaan.

Ook in games wordt AI gebruikt. Als er geen tegenspelers zijn speel je tegen de computer die op basis van AI steeds slimmer wordt. Zo blijf jij als speler uitgedaagd en blijf je langer het spel

spelen. Hoe zouden YouTube andere muziek- of filmprogramma’s

AI gebruiken? 

Om jou een zo goed mogelijk voorstel te kunnen doen van de muziek, films of series die jij leuk vindt. Jij krijgt dus andere voorstellen dan je buurman van 55 jaar. Misschien is dat maar goed ook :)

En wie kent Sophia de Robot? Waar ken je haar van? Waarom is zij bijzonder? Laten we samen eens kijken naar Sophia. Klik op de link bij de afbeelding van Sophia (www.youtube.com/

watch?v=QYLCk1ziZ2o).

 Kunstmatige intelligentie

Denken, delen, uitwisselen

Voorbeelden AI

Nu geef je een aantal voorbeelden van AI (leerlingen activeren!)

Er zijn nog veel meer voorbeelden van AI in ons dagelijks

leven. Laten we daar samen eens naar kijken. De zelfrijdende

auto bijvoorbeeld. Daar moet de computer ook zelf na gaan

denken wanneer hij dingen wel of niet moet doen. Zelf een

inschatting maken.

Of een tap to go-kaart, een soort speciale betaalkaart. Je houdt

deze kaart bij het product dat je wilt hebben. Daarna pak je het

product en loop je de winkel uit. Het bedrag wordt automatisch

van je bankrekening afgeschreven. In plaats van de speciale

betaalkaart, kun je ook een Android-telefoon gebruiken.

Amazon gaat nog een stapje verder met de Amazon Go-app.

Deze gebruik je alleen als je de winkel binnenkomt, daarna niet

meer. Dankzij AI kan de winkel ‘zien’ welke producten je mee naar

buiten neemt. Dat is nog eens modern boodschappen doen!

Of wie kent een chatbot? Bijvoorbeeld op de website van bol.com.

Het lijkt net of jij je vraag aan een echt mens stelt… maar dat is

niet zo. Je krijgt antwoord van een computer. Kent iemand dat

ook van zijn telefoon? Antwoord: Bijvoorbeeld Siri of Bixby.

Gezichtsherkenning op je telefoon of bij de douane op het

vliegveld is ook AI. In plaats van een medewerker, checkt een AIsysteem

of je paspoort ook echt van jou is. Dat gaat met behulp

van gezichtsherkenning.

Voorbeelden AI

Ken jij er nog meer?

Een ander voorbeeld is de app ‘Skinvision’. Met deze app kun je je huid checken op de kans van het ontwikkelen van huidkanker. Wat zou het voordeel daarvan zijn? 

Zo gaan mensen eerder naar de dokter en kan kanker vaker voorkomen worden. Het is ook voordeliger omdat het één

systeem is in plaats van vele artsen. in sommige gevallen ziet een AI-systeem het zelfs beter/eerder dan een arts Je zou zelfs kunnen zeggen dat het misschien ook wel laagdrempeliger is: het is sneller en makkelijker om een app te gebruiken dan naar een arts toe te gaan.

Ook in games wordt AI gebruikt. Als er geen tegenspelers zijn speel je tegen de computer die op basis van AI steeds slimmer wordt. Zo blijf jij als speler uitgedaagd en blijf je langer het spel

spelen. Hoe zouden YouTube andere muziek- of filmprogramma’s

AI gebruiken? 

Om jou een zo goed mogelijk voorstel te kunnen doen van de muziek, films of series die jij leuk vindt. Jij krijgt dus andere voorstellen dan je buurman van 55 jaar. Misschien is dat maar goed ook :)

En wie kent Sophia de Robot? Waar ken je haar van? Waarom is zij bijzonder? Laten we samen eens kijken naar Sophia. Klik op de link bij de afbeelding van Sophia (www.youtube.com/

watch?v=QYLCk1ziZ2o).

AI of niet?

Als je ‘voro’ typt, snapt Word dat je waarschijnlijk ‘voor’ bedoelt. 

Maak je keuze.

□ Wel AI

□ Geen AI

AI of niet?

Netflix die jou series aanraadt, omdat ze weten wat jij leuk vindt om te kijken.

Maak je keuze.

□ Wel AI

□ Geen AI

AI of niet?

Google Maps helpt je de snelste route naar huis te vinden.

Maak je keuze.

□ Wel AI

□ Geen AI

Welke vormen van AI gebruik je al? 

(of je ouders / in je huis?)

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Ga naar www.bing.com/chat en geef de volgende opdracht:

Bedenk een sprookje over [verzin een hoofdpersoon] en [verzin een ander personage]. Het speelt zich af in [bedenk een locatie]. Het moet aansluiten bij het thema: [bedenk een thema]. Het verhaal moet ongeveer 30 regels lang zijn.

Als je bent ingelogd met een Microsoft account dan is het mogelijk om ook een afbeelding bij het verhaal te laten genereren. Voeg hiervoor onderstaand prompt toe:

Maak ook een bijpassende afbeelding bij het sprookje.

Wil je liever een andere chatbot proberen? Je kunt bijvoorbeeld de chatbot Perplexity zonder inlog gebruiken (deze chatbot kan geen afbeeldingen genereren): c

video

AI Portret

https://www.bright.nl/nieuws/artikel/4463886/ai-portret-geveild-voor-432500-dollar

https://www.bright.nl/nieuws/artikel/4463886/aiportret-

geveild-voor-432500-dollar 

 

Na het bekijken van

het filmpje vertel je dat het schilderij verkocht is op een veiling

in Engeland voor 380.000 euro. 

Wat is er zo bijzonder aan

dit schilderij? 

Antwoord: Het is door een computer gemaakt.

De computer heeft zelf het schilderij ‘bedacht’. Vraag aan de

leerlingen: Mag je een schilderij, gemaakt door een computer/

robot, ook kunst noemen? Waarom wel? Waarom niet? 

Laat

de leerlingen discussiëren met elkaar. Er is geen goed of fout

antwoord.

Gemaakt door computer of mens?

A. Madame de Belamy     

    (Courtesy of Obvious)

B. Abstract asian woman 

Je ziet hier twee schilderijen. Welke is gemaakt door een

computer/robot of mens?

A is gemaakt door een computer.

De computer heeft dus dit kunstwerk bedacht. 

Dit is een voorbeeld van kunstmatige intelligentie. De

computer heeft helemaal zelf een idee bedacht voor het maken

van een schilderij door te ‘kijken’ naar duizenden afbeeldingen

van schilderijen.

Welke schilderij is door een computer gemaakt?

1. 
2. 

Gemaakt door een computer of mens!

a. Edmond de Belamy - Deze is door ai gemaakt door het kunstcollectief Obvious en voor 432.500 dollar geveild. 

b. The weeping woman

deze is gemaakt door de kunstenaar pablo picasso.

Nog een keer:
Welke is door een mens gemaakt?

1. 
2. 

Gemaakt door een computer of mens?

a. The revolt

Dit is gemaakt door de kunstenaar Luigi Rusollo.

b. Cartesian Painting 1

is gemaakt door een robot 

genaamd AI-DA. 

a en b door de robot genaamd ai-da.

Hier hebben we er nog eentje: luister naar het fragment

Is deze muziek gecomponeerd door een computer/robot of

niet? 

Het goede antwoord is computer. Geef een aantal leerlingen de beurt

om antwoord te geven op de vraag: Waarom dacht jij dat deze

muziek gemaakt is door een computer/mens? Vertel: dit is een

voorbeeld van kunstmatige intelligentie. De computer heeft

zelf muziek gecomponeerd op basis van een analyse van een

album van de Beatles. Sony heeft met AI een compleet album

opgenomen: Hello World. Het nummer dat we net luisterden

heet Daddy’s Car en vind je op YouTube. Het hele album staat op

Spotify.

Laten we een paar voorbeelden bekijken van generatieve AI die je kunt uitproberen!

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Klik op de link en probeer zo snel mogelijk te tekenen wat er wordt gevraagd. Het is in het Engels, maar je kunt op de rechtermuisknop klikken en dan voor ‘vertaal in het Nederlands’ kiezen. De ervaring is wel dat de vertaling niet altijd goed werkt.

Maak zes tekeningen. Je kunt nu klikken op jouw tekening om voorbeelden te zien van andere tekenaars. Beschrijf bij opdracht 4 wat je precies ziet en leg uit hoe het spel werkt.

Classroom links

Probeer zelf eens iets uit met AI

Er staan wat links op de classroom

Sem W. kan je ook AI en Canva uitleggen

https://huggingface.co/spaces/

stabilityai/stable-diffusion

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat AI-systemen ons helpen om te leren en te groeien, in plaats van ons lui of afhankelijk te maken?

In het filmpje zagen we al dat AI data en algoritmes nodig heeft om te kunnen functioneren. Data kunnen bijvoorbeeld teksten, afbeeldingen of video’s zijn.

 

Met data en algoritmes kan AI zichzelf trainen, verbeteren en ingewikkelde problemen oplossen.

Als data verkeerde informatie bevat of als er fouten in het algoritme zitten, dan is de kans groot dat de resultaten van de AI ook fouten bevat. Dit noemen we ook wel hallucineren. Wil je hier meer informatie over? Lees dan dit artikel.

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

"Garbage in is garbage out"

Kijk goed naar de afbeelding en maak opdracht 3 op je DIY-werkblad.

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Wat heb je deze les geleerd?

Deze afbeelding is gegenereerd met behulp van Bing Chat Enterprise (DALL-E 3).

Les 1:  Een introductie op AI

Les 2: Generatieve AI

Les 3: Machine learning en 

            neurale netwerken

Les 4: Risico's en kansen van AI

Les 5: Prompts