les 1

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Deze les

Start nieuw hoofdstuk            (7)

Wie heeft het voor het zeggen?

Telefoons

Kauwgom in de prullenbak

Deze les

Start nieuw hoofdstuk            (7)

Wie heeft het voor het zeggen?

Telefoons

Kauwgom in de prullenbak

• H
• we maken gezamelijk de rekenopdrachten (5 t/m 7 blz 189)
• ik bespreek kort de eerste paragraaf (wat is de overheid?)
• je begint aan het huiswerk (opdrachten paragraaf 7.1)
• we sluiten de les af met een aantal controlevragen

Deze les

Opdracht 5

Gegeven:

AOW uitkeringen totaal € 38 miljard 

Aantal AOW-ers (mensen met deze uitkering) 

3,4 miljoen 

Gevraagd: gemiddelde AOW-uitkering

hoeveel nullen

hoeveel nullen

je deelt het totale bedrag door het aantal mensen

Opdracht 6

Gegeven:

kaartje zwembad € 4,50 

zou eigenlijk € 6,- moeten kosten 

Gevraagd: hoeveel procent betaal je minder

gemeente geeft dus subsidie

(nieuw - oud) gedeeld door oud keer 100

nieuw is de € 4,50 oud is de € 6,-

Opdracht 7

Gegeven:

productie en handel € 0,08

accijns € 0,25 

btw € 0,07 

Gevraagd: hoeveel procent van de prijs

bestaat uit accijns

deze drie bedragen bij elkaar is de prijs van één sigaret

deel gedeeld door geheel keer 100

deel is € 0,25 geheel is € 0,08 + € 0,25 + € 0,07

7.1 Wat doet de overheid?

De overheid

Het Rijk (de centrale overheid)

Lagere overheden

- gemeente

- provincie

- waterschappen

Centrale overheid (rijksoverheid)

Taak centrale overheid: regelen van zaken die voor het hele land van belang zijn

Bestuur: de ministers

Burgers kiezen: de Tweede kamer 

Subsidie

• Bevorderen van gebruik of productie bepaalde goederen en diensten (bijvoorbeeld: elektrische auto, zonnenpanelen, startes bij aankoop 1e huis)
• Zorgt voor innovatie (vernieuwing van productiemethodes of producten

Heffingen

• Ongewenst gedrag remmen
• Accijns (-> product wordt duurder bijv. tabak, alcohol en brandstof)
• Energiebelasting 
• Milieuheffing (-> bedrijven die milieuschade veroorzaken)

Waarvoor ga je naar je gemeente?

• rijbewijs, paspoort, verhuizing, trouwen
• jeugd- en ouderenzorg
• vergunningen

Bestuur van de gemeente

• Burgemeester & Wethouders
  
• Goedkeuring door gemeenteraad (gekozen door burgers)

Provincie:

indeling grondgebied 

 (uitbereiden dorpen/steden en infrastructuur)

Waterschappen     

beheren het water, zuiveren het

en nemen maatregelen tegen overstromingen)

Collectieve goederen    

In ons land hebben we voorzieningen waar we allemaal gebruik van kunnen maken. Deze worden betaald door de overheid.

0

Collectieve of publieke sector = overheid en sociale zekerheidinstellingen

• geen winstdoel
• algemene middelen/ voor iedereen toegankelijk

Particuliere of private sector =

bedrijven en burgers

• winstdoel

Collectieve en particuliere sector

Privatisering

De overheid stoot wel eens een bedrijf af. 

Dan gaat dus het bedrijf van de collectieve sector naar de private sector. Dit heet privatisering.

Soms is de grens niet duidelijk, bijv. ziekenhuizen.

Huiswerk volgende les 

Doornemen 

     paragraaf 7.1

Maken 

     alle opdrachten van deze 

     paragraaf 

Voorzitter van de Tweede Kamer

1. Particuliere/private sector
2. Collectieve/publieke sector

Uit hoeveel lagen bestaat de overheid?

1. 2
2. 3
3. 5
4. 8

Wat is een voorbeeld van een subsidie?

1. De huur die je moet betalen
2. Het krijgen van huurtoeslag
3. Het betalen van je belasting
4. Een lening voor je auto

Met welke laag van de overheid heb jij het meeste te maken?

1. Gemeentes
2. Rijk
3. Provincie

Het waterschap heeft verschillende taken. Welke taak past bij het waterschap?

1. kwaliteit binnenzwembaden controleren
2. waterstand regelen van sluizen
3. weidevolgels beheren
4. A, B en C zijn alledrie goed

1. Particuliere/private sector
2. Collectieve/publieke sector

Nederland geeft subsidie voor

1. zonnepanelen
2. vliegvakantie
3. tolwegen
4. geen van antwoorden zijn juist

De gemeentes in West-Friesland willen graag bouwen. Wie bepaalt of er gebouwd mag worden?

1. Rijk
2. Provincie
3. Gemeentes

Wat is subsidie?

Subsidie...

1. is een bijdrage van de overheid
2. is hetzelfde als accijns
3. moet je betalen aan de overheid
4. maken producten duurder

1. Particuliere/private sector
2. Collectieve/publieke sector

Welke overheid behoort niet tot de lagere overheid?

1. het Rijk
2. de provincies
3. de gemeente

Welke verantwoordelijkheid hoort bij een waterschap

1. Beheer van dijken
2. Onderhoud bibliotheek
3. aanleg van een fietspad op een dijk
4. Leveren van drinkwater

Door subsidie is een kaartje 32,50. zonder subsidie zou dit 45,- zijn. Bereken hoeveel procent de subsidie is van de normale prijs.

1. 72,2%
2. 27,8%
3. 38,5%
4. 51,3%

Werken bij defensie

1. Particuliere/private sector
2. Collectieve/publieke sector

Op benzine zit subsidie

1. Eens
2. Oneens