[5H] HC3.3 FORUM

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Nederland van emigratieland tot immigratieland

E3.3: Verzorgingsstaat, oliecrisis & Lubbers

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

1. uitleggen wat de verzorgingsstaat is;
2. voorbeelden noemen van die verzorgingsstaat;
3. uitleggen welke factoren bijdroegen aan het afbouwen van de verzorgingsstaat;
4. begrijpen wat het poldermodel is.

De verzorgingsstaat

"De overheid moet (naast de veiligheid) ook de welvaart en welzijn van zijn burgers garanderen."

• Ideaal van (meer) economische gelijkheid, en
• de overheid moet voldoende zorgen voor de zwakkeren in de samenleving.

De bestaanszekerheid moest gegarandeerd worden

Sociale wetgeving

Belangrijkste (eerste) naoorlogse voorbeeld van sociale wetgeving:

Algemene Ouderdomswet (AOW)

1947: Noodwet-Drees voor ouderen.

1957: invoering van de AOW:

            geeft recht op een ouderdomspensioen.

De consumptiemaatschappij

Grote economische welvaart (vorige les) zorgen voor het ontstaan van de consumptiemaatschappij vanaf de jaren '60.

De samenleving is gericht op luxe en status, niet langer (alleen) op noodzakelijke levensbehoeften.

Denk aan: Nieuwe uitvindingen die 'normaal' worden zoals de TV, de koelkast, een auto voor de deur, etc.

Oliecrisis 1973

Nederland steunt Israël in 1973

Leidt tot een oliecrisis omdat Arabische oliemaatschappijen de export boycotten.

De realisatie dat Nederland afhankelijk is van deze landen voor hun olie, voert de druk op om minder geld uit te geven.

Oliecrisis 1973

De crisis maakt een eind aan de economische groei van na de Tweede Wereldoorlog.

Verzorgingsstaat wordt te duur!

Beperkingen

verzorgingsstaat

• Verzorgingsstaat werd te duur en was te bureaucratisch geworden.

     Denk aan: misbruik op grote schaal

• Steeds meer ouderen, steeds minder jongeren. 

     Denk aan: AOW

Zelfredzaamheid

Onder de Rooms-Rode regeringen was de maakbare samenleving de standaard.

Dat verandert en de focus in de jaren '80 komt te liggen op zelfredzaamheid:

EERST proberen voor jezelf op te komen, lukt dat tóch niet, DAN zijn er vangnetten (uitkeringen). 

Kabinet Lubbers I

Liberaal beleid

- Bezuinigen op de verzorgingsstaat.

WAO-uitkeringen verlaagd, grotere drempel voor het verkrijgen.

- Privatiseren van staatsbedrijven.

de PTT, de Postbank, 

de Nationale Spoorwegen (NS) 

Partij?

Lubbers was vanaf 1982 minister-president in een coalitie van het CDA (partij van Lubbers) en de VVD.

Poldermodel

Het poldermodel is ook wel het 'Nederlands consensusmodel'

Overheid, werkgevers en vakbonden gaan samen overleggen om een overeenstemming te bereiken.

Verwerking

Neem voor je:

- Tekstboek blz. 205-206 (E3.3)

- Werkboek blz. 204 (E3.3)

Maak in je schrift:

Opdracht 1 t/m 3

Let op!

V - B - B - C

WWV -> Wet Werkeloosheidsvoorziening.

Na WOII een uitkering voor werkelozen. In de jaren '80 door Lubbers geschrapt en samengevoegd met de WW.

Het wordt Lubbers verweten dat de Amerikanen op Nederlands grondgebied kernraketten mochten houden (dat was al wel vóór zijn premierschap gebeurd). Een raket is een verwijzing naar de dreigende atoomoorlog in de jaren '80.

Premier Lubbers. Meestal afgebeeld met dikke wenkbrouwen en een ongeschoren kin. Opland (maker van deze prent) vergroot altijd de neus en de kin.

Op het jasje van deze meneer staat "de uitkeringstrekkers", met uit zijn jasje 'de bijstand', 'WW', 'AOW' en 'WAO.'

Op de achtergrond zie je veel kerken. Dit verwijst naar de "christelijke principes" van het CDA o.l.v. Lubbers als premier.

In de jaren '80 was er ontzettend veel jeugdwerkeloosheid. Hier is de regering (in de ogen van velen) destijds niet zo goed mee omgegaan.

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

1. uitleggen wat de verzorgingsstaat is;
2. voorbeelden noemen van die verzorgingsstaat;
3. uitleggen welke factoren bijdroegen aan het afbouwen van de verzorgingsstaat;
4. begrijpen wat het poldermodel is.