2.2 Op klompen in het water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

2.2 Op klompen in het water

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Bij de nieuwe rivierdijk die bij Sliedrecht wordt gebouwd, stroomt kwelwater de polder in. ‘Als het buiten de dijk hoogwater is, is het dat binnen de dijk ook,’ zegt de voorzitter van de bewonersvereniging. ‘We vermoeden dat het rivierwater door de zandige ondergrond van de nieuwe dijk sijpelt. De stalen damwand die aan de binnenkant is geslagen, had dieper moeten zijn. Nu er van alles op de damwand is gebouwd, is het te laat.’ Het waterschap hoopt dat een afdichtende folie of een afdichtende kleilaag binnendijks de kwelstroom kan stoppen.

Doelen

(1) Welke omstandigheden bepalen de waterafvoer van een rivier?

(2) Waardoor zal de waterafvoer van onze rivieren gaan veranderen?

(3) Wat zijn de gevolgen van grotere extremen in de waterafvoer?

Benodigde voorkennis 

Je kan het lengte- en breedteprofiel van een rivier beschrijven;
Je weet wat de oorzaken zijn voor een (sterk) fluctuerend regiem;
Je weet wat er met vertragingstijd bedoeld wordt;
Je kent de drietrapsstrategie;

Voorkennis test

Het grote plaatje

Piekafvoer

Hogere en snellere piek

Verstening

Ontbossing

Onregelmatiger neerslagregiem

Kernbegrippen

Debiet Maas en Rijn

Kwelwater

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Bijv. IJsselmeer;
- Groot;
- Centraal;

- Alleen nog een
   beetje zout      

- Functie stuwen?

Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert.

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Quizlet

Examenopdracht

Samenvatting

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

debiet

regiem

piekafvoer

verstening

absolute zeespiegelstijging

relatieve zeespiegelstijging

neerslagregiem

verzilting

kwel

ontbossing

kanalisatie

dijkverzwaring

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Atlaskaarten

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/06/zo-krijgen-onze-beken-hun-bochten-terug

In Nederland en België werden veel beken vorige eeuw gekanaliseerd voor een snelle waterafvoer. Ze worden nu weer uit hun strakke keurslijf bevrijd en mogen opnieuw meanderen.

In 1963 werd een groot deel van de Ruiten Aa in Oost-Groningen gekanaliseerd. Al jaren werkt Waterschap Hunze en Aa’s samen met andere overheden en natuurorganisaties aan het terugbrengen van de bochten in de beek, om zo een te snelle waterafvoer te voorkomen en de biodiversiteit rond de stroom terug te brengen.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃