V4 6.3+6.4 Karakteristieke groepen I & II

§ 6.3 Karakteristieke groepen I
§ 6.4 Karakteristieke groepen II

Vrijdag 31 maart 2023
V4
1 / 41
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 41 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

§ 6.3 Karakteristieke groepen I
§ 6.4 Karakteristieke groepen II

Vrijdag 31 maart 2023
V4

Slide 1 - Slide

DDD
GMW
  • Herhaling § 6.1 en § 6.2
  • Instructie § 6.3
  • Instructie § 6.4

Slide 2 - Slide

DDD
GMW
  • Herhaling § 6.1 en § 6.2
  • Instructie § 6.3
  • Instructie § 6.4

1) laat je niet afleiden
2) doe mee met de opgaven
3) ga hier actief mee oefenen tijdens keuze- en amadeusblokken

Slide 3 - Slide

Wat hebben we al geleerd?
  • Alkanen / alkenen / alkynen
  • Alifatisch / aromatisch / cyclisch
  • Vertakt / onvertakt
  • Basisregels naamgeving: hoofdketen, nummering

Slide 4 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?
(maak op je eigen blad!)

Slide 5 - Open question

Wat is de naam van dit molecuul?
  • Stamnaam: hexaan
  • Ondanks dat het de stamnaam gebogen is, is het wel de langste onvertakte keten.
  • 2 zijgroepen:
    L → R: 3,5
    R → L: 2,4
  • 2,4-dimethylhexaan 

Slide 6 - Slide

Wat is de naam van
dit molecuul?
(maak op je eigen blad!)

Slide 7 - Open question

Wat is de naam van dit molecuul?
  • Stamnaam: hexeen
  • Dubbele binding is geen zijgroep!
  • Dubbele binding bepaalt richting van nummeren: hex-2-een
  • Methylgroep op C3
  • 3-methylhex-2-een

Slide 8 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 9 - Open question

Wat is de naam van dit molecuul?
  • Stamnaam: cyclohepteen
  • drie zijgroepen:
    - 2x  methyl
    - 1x  ethyl
  • Dubbele binding bepaalt C1
  • Rechtsom nummeren:
    6-ethyl-2,4-dimethylcyclohept-1-een
  • Linksom nummeren:
    4-ethyl-1,6-dimethylcyclohept-1-een
  • Linksom nummeren = laagste nummering
    4-ethyl-1,6-dimethylcyclohept-1-een

Slide 10 - Slide

Karakteristieke groep
  • O, N of halogenen kunnen ook voorkomen in een molecuul
  • Geven een karakteristieke eigenschap aan het molecuul
  • Voorvoegsels en achtervoegsels in Binas 66D
  • Naast voorvoegsels ook achtervoegsels
  • Prioriteit: belangrijkste groep krijgt het achtervoegsel. De rest wordt een voorvoegsel.

Slide 11 - Slide

Binas tabel 66D: prioriteiten 
NB: alkylvertakkingen staan niet in tabel, die zijn altijd voorvoegsel in naam!

Slide 12 - Slide

Halogeenverbindingen
  • Halogenen zijn altijd een voorvoegsel (Staat in de Binas bij achtervoegsel ook geen)
  • Naam is het halogeen met daarbij aan welk C-atoom het vast zit:
  • Vb: 1,2-dichloorethaan 

Slide 13 - Slide

  • Meerdere halogenen zet je op alfabetische volgorde
  • Let ook hier op de laagste nummering

Slide 14 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 15 - Open question

Uitleg wat is de naam van dit molecuul
  • Stamnaam: propaan
  • Zijgroepen: broom op C-2 en chloor op C-1
  • Zijgroepen op alfabet:
    2-broom-1-chloorpropaan

Slide 16 - Slide

Ethers
  • Kenmerkende groep is een
    -C-O-C- binding
  • Naam is alkoxy (vervang alk- door de lengte C van de zijgroep)
  • Langste C-keten = hoofdketen
  • Zijgroep H3C-O heeft 1 C-atoom: zijgroep heet methoxy
  • Naam: methoxyethaan
  • Een ethergroep kan ook halverwege hoofdketen zitten: nummering nodig!

Slide 17 - Slide

Wat is de systematische naam van dit molecuul?

Slide 18 - Open question

Uitwerking
  • Stamnaam: butaan
  • Zijgroepen: ethoxy op C-2
  • Naam: 2-ethoxybutaan

Slide 19 - Slide

Alcoholen
  • Kenmerkende groep: -OH
  • Achtervoegsel: -ol
  • Voorvoegsel: hydroxy-
  • Achtervoegsel bij hoogste prioriteit
  • Werkt zelfde als bij alkanen: Aangegeven op welk C-atoom de
    -OH zit

Slide 20 - Slide

Alcoholen
  • Stamnaam: pentaan
  • -OH groep op C2
  • methylgroep op C3
  • achtervoegsel -ol; voorvoegsel methyl
  • pentaan-2-ol
  • Zijgroep CH3 op C3: 3-methyl
  • Naam: 3-methylpentaan-2-ol

Slide 21 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 22 - Open question

Uitleg wat is de naam van dit molecuul
  • Stamnaam: butaan
  • Zijgroepen: -OH groepen op C-1 en C-2: 1,2-diol
  • Naam: butaan-1,2-diol

Slide 23 - Slide

Fenolen
  • Een -OH groep die vastzit aan een benzeenring: fenol
  • Door de benzeenring zijn fenolen een aparte groep 
  • Fenolen hebben bijzondere eigenschappen (leren we in V5)

Slide 24 - Slide

Aldehyden
  • Kenmerkende groep:
  • Voorvoegsel: oxo-
  • Achtervoegsel: -al
  • Je rekent de C van de C=O tot de hoofdketen!
  • ethanalgroep is altijd eindstandig (op laatste C-atoom)
  • Vb: ethanal

Slide 25 - Slide

Aldehyden

Slide 26 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 27 - Open question

Uitleg wat is de naam van dit molecuul
  • Stamnaam: butaan
  • Zijgroepen: aldehyde op C-1 en   methyl op C-2
  • Aldehyde: -al als achtervoegsel
  • Naam: 2-methylbutanal

Slide 28 - Slide

Ketonen
  • Kenmerkende groep:
  • Voorvoegsel: oxo-
  • Achtervoegsel: -on
  • Vb: propanon

Slide 29 - Slide

Ketonen

Slide 30 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 31 - Open question

Uitleg wat is de naam van dit molecuul
  • Stamnaam: hexaan
  • Zijgroepen: methyl op C-4
  • Achtervoegsel: -on op C-3
  • Naam:4-methylhexan-3-on

Slide 32 - Slide

Carbonzuren
  • Kenmerkende groep: -COOH
  • Achtervoegsel: -zuur
  • Voorvoegsel: geen
  • De C tel je mee in de hoofdketen
  • Zuur heeft altijd de hoogste prioriteit, dus krijgt altijd het achtervoegsel
  • Vb: ethaanzuur

Slide 33 - Slide

Carbonzuren
  • Als de zuurgroep niet in de hoofdketen kan, dan wordt de naam "carbonzuur"
  • Vb: benzeencarbonzuur

Slide 34 - Slide

Carbonzuren

Slide 35 - Slide

Wat is de naam van dit molecuul?

Slide 36 - Open question

Uitleg wat is de naam van dit molecuul
  • Stamnaam: propaan
  • Karakteristieke groep: 2 x een zuur
  • Naam: propaandizuur

Slide 37 - Slide

Eigenaardigheidje bij zuren
Bij 3 of meer zuurgroepen:
C van zuurgroepen hoort niet
meer bij de hoofdketen


Achtervoegsel dus ook -carbonzuur!
2-hydroxy-1,2,3-propaantricarbonzuur
citroenzuur

Slide 38 - Slide

Aminen
  • Kenmerkende groep: -NH2
  • Achtervoegsel: -amine
  • Voorvoegsel: amino-
  • Vb: methaanamine

Slide 39 - Slide

Carbonzuur en amine als groep
  • Twee karakteristieke groepen:
    -COOH en -NH2
  • Zuur heeft hoogste prioriteit, dus achtervoegsel -zuur
  • Amine wordt voorvoegsel amino-
  • Stamnaam: ethaan
  • Naam: aminoethaanzuur
  • "Koppelbaar", bouwstenen van eiwitten

Slide 40 - Slide

Aminozuren
Verbinding met zowel
een amino- als een
carbonzuurgroep

R = zijgroep

Zie Binas tabel 67H

Slide 41 - Slide